Дагестан Автоном Совет Социалист Республикасынынъ, алдынгысы Караногай районымыздынъ тарихин темирден де берк хасиетли, мамыктан да юмсак юрекли, йигерли эм йогары аьдемшилик сапатлары болган инсанлар кураганын буьгуьнлердеги ясларга айтсанъ эртегидей де болып коьринеди. Болса да уьйлеримиздеги документлер эм суьвретлер архивинде сакланган материаллар, ясуьйкенлердинъ эскеруьвлериндеги хабарлар, «Бу зат бизи мен сенинъ еринъ, бу зат бизи мен сенинъ биографиянъ» деген белгили йырдынъ соьзлери аян ислер экенин шайытлайдылар.
Сондай аьдемлердинъ бириси деп Терекли-Мектеб авыл яшавшысы Коьшбийке Кокур кызы Кокоевады да (Алла ога тынышлык берсин) атамага боламыз. Бу аьлемет бактылы, яшавы коьп эстеликли оьзгерислерге эм тарих ислерине толы кыскаяклыды биз ал деп айтылган согыс катнасувшысы, партия эм совет куллыкшысы, «Шоьллик маягы» газетамыздынъ алдынгы редакторларынынъ бириси Куруптурсын Дельмагомед увылы Кокоевтинъ ян косагы деп билемиз.
Коьшбийке Кокур кызы 1911-нши йылда алдынгысы Караногай приставствосынынъ Кегей авылында ярлы эгиншидинъ аьелинде тувган. Онынъ ата-анасы Октябрь революциясына дейим ерли байларда ислеген. Олардынъ хозяйствосында тек бир сыйыры болган. 1920-ншы йылда Кызыл Аьскер Крымда ак аьскерлерин бузгышлаган сонъ, 1921-нши йылда Ногай шоьллиги туьрли ак, ясыл эм баска туьрли зулмы бандалардынъ бас тасалар ерине айланган эди. Олар мунда кесек заманга Совет властин де тайдырадылар. Бандитлер ерли халкка коьп зорлык эткенлер. Соьйтип, 1921-нши йылда йол ман бараяткан аьсеринде шоьлде оьз амалын излеп юрген бандитлер Коьшбийкединъ атасын оьлтиргенлер.
К.Кокоева 1926-ншы йылга дейим анасынынъ колында оьскен. 1926-1930-ншы йылларда ол уьйшилигинде турады. 1930-ншы йылдан алып Караногай район амбулаториясында санитарка болып ис йолын баслаган. 1934-1936-ншы йылларда район кийим тигуьв мастерскойында кийим устасынынъ коьмекшиси болып ислеген.
Караногай район савлык саклав боьлиги Коьшбийке Кокур кызын 1936-ншы йылда Махачкалага ОММ курсларына окувга йибереди. Сонда ол 1938-нши йылга дейим окып, медсестра кесписин алып тувган ерине кайтады.
Коьшбийке Кокоева кыйынлы Уллы Аталык согысы йылларында 1945-нши йылдынъ шилле айына дейим Терекли-Мектеб авылындагы Караногай район савлык саклав боьлигинде медсестра, шилле айыннан алып 1946-ншы йылга дейим кесек заманга сонынъ заведующийининъ куллыгын юритуьвши болып ислеген. 1942-нши йылда районды кесек заманга немец-фашист аьскерлери бийлегенде, ога анасы ман бирге Карагас авылында турмага туьскен. 1945-нши йылда Коьшбийке Кокур кызын партия сырасына алганлар. Онынъ эри Куруптурсын Дельмагомед увылы, Кызыл Аьскердинъ лейтенанты, сол отлы йылларда совет-герман фронтынынъ кайнаган каты ерлеринде йигитлерше согыскан.
Коьшбийке Кокоевага 1954-нши йылда район орталыгындагы балалар бавына етекшилик этуьвди тапшырадылар. Сол яваплы куллыкта ол тийисли тыншаювына кеткенше куллык эткен. Коьпйыллык «Кайратлы куллыгы уьшин» эм «Ис данъкы уьшин» медальлер мен савгаланган.
Коьшбийке Кокур кызы коьп балалы ана болып, ян йолдасы Куруптурсын Дельмагомед увылы ман оьз балаларын тийисли йолы ман тербиялап оьстиргенлер.
Мине сондай кыска соьз бен айтканда, Коьшбийке Кокоевадынъ яшав йолы. Ога буьгуьнлерде аман турган болса, тувганлы 110 йыл толаяк эди. Тек сондай, тувган еримизде уьйкен туьрленислер, кувылувлар, сынавлар, ашлык, дав, оннан сонъгы тынышлы аьлде туьзелуьв йыллары коьп эстеликли эм кайгылы, суьйинишли эм сагынышлы оьзгерислерге толы эдилер. Солардынъ аьр бириси онынъ коьзлериннен эм юрегиннен оьткенлер, солардынъ хыйлысында ол оьзи де шолпа туьсип катнаскан. Коьшбийке Кокоевадай аьдемлердинъ сондай яшавы, куьреси, хасиет шыныгувы эм енъуьвлери эндигиси бизим заманнынъ йол кесегиннен арт бурылып караганда, легендалы йигитлик заман саьвлелери мен яркырайды.
М.Юнусов.
Суьвретте: Коьшбийке Кокоева эри, согыс катнасувшысы Куруптурсын Дельмагомед увылы ман.
