Ногайымыздынъ кайдай бай тарихи бар. Бир неше йыллар артта сол затка бизим тарихшилер болсын, аьлимлер болсын, биревге де ясыртын тувыл, уьйкен маьне бермейтаган эдилер. Ызгы онйыллыкларда бизим халкымыздынъ тарихине уьйкен маьне тек бизим аьлимлер тувыл, кардаш халклардынъ да тарих пен кызыксынатаган аьдемлери де бас тутпага суьетаган ерлер де аз болмайдылар, тек бу баска хабар…
Янъыларда Ногай районымыздынъ Нариман авылында аьвелгиде ногайымыздынъ байыр ойыны – ат уьстинде куьресуьв янъылтылды. Яс палванларымыз оьз куьшлери мен ат уьстинде сынастылар.
Ат уьстинде куьресуьвди уйгынлавшылар Нариман авылынынъ администрациясы «Яслык» яслар орталыгынынъ колтыклавы ман оьткерилди. Сынаста шеккиси 70-тен алып 90 килограммга дейим яслар ат уьстинде куьрестилер. Ногай районымыздынъ кайсы авылыннан да яслар бар эдилер.
Сынас басланаяктан алдын «Айланай» патшалык ансамблининъ коьп уьйкен болмаган концерт программасы да озгарылды, кырдан конак болып келген аьдемлерге де соьз берилди. Аьр бир соьйлеген аьдем бу ойыннынъ янъырувы халкымызга пайдасын берер деген сенимин билдирди эм басланув онъына барганын йорап кетти.
Ойыннынъ йорыкларын ясларга Кыргызстанда, Татарстанда оьткенин коьрген эм сонда катнаскан Залимхан Ваисов анълатты, оьзи тоьреши кебинде болды. Бу сынаста катнаскан аьдем колына шыбык алып, ат уьстинде куьреседи, енъуьв уьшин куьндесининъ шыбыгын туьсирмеге яде оны аттан туьсирмеге, атты ойын озатаган тоьгеректен шыгармага керек болады. Сол затлардынъ биревин этсе, ол енъуьвши болып шыгады. Бу куьн озган сынаста ийгилердинъ ийгилери болып Т.Солтанов, А.Абдулкадыров, А.Абдулсаметов, З.Шекиров эм сондай баскалар шыктылар.
Халкымыздынъ аьвелгиде болган ойынын янъыдан яшавга киргизуьв ийги ой эм баслав болады.
– Бу ойын бизге аьли спорттынъ янъы кеби. Баска тюрк халклар яшайтаган ерлерде бу ойын оьткериледи эм кенъ яйылган деп саналады. Аьли бизде енъген аьдем Татарстан Рес- публикасында озгарылаяк ат уьстинде куьресуьв чемпионатында сынаска бараяк, – деди Нариман авылынынъ басы З.Суюндиков.
Бу куьн табан тирес ойыны да озгарылды. Мунда да яслар оьз кызыксынувларын эм куьшлерин коьрсеттилер.
Сынаслар кызыклы эдилер. Халкымыздынъ мутылган ойынларын кайтадан янъыртув яслардынъ коьнъилин коьтереди. Спорттынъ бу кеплери оьрленип кетсе, ясларымыз араларында кызыксынганлар да, аьвликкенлер де болар эди.
Шарадынъ ызында енуьвшилер Сый грамоталар эм акша баргылар ман савгаландылар.
Кайсы исти де баслав тынышлардан болмайтаганы баьримизге де таныс, сонынъ уьшин де болар, шарадынъ уйгынланувы ян суьйгендей аьлде тувыл эди. Тек эндиги озгарылган ойын йогары дережеде болаягына сенимимиз бар.
Г.Сагиндикова.
