От туьскенде не этпеге керек

Эгер отты тымгызбага куьшинъиз етпеген болса, тез болып меканнан шыкпага тийисли. Тек шыгаяктан алдын сувланган шытты, явлыкты, салфеткады алув керек эм соннан тыныс алмага тийисли. Терезеди ашынъыз яде бузынъыз, эм сизди орамдагы аьдемлер эситкендей эм от тымдырувшыларды шакыргандай этип куьшли кышкырынъыз. 
Бас деп балаларды эм эсли аьдемлерди уьйден шыгармага тийисли. Балалар коркканнан кроватьлердинъ, столлардынъ астына, шкафлардынъ ишине тыгылмага боладылар.Эгер уьйде туьтин болса, эсикке эмеклеп барув керек, неге десе тоьменде угар газы аз болады. Баска боьлмеге эсикти акырын ашув керек, неге десе онда коьп кислород кирмеге болады. Баска боьлмеге шыккан сонъ, оьзинънинъ артынънан эсикти яппага тийисли. 
Эгер сизинъ уьстинъизде кийим янса, ерге ятынъыз эм авнанъыз. Соьйтип сиз янып турган кийимди тымдырмага боласыз. Шаппага зыра да ярамайды. 
Сизге бизим кенъеслерди яшавда кулланмага керекпес деп ойлаймыз, ама бу йосыкларды билип коймага тийисли. 
Эгер сиз отта куьйген болсанъыз, булай затлар этпеге керек боласыз: 
— эгер куьйгенинъиз 1-2 дережели болса, оны агып турган сувдынъ астында 10-15 минута сувытпага тийисли; 
— эгер куьйгенинъиз 3-4 дережели болса, таза дымкыл салфетка салып, саны ман токтап турган сувда сувытпага керек. Куьйген ерге мазь, спирт, йод, кендирмай, мал май якпага, этке ябыскан кийимди тартып айырмага, сисиклерди теспеге зыра да ярамайды.
Отка куьйген аьдемнинъ бир аясы кевдесининъ бир процентине тенъ болады. Тыныс  алатаган йоллар куьйген болса, ол биринши дережели 30 процент куьйгенге тенъ болады.
Калай болганда да, докторларды шыкырып, оларга коьрсетилмеге тийисли.
К. Мусаев,
Россия МВД-сынынъ Ногай районы бойынша боьлигининъ УУП эм ПДН боьлигининъ ПДН туьркимининъ тамада инспекторы.