Меним атым Медина, мен 3-нши класста окыйман. Быйыл бизим Элимиз Уллы Енъуьвдинъ 75 йыллыгын байрамшылады. Каты кавга коьплеген аьдемлердинъ яшавын кыскартты, бизим ердеслеримиз де, оьз яшавларын курманлык этип, дав майданлардан кайтпай калганлар. Согыс меним аьелиме де оьз яманлыгын тийдирмей болмады. Азизовлардынъ аьелининъ кишкей Аталыгы – Ставрополь крайынынъ Нефтекум районынынъ Кара-Тоьбе авылы.
Мен уьйкен атайым Аман-Али Абдулгани увылы Азизов согыста сес-хабарсыз йойылган. Мен онынъ акында атамнынъ хабарларыннан билемен. Атайымыз согыска бириншилер сырасында кеткен. Каты согысувлардынъ бирисинде ол яраланган эм оны уьйге кайтарганлар, эмленген сонъ, атайым тагы да согыска кеткен. Оьз улын коьрмеди атайым, уьйкен тетемиз уныгына Кайтарбий деп атаган, ол улын кайтар давдан деп яшав бойынша караган. Уьйкен тетелерим Зияда эм Джумазиет, аьелди саклав уьшин, эртенъликтен туьнге дейим мамык эм юзим майданларда ислегенлер. Уьйде уьйкен болып Куьлсим-абай калатаган болган, ол Таисия-абай ман меним атайымды караганлар. Куьлсим-абай мектебте окыйтаган эди, сонъ уьйшиликте коьмек этетаган болган. Уьйкенлер куллыктан аькелген азык-туьлик пен аьелди саклайтаган болганлар, кишкей Таисияга айырып беретаган эдилер.
Бираз заман кеткенде, тиф мараздан тетемиз Джумазиет топырак болады, уьйкен тетей уныклар ман ялгыз калады. Давдан сонъ Азизовлардынъ аьелининъ балаларын Грозный каласына балалар уьйине аькетедилер. Грозныйга келгенде, кызлар аданасын йойытадылар. Балалар уьйининъ директоры Зинаида Николаевна Никошина аьптели-синълилерге аданасын таппага коьп коьмек эткен. Аллага шуькир, излевлер бос тувыл эди. Кайтарбий Азизов Грозный каласынынъ школага дейимги балалар уьйинде болган. Зинаида Николаевна оны аьптелерининъ янына коьширди.
Куьлсим Аман кызы токарь кесписине окыды, синълиси Таисия Дагестан патшалык окытувшылык институтын битирип, мектебте эсап дерисин юритетаган эди. Меним атайым сварщик болып Карагас авылында ислейтаган эди. Балалар уьйиннен сонъ, Азизовлар Караногайга коьштилер. Мунда олар аналарынынъ аданасы Феткулла Капашовты таптылар. Уьйкен атайымнынъ иниси Азан да согыста болган. Ол авылга аман-эсен кайтып келген. Оьзи – 2-нши дережели Данък орденининъ кавалери болган.
Азизовлардынъ аьелиннен со- гыста баьтирше коьп аьдемлер согысканлар. Доюн Мукадис увылы Азизов дав басланганда, 16 ясында болган. Ол Дагестан Республикасына шунъкырлар казбага баратаган болган, кешелеп уьйге кайткан. 18 ясына толганда, оны согыска аькеткенлер. Ол Новочеркасск каласында куллык эткен. 1943-нши йыл Доюн-атайды Украинага согыспага йибергенлер, ол яраланган эм госпитальде аягын эмлеген. Сонъ ол Польшады босатувда катнаскан. Куьнтувар Пруссияда атайымыз согыс биткенин эситкен. Уьйге уьш йылдан сонъ кайткан, Украинада от туьсуьвден саклав боьлигинде ислеген.
Оькинишке, меним атайларым, тетелерим Уллы Енъуьвдинъ 75 йыллыгына етпегенлер. Болса да, олар сол енъуьвди элимизге аькелуьвге оьз уьлисин косканлар.
Кара-Тоьбе авылында Доюн Азизовтынъ уьйинде Куьлсим-абай, Халиме-абай (ол Доюн-атайымнынъ карындасы), Азан-атайымнынъ кызы Аня йыйналадылар, олар аьвелгиди эскерип, куьлип те, йылап та аладылар.
Меним несилим давды коьрмеген, болса да биз уьйкен атайларымыздынъ баьтирлигин мутпаймыз.
Медина Азизова,
Карагас авыл мектебининъ 3-нши классынынъ окувшысы.
