Будар (Сычев) тавларынынъ кубыла-куьнтувар бетиндеги янтая келген Ногай шоьлиннен алып 17 бийик куьмпезли яр каялары коьтериледилер. Ол Бештав ногайларынынъ тарих-географиялык области болган. Конъысы болып яшаган кабардинлер ога аьлиге дейим де «Ногой Куско» деп айтадылар. Узактан караганда, олар тенъиз уьстиндеги бир-бирине ювык турган тав аралларына усайдылар.
Каспий эм Кара тенъизлери арасындагы энъ де йогары тав тегислигинде, тап ерге киргизилгендей болып коьринеди исси сув булаклары ман белгили болган Бештав тавы.
«Бештау» деген соьз ногайшадан коьширгенде, ногай, татар тиллеринде «бес тав» деп (беш — пять, тав — гора) эм бес каялары ман негизли тавына яде оны корсалаган бес тавга айтылган. (Фридрих Иозефе Гааза (1810 г.) Коьп йыллар бойы онда ногайлар яшаганлар эм баьри тавларынынъ да ногай атлары болган.
Канглы авылы. Авыл 1866-ншы йыл туьзилген деген янъылыс болады. Ясуьйкенлердинъ айткан хабарлары эм энгимелери бойынша ол орта оьмирининъ басында туьзилген. Биз 1853-нши йылдагы Ставрополь каласындагы гимназиядынъ окувшысы Петр Диковтынъ дневнигиннен колязбалар билдируьвлерин беремиз. Петр Диков поручик, оннан сонъ генерал болган, Бештавокумский эм Калаусо-Саблинский халкларынынъ, ногайларынынъ приставы В.Н.Диковка йиен болган. Приставство ставкасы Кирк авылында орынласкан эди. (Сол топоними Кырк, Корк, Карк деп те язылганы расады). Ол Кума йылгасынынъ сол ягасында Пятигорск каласыннан 25 шакырым ерде орынласкан. Онда 1841-нши йыл, шаир М.Лермонтовтынъ дуэли эм оьлуьв оьзгериси болган заман коьрсетилген. Бизди Кирк авылы кызыксындырды. Халк энъгимеси бойынша – ол Эрик авылы болады.
Канглы авылында Эрке авылы деген кварталы бар. Кварталдынъ яшавшылары Канглы авылынынъ асыл яшавшылары деп саналадылар. Краевед Н.Шабловскийдинъ Георгиевск каласы акында очерклеринде мундай суьвретлевлер йолыгады. «Сырт бетке карап беркитпеден алып Кума (Куьми) эм Подкумка (Куьмишик) йылгаларынынъ бийик ягаларыннан бай ерининъ суьврети кенъ ашылады. Кума йылгадынъ сырт-куьнтуварына эм куьнтуварга карап беркитпединъ тоьгерегиндеги эмен эм карагай орманлыгыннан алып баьри зат та яп-ясыл болган. Орманлыктынъ ор- тасыннан ногайлар турган Карамык (Сабля), Касай авылларыннан (Обильное эм Подгорное) алып, Незлобный станицага карсы болган Подкумка йылгасында орынласкан кабардин авылы Бабуковкадынъ куьнбатар бетине карап беркитпединъ касыннан йол созылган эди. Оннан сонъ Пятигорьединъ бир неше тавлар куьплери, айтпага, тик каялы Бештау, ясыл Машук, Змеиная, Железная, Лысая, Развалка эм Бештау ногайларынынъ коьплеген авыллары ман сондай баска тавлары созыладылар. Баска болып, кайбир ерлерде Бештаудынъ эм Машук тавларынынъ асты бетинде болган авылларынынъ ислам язувлары ман сынтаслары да табылганлар. Олардынъ коьбиси Канглы авылына коьширилгенлер.
Макала уьйкен атайымыз Алибек Маштаковтынъ эм онынъ увылы, меним атайым Эмин Алибекович Маштаковтынъ эстелигине багысланган. Атайым оьзининъ яшавынынъ сонъына дейим туьрли энгимелер мен бай болган, тувган Канглы авылына кайтпага мырат эткен болган.
Онъайлык эм оьрленуьв сага, Канглы авылы!
Хаирбек Алакаев.
