Карагаш ногайлардынъ канатлы кызы Линара

Ногай халкымыздынъ арасында сол акыллы, тербиялы, оьнерли хатынды танымайтаган аьдем йок. Коьп белгили шаралар, айтпага, Навруз байрамы, ясларга аьзирленетаган «Ногай Джиен», «Джанибеков окувлары», белгили ногай йыравшылардынъ концертлери Астрахань областинде Линара Зайдула кызынынъ ярдамы ман озгарылады, неге десе ол оьзи уйгынлавшы, юритуьвши эм шаралардынъ озув йосыгын да аьзирлейди.

Ол Красноярский районынынъ Сеитовка авылында тувып-оьскен. Бу карагаш ногайлардынъ авылы. Сонъ 1987-нши йылда Аксарайский поселогында газоперерабатывающий заводтынъ куллыклары басланган заманда, коьп аьеллерге калага коьшпеге туьсти, сонынъ ишинде Баубековлардынъ аьели де бар эди. 

Линара Астрахань каласында, 27-нши номерли мектебте окып, музыкалык мектебке фортепьяно классына да юретаган эди. «Оьз халкымнынъ маданиятына суьйимди кишкейлей атам ман анам эм уьйкен атам Капар Баубеков оьстирдилер. Уьйкен атам Капар Баубеков бесик йырларын, туьрли сарынлар мага йырлайтаган эди, а атам Зайдула Капарович болса, Сеитовка авылында «Ахтуба» вокальноинструментальный ансамбльде гитарада ойнайтаган эди.

1975-нши йылда областьте ол оьзининъ коллективи мен карагаш ногайлардынъ маданиятын коьрсеткен. Анам Гульназ Даутовна – сеит-алтаяк тамгадан. Ол да маданият пан байланыслы куллыкларды этип келген. Гульназ Даутовна да 27-нши мектебте ногай тилиннен факультативти юритетаган эди.

Линара Сеитовка авылынынъ 200 йыллык мерекесининъ белгиленуьв куьнине халктынъ арасына оьзининъ атасы эм Базира Капаровна абасы ман «Ак шалув» деген ногай йырды биринши кере йырлап, сахнага шыккан. 

Оннан сонъ «Шешекейлер» деген фестивалинде, калада эм областьте болатаган ярысларда карагаш ногайлардынъ маданиятын коьрсетип катнасты. Окувды кутарганнан сонъ, Астраханьдеги маданият училищесининъ дирижерлык хор боьлигине окымага туьсти. Яс кыздынъ ашык танъ юзи эм юмсак сезимли тавысы баьрине де бек ярады. Ол студент заманларында ногайлардынъ маданиятынынъ «Бирлик» деген куьбинде ортакшылык этеди.

Линара 1998-нши йылда училищеди кутарып, Волгоградтагы маданият институтына окымага барады. Линара Зайдулловна патшалык сынавды береяткан заманда той аьдеттинъ бир кесегин коьрсетти. Ога сол аьдетлерди коьрсетпеге оны ман окыган йолдаслары ярдам эткенлер. Институтты кутарганнан сонъ, Абдурахман Махмудовтынъ соьзине тынълап, «Суюмбийке» деген ансамбльди етекшиледи.

2004-нши йылда ансамбль I халклар ара «Ногай Эл» фестивалинде Махачкала каласында катнасты. Линара Астрахань областинде Три-Протока авылында мектебте тарих дерислерин юритти, бос заманында йырлар язады. Бу куьнлерде калада 28-нши номерли мектебинде тарих дерислерин юритеди.

2017-нши йылда «Просветительская деятельность А-Х.Ш.Джанибекова и его вклад в развитие культуры и образования Астраханской области» деген тема бойынша магистр куллыгын яклады.

Бу йыл Уральск каласында халклар ара конференцияда ол «Сарайчик – столица Ногайской Орды на территории Казахстана» деген доклад пан катнасты.

Эри Радиль Линара Зайдуловнады баьри эткен куллыкларында да колтыклайды. Оьктемсийди Адиль кедеси мен, студент, ол «Эдиге» ногай яслардынъ куьбин басшылайды, усташа домбырада ойнайды, бос заманында фотоаппаратты алып суьвретке алмага суьеди. Кызы Медина болса, спорттынъ каратэ кеби мен аьвлигеди, куба туьсли поясты казанган. Россияда озгарылатаган ярысларда савгалы орынларды алады, тарих дерислерин куьшли суьеди.

Линара Зайдуловна оьз миллетин бек суьеди эм олар ман байланыслы баьри зат пан да кызыксынады, оьзи де ямагат яшавында белсен катнасады. Аьлиги заманнынъ бир кыйынлыгына да карамай, Линара Зайдуловна куллыгын суьйип этеди, танъ таза юреги мен оьз коьмегин халкына да, элине де, баьрине де этпеге шалысады.

Д. Джумаева, Карашай-Шеркеш оькимет университетининъ тарих боьлигининъ аспиранты.