Махачкаладынъ ювыгындагы Сулак авылынынъ яшавшылары 5-нши шилле куьнинде сход оьткергенлер. Сход катнасувшылары власть органлары авыл тоьгерегиндеги ерлерди бергеннен сонъ авыл яшавшыларында мал сакламага амал калмаганы акында билдиргенлер. Дагестан Республикасынынъ муьлк эм ер катнасувлары бойынша министерствосынынъ эм Махачкала администрациясынынъ ваькиллери йыйылганлардынъ соравларына явап берип болмаганлар, олар соларга явапларды сонъ берермиз деп соьз бергенлер.
Сулак авыл яшавшылары авыл тоьгерегиндеги отлак ерлердинъ 90 процентин республикадынъ Муьлк эм ер катнасувлары бойынша министерствосы байыр предприятиеге бергенине макул тувыл. Муннан алдын 7-нши тамбыз куьнинде оьткерилген сходта да олар балык ыславга берилетаган квоталардынъ азлыгын критикага йолыктырганлар. Сол зат, олардынъ ойы ман, ерли балыкшыларды Алыс Куьнтуварга кетип ислемеге амалсыз этеди.
Сходты уйгынлавшылардынъ билдируьвлери мен 5-нши шилле куьнинде оьткерилген сходка 500-ге ювык аьдем йыйналган. Ер маьселеси авылды айлак та навасыз аьлге еткерген деп билдирген йыйылганларга Сулактынъ Ямагат советининъ председатели Казбек Байтувганов. «Бизим авылда 10 мынъ аьдем яшайды, хыйлысы – ногайлар. Мен бу авылдынъ оьрленуьв йолын коьрмеймен. Соны кайтип болса да бир амал этип, бизде де оьз ерлеримиз болгандай, биз де авыл хозяйство юриткендей этип кайтадан уйгынламага, бир затларды туьрлендирмеге керегеди. Сулак авылдынъ савлай тоьгерегин айланып, баьри ерлер де бизде турмайтаган аьдемлерге беркитилгенлер. Дагестан муьлк эм ер катнасувлары бойынша министерствосы ман 374 гектар отлак ерлери «Жемчужина» деген СПК-га узак болжалга арендага берилген. Авыл халкы мал саклап болмайды», – деген ол.
Сондай аьллерде ерли яшавшылар авыл хозяйство аьрекетин юритип болмайдылар деп белгилеген Казбек Байтувганов. «Авыл яшавшыларына: «Бу – бизим ерлеримиз, соларды босатынъыз», – деп ие шыгадылар. Биз балык та ыслап болмаймыз, балык ыславга квоталарымызды кемиткенлер. Эндигиси авыл хозяйство аьрекетин юритпеге деген амалды да бизден тартып алганлар. Авылга ерлер беркитилсин, биз соларды оьз ыхтыярымызга коьре кулланайык», – деген К.Байтувганов. Ол солай ок ерли яшавшылар уьй курылысын юритуьвге де ер алып болмайтаганын айтып белгилеген.
Оннан сонъ соьйлеген Махачкаладынъ Депутатлар йыйынынынъ депутаты Султан Шахмурадов Сулак авыл яшавшылары ушыны ман да уьй салмага да ер алып болмайтаганын айтып беркитти. «Олар – яс аьеллер, мадарсыз, коьп балалы аьеллер. Бизде аьли 500-ге ювык аьдемлер уьй салув уьшин план алувга шеретте турадылар, ама биреви де бир зат та алып болмайды. Орманлык хозяйствосынынъ, республикадынъ Муьлк эм ер катнасувлар бойынша министерствосынынъ ерлери баьриси де уьлестирилип берилгенлер, ама тек бизге тувыл. Соларды кырдан келетаган аьдемлерге, чиновниклерге бередилер. Сол аьдемлер десенъ бир яде эки сотка ер оьлшемин алып коймайдылар, олар онлаган, юзлеген гектар ерлерди байырлап аладылар», – деди депутат.
Онынъ соьзлерине коьре, авылда «янъы микрорайон» деп аталган авыл кесеги бар, сонда аьдемлер ызгы 17 йылдан бери яшайдылар. «Быйыл колындагы документлери мен бир аьдем келеди де сол ерлердинъ бир кесеги оныкы деп билдиреди. Сол бир аьдем ерлерге 2016-ншы йылда тийисли кагытлар туьзеткенмен, дейди экен. Авылдыкылар болса сол ерлерде эндигиси 17 йылдан бери яшайдылар эм ерлерди закон негизинде байырлап алганлар. Ол зат бу маьселе яктан толы законсызлык барлыгын коьрсетип туры. Аьлиги заманда авылдагы бос калган ерлерди алып карасак – солар тенъиздинъ тамшысындай, эм яде уьй салмага, яде авыл хозяйство аьрекетин юритуьвге яравсыз ерлер», – деген Султан Шахмурадов.
Сулактынъ яшавшысы Шарапутдин Магомедов авылды басып келеяткан кум казылып алынатаган шукырлар эм мал бакпага ерлердинъ йоклыгы акында маьселелерди белгилеп айтты. «Бизде коьпирдинъ артында кум шукырлары бар, солар аьли оьликке дейим де еттилер. Рекультивация планы болмага керек ше. Мине Сулактынъ тенъиз бойындагы ягасына каранъыз: лесхоз тенъиздинъ оьзине дейим курылыслар юритпеге ыхтыяр берген… Сол шаклы йыллардан бери Сулак авыл яшавшыларынынъ бириси де бир зат та алмаган. Сога карамастан, аьдемлер малларын багатаган 374 гектар ерлерди кайдай ды бир СПК-га бергенлер. Бизде тек сол бир мал багатаган кесек еримиз бар эди, эндигиси соны да бизден тартып аладылар. Бизди бирев де аьдемге санамайды», – деди сходта Шарапутдин Магомедов.
Сходта болган Дагестан Республикасынынъ муьлк эм ер катнасувлары бойынша министрининъ биринши орынбасары Мурад Алиев салынган баьри соравларга да явап бермеге аьзир тувыл экенин билдирди. «Жемчужина» деген СПК-га берилген ер участогы бойынша сизден, авыл яшавшыларыннан биргелесип язылган аьризе туьскен, сол аьризе аьли министерствода ойласылып каралады», – деп белгилеген ол.
Махачкаладынъ администрация аькимбасынынъ орынбасары Хаким Ашиков та солай ок сход катнасувшыларына олардынъ баьри соравларына да явап бермеге аьзир тувыл экенин билдирген. Оьз ягыннан ол кала администрациясынынъ ер ресурслары эм ер туьзетуьв бойынша управлениеси баьри де бар болган документацияларды карап, тийисли явап берер деп сендирген.
