Анадынъ тавысы… Меним тувган еримнинъ тавысы. Юмсак, аявлы, биз соны биринши кере, муннан бек эрте бесигимиздинъ бас бетинде эситкенмиз. Бизди биринши кере атымыз бан атаган, бизге узакта калган бала шагымызда тувган якларымыз акында йырлаган, бизим юрегимизге бу уьйкен дуныяды киргисткен тавыс.

Анам ман энъ биринши кере эки йылга аьскер сырасына кеткенде узак заманга айырылыспага туьсти. Меним анам уьшин сол эки йыл тап йырма йылдай болып созылгандыр. Мине не зат эсимде калган.

…Тегершиклер шойын рельслерге согылып тыкылдайдылар. Куьздинъ кап-каранъа кешеси эм бизим эшелон темир йоллар ман саьатине 200-ден артык шакырым ман ювырып барады. (Тек туьнлерде поезд сондай тезлик пен ювырмага болатаган эди). Бизди, аьскер сырасына шакырылганларды, куллык этеек еримизге алып барадылар. Вагонлардынъ терезелериннен йол шетиндеги шыраклардынъ ярыклары кирип, солардынъ ишлери бир тынага ярык боладылар, сонъ тагы да бир тынага каранъалыкка ютыладылар. Мен туьн ортасында уйклап яткан орынымда мага терезеден анам карап тургандай сезимнен бирден уяндым. Анамнынъ мага карап турган коьзлерин сездим. Ол кайтип болады дедим оьзи-оьзиме, ол онда калган, мен мунда?.. Сонъында, муннан тап мынъ шакырымлар эректеги уьйимизде, анам оьзининъ орынында аьли уйкламай, меним акымда ойлап турганын анъладым. «Калай экен меним ялгызым, кайдай йоллар ман бараятыр экен ол элимиздинъ кенъ кырлары ман? Сувык тувыл ма экен ога поездте?» – деп йыбырдайды онынъ эринлери коьз алдымда. Бу дуныяда тек бир ана соьйтип ойламага болады оьз увылы акында.

Мен оьзимнинъ орынымда ятып, коьнъилиме кайгылы мунъ конганын сеземен. Болса да, коькирегимнинъ коьзге илинмеген бир муьйисинде йылувлык тыныс алганын билемен. Сол йылувлык бизим ошагымыздынъ, тувган уьйимиздинъ йылувлыгы эди. Сол йылувлыкта ийги куьнлерге, аьли де уьйге кайтувдынъ меннен эректе турган наьсипли саьатининъ келуьвине сенимлик сакланады. Сол йылувлык мени йолда, тувган якларымнан алыста саклады эм алдыдагы баьри де оравлыкларды, кыйынлыкларды енъмеге коьмек этти. Муннан сонъ да ол мага аьр дайым мен уьйимнен узакта болсам да, тувган еримде турсам да ярдамын этип барды.

…Биз оьз аналарымызды олардынъ аьли де коьзлери тири заманында толы баалап болмаймыз. Тек бир куьн олар бизим яшавымыздан кетип калганда коькирегимизге тавдан уьйкен авыр йойымнынъ кайгысы сувык толкыны ман келип урады. Дуныяда энъ де ашшы толыстыргысыз йойымнынъ. Ким эндиги бизге алдынгыдай йылы кепте карар, бизди кушаклар эм: «Балам, сен аьли де бираз уйкла, арыгандырсынъ», – деп айтар. Ким бизим колларымызды сыйпар эм бизим баьри янъылысларымызды кеширер, энъ де сувык явын-шашынлы куьн бизге эсикти ашар, коьзлерине бизим кайгыларымыздан себеп шыккан коьз ясларын суьртер эм биз, белкиси, энъ де каты кыянатлыкты этип, шилтер темирли тутнакка капалган болсак та, бизге биринши болып етер? Ким оьзининъ кутылмаган уьй куллыклары арасында да аьр саьат сайын бизди эсине туьсирер эм биз уьшин кыйналар? Тек бир ана!..

Анадынъ тавысы… Меним тувган еримнинъ тавысы. Ол бизди уьйимизде аьр заман да куьтеди эм тап дуныя шетине дейим бизди алып кеткен баьри йолларымыздан да соны эситип биз кери кайтармыз. Бир шексиз кайтармыз.

М.Юнусов.