Алма – орам ортасында

Куьзги куьннинъ салкын куьнъиртлигин таркатып, туьске таман анъсыздан тоьгилген куьн ярыгы сав дуныяды бийлегендей аьлемет вакыт болады бирерде табиатта. Сол аьсерде аьдем коьнъили де коьтерилип, йылувлыктынъ толкынына толады.

Сондай куьзги аьлемет шуваклы куьн- лердинъ бириси эди. Каладынъ орта орамлары ман автомашиналар онда-мунда яздагы кумырскалардай ювырысадылар. Орталык орамнынъ йолын баска орамдыкы кесип оьтетаган еринде онъ яктан ап-ак суьттей туьсли юк тасувшы «Газель» автомашинасы коьринди. Йолдынъ айырылатаган ерине янасканда, ол бирден аьрекетли кепте солга карап бурылды. Соьйтип бурылатаган аьсеринде онынъ ашык терезесиннен анъсыздан машинадынъ ишине тиелген ящиклердинъ бирисиннен йолга «топ» деп бир алма туьсти. Машина терезесиннен туьскен алма тыгырып барып орамнынъ тувра ортасында токталды…
Дурысында да, аьр бириси оьз каьри-кайгысы ман онда-мунда ювыратаган автомашиналардан аз ба йолга туьсетаган алмалар яде кертпелер? Йоллардынъ шетлеринде мен неше кере де озган автомашиналардан туьсип калган ералмаларды, соганларды, бийдай буьртиклерин эм баска ясылша, емисти коьп кайта коьргенмен. Соьйтип туьсип сонъында ширип те каладылар яде оларды йол бойы ман озып бараяткан мал, кус тавып ашайды. Ол ша солай. Ама буьгуьн автомашинадан орам ортасына туьскен кадамсыз алма баска эди! Ол тап куьннинъ оьзининъ бир кесегиннен яратылган кимик сап-сары алтын туьсли, тып-тымалак эм кайдай ды бир кувнак кепли куьлемсирегендей алма эди. Ондай емислер табиатта сийрек бир йолыгадылар. Сол алма оьзиннен тоьгерекке, аз десенъиз, бир юмарт таза саьвлесин де тоьккенге усайды! Сондай да аьлемет алма!..
«Ах сени! Эндиги оны озып баратаган автомашиналардынъ тегершиклери эзеди экен», – деген ой меним ярык куьннен коьнъилленген коькирегимди курт кимик кемирди. Мен, бу аьлдинъ арты не болар экен деп, орам шетинде токталган бизим автомашинадынъ янында турып карайман.
Орам йолы ман автомашиналар сол ок кепте гуьрилдеп токтавсыз бири алдыга, баскасы артка карап шабадылар. Олар айлак та коьп! Ама кужыры сол эди: биревининъ тегершиги де алмага тиймейди. Мине онъ яктагы орамнан тагы бир сары туьсли аьдем тасувшы «Газель» автомашинасы шыкты. Тек орам йолында яткан алмага янасканда, водитель рулин куллык этип бурып, емистинъ шетиннен айдап кетти. Соьйтип, йол ман тувра айдап келеяткан шет элде шыккан кап-кара «Джип» коьлиги де алмады тегершиклери арасында калдырып оьтти. Сол яктан уьйкен кызыл «Икарус» автобусы да бурылды эм туп-тувра алма уьстине карап айдады. «Мине аьли бу басады экен кадамсызды!» – деген ой мени тесип оьткендей болды. Болса да, автобус алмага ювыклап келгенде, онынъ водители де (ол оны терезесиннен коьрген болар) тынышына яткан емисти эзбей озды.
Водительлер баьриси де тап соьйлескендей болып, орам ортасындагы ялгыз алмага тиймей оза бередилер. Ама болса да йол – ол йол эм сав куьн узагы йол уьстинде кайсы атанъ парахат аьлде коьпке дейим яткан? «Эндиги сени бирев сама эслеп, йолдан тайдырса экен!» – деп йорайман ишимнен баягы алмага. А ол болса оьзиннен нур шашып, куьлемсиреп ята береди! Тек не пайда, водительлер де, яяв юретаганлар да токтап, алмады йолдан тайдырмайдылар. Куьздинъ сабыр йылы юзли куьни алмады алтын кушагына алып орайды. Колы болса ша куьн оьзи йыйнап алар эди оны йол ортасыннан!..
Сол эки арада йолды яяв оьтип бараяткан яслардынъ ишиннен бир узын бойлы арыкай яс аьдем алмады коьрди. Ол онынъ сондай аьлемет кужырлы алма экенин эслеп, куьлемсиреди де аьрекетлеп ога янасып барды эм энъкейип йолдан емисти колына алды. Ал эндиги, ол оны не этер экен?.. Яс аьдем алмады коллары ман сыйпады да, оны коьтерип алып йол ортасыннан шетке шыкты. Йол кабыргасындагы аллеядынъ аргы ягындагы ясыл оьленли ердеги яс терекке бир кара эшки байлавлы эди. Яс эшкиге бир кесек заман карап турды. Эшки де бир зат сезген кимик отлавын койып ога карады. Ама колындагы алмады эшкиге бермеге язык эди! Бираз заман ойланып турган сонъ, ол бирден алмады аллея шетинде пышылган карт теректинъ туьбирине аькетип салды. Бу ерге куьн ярыгы айлак та мол тоьгиледи экен. Алма тап сав оьмири узагында терек туьбирининъ уьстинде оьскен кимик ога ярасып калмаспа! Тоьгерек ягында яп-ясыл оьлен, уьстинде тап-таза коьк. Ал эндиги, алтын алма оьзининъ ыспайлыгы ман баьрисин де суьйинтсин!..