Былтыр кургаклы яздынъ сырагысында республика ерлеринде агашлыкларга юзлеген от туьсуьвлер болганы эсапка алынган. Орманлык хозяйство комитетининъ баьри де службаларынынъ биргелесип аьрекет этуьви аркасында соларды заманы ман соьндирмеге амал табылган, ама, оькинишке, от туьсуьвлер толысынша токтатылып болмаган. Биз республика район муниципалитетлери мен бек аьруьв байланыслар тутамыз. Олар бизге дайым да коьмек этпеге аьзир эм орманларга от туьсе калса, бизим орманшыларга ярдам этедилер.
Былтыр куьзде Рутул, Цунтин, Тлярата, Шамиль эм баска районлардынъ яшавшыларынынъ орманга туьскен отты соьндирмеге шыгувы олардынъ патриотизми, табиатты саклавда борыш сезими барлыгын шайытлайды. Бу районлардынъ яшавшыларына отты тымдырувда белсенли катнасканлары уьшин тагы да бир кере уьйкен разылыгымды билдиремен.
Агашлыкларды оттан саклав – орманлык хозяйствосы тармагында куллык этетаган аьдем уьшин бас борыш. Орманларга туьскен от тек оьсимликлерге де тувыл, ама айванлар дуныясына да уьйкен зарар келтиреди. От туьсуьвлер сырагысында тереклер, куслар оьледилер, топырактынъ йогары кабаты куьеди.
От туьскен ерде аьл колайлы бола калса, бир кишкей от туьсуьвлери орманшылардынъ куьши мен соьндириледи. Болса да Дагестан Республикасынынъ орманлык хозяйствосынынъ комитетининъ эм Орманларга от туьсуьвлер орталыгынынъ специалистлери от туьсуьвлердинъ кайнавлы шагы аьли де алдыда экенин биледилер. Аьли уьшин яшавшылар арасында телевидение, радио, баспа эм социаллык тармаклары аркасы ман алдын шалув куллык юритиледи, муциниципаллык образованиелер активлери эм орманлык фондынынъ ерлерине ювыкласкан авыллар яшавшылары ман йолыгыслар оьткериледи.
Алдыда май байрамлары. Гражданлар аьдетке коьре тыншаюв эм байрам куьнлеринде табиатка, авыл яшавшылары болса – эгин кырларга шыгадылар. Бириншилер де, экиншилер де тыншаюв эм куллык аьсеринде сисликлер писирмеге деп, баскалары кырлардагы эм бавлардагы кавраган оьленлерди ягув ниет пен серникти белсенли кулланадылар.
Мен боьтен де бек табиатты, сисликлер писируьвди, маевкалар оьткеруьвди суьювшилердинъ эм анъшылардынъ эслерине салмага суьемен:
орманларда сак болынъыз, от якпанъыз, эгер аьруьв кепте ял алган болсанъыз, тыншаювынъыздынъ ызында яккан отынъызды сув ман соьндиринъиз яде балшык пан ябынъыз. Республика еринде орманларга от туьсуьвлердинъ бас себеби – ол аьдем оьзи.
Куьнали болганлар административлик эм уголовлык яваплыкларына тартылаяклар. КоАП 82.32 статьясынынъ 4-нши кесеги бойынша аьдем савлыгына авыр зарар келтирилмей, орманлыкка от туьсуьвге себеп болган от туьсуьв кавыфсызлык йорыкларын бузганы уьшин бир миллион маьнет акшага дейим штраф каралады. РФ Уголовлык кодексининъ 261-нши статьясынынъ 4-нши кесеги бойынша 10 йылга дейим эркинлигиннен босатылады.
Тагы да бир кере баьри де дагестаншыларга эм республикамыздынъ конакларына: «Орманларды сакланъыз – олар Ер планетамызга Оьрдеги Кудай йиберген бизим байлыгымыз! Биз тоьгерек якты саклав уьшин яваплык тутамыз. Сонынъ уьшин бавда, агашлыкта отты сак болып кулланайык. Орман ишине яде шетине от туьскенин коьрсенъиз сеним телефонлары бойынша: ортакроссиялык – 8-800-100-94-00; ДР бойынша РФ МЧС ГУ – 8(8722) 39-99-99; ГАУ «Дагестанский лесопожарный центр» – 901-02 занъ согынъыз!
А. Муртазалиев, ДР орманлык хозяйствосы бойынша комитетининъ председателининъ орынбасары.
