Тынышлыкты, миллет макулласувлыкты саклав уьшин

Йыйында россия казачествосына каратылган патшалык РФ политикасынынъ яшавга шыгарылувы эм ДР Сырт регионы бойынша Координационлык советининъ аьрекети ойласылган. Сол политикага эм аьрекетке Терик казачествосынынъ экономикалык аьллерин ийгилендируьв, сувгарылатаган ерлерди пайдалы кепте кулланув, муниципаллык образованиелери мен биргелесип аьрекет этуьв, орыс тилли эм ярлы аьлдеги яшавшылардынъ ыхтыярларын коршалав, Кизлярда, Кизляр эм Тарумов районларында яшайтаган гражданлардынъ ямагат кавыфсызлыгын канагатлав соравлары киреди. Бу соравлар республика уьшин совет заманыннан сонъгы йылларда бек маьнели болганлар. Сонынъ уьшин 1993-нши йылда республикадынъ Сырт регионы бойынша Координационлык совети туьзилген.

Координационлык советининъ аьрекети Кизляр эм Южно-Сухокумск калаларды, Кизляр, Тарумов эм Ногай районларын бийлейди эм ямагат-экономикалык ислери мен хайырлы кепте етекшилевди коьтеруьвге каратылган.

Йырма бес йыл куллык этуьви ишинде Координационлык совети оьзининъ кереклигин эм мадарлыгын аян коьрсеткен, тынышлыкты эм миллет макулласувлыкты саклавга, власть органларына сенимликти арттырувга оьз косымын эткен. Соны ман бирге орыс яшавшылардынъ коьп маьселелерин шешпеге, региондагы баьри миллетлер де Дагестандагы орыс яшавшылары республикады Россиядынъ баска регионлары ман байланыстырувшы коьзге коьринмейтаган, ама кайсы бир политикалык «йиплерден» де берк болатаган халк экенин анълап басладылар.

Координационлык советининъ регионнан орыс тилли яшавшылардынъ коьшип кетуьвлерин иркуьв бойынша юритип келген шаралары аьр заман да комплексли кебинде эм политикалык, социаллык, маданият эм экономикалык амалламалары негизинде оьткерилгенлер. Советтинъ аьрекети эм кенъеслери бойынша мектеблер выпускниклериннен юзлеген специалистлер аьзирленгенлер, онлаган патшалык эм муниципаллык служащийлери кайтадан аьзирленуьвди оьткенлер.

«Сырт» деген программага киргистилген, социал-экономикалык соравларды шешуьв ягыннан 11 мектеб (солардынъ 5-ви спортзаллары ман), бир балалар бавы, 6 фельдшер-акушер пунктлары, эки АТС, 100 шакырым газопровод тармагы курылган, сонынъ аркасы ман Кизляр кала, Комсомольский авылы эм тагы да 25 авылларга газ еткерилген, 11 артезианлар казылган. Оннан баскалай, регионнынъ ерли самоуправление органлары бир неше социаллык яктан маьнели объектлер курылысына да карыжлар тапканлар. Соьйтип, Кизлярда Ветеранлар уьйи эм «Яслык» деген балалар савландырув лагери, Тарумов эм Кизляр районларында карт аьдемлер уьшин уьйлер эм Тарумовкада балалар лагери ашылган.

Координационлык советининъ ярдамы ман регионда орыс яшавшылары уьшин православие храмлар эм часовнялар ашылган: 90-ншы йыллардынъ басында олар тек экев болган болса, аьлиги заманда онавдан да артык деп саналады.

Республикадынъ янъы етекшиси Владимир Васильев юритип турган уьйкен туьрленислер дагестанлылар, сонынъ санында Сырт регион яшавшыларынынъ яшавына да туьрленислер аькеледи.

Аьвелде Сырт регионы оьзининъ оьрленген агропромышленность комплекси мен Дагестаннынъ экономикалык эм политикалык яшавында алды орынларды алып келген. Терик йылга бойлары совет йылларында республикадынъ онъыс бежени болып саналган. Онынъ яшавшылары аьлиги республика оькимети регионнынъ маьселелерине эндиги де эс берер деп сенедилер.