«Патшалыктынъ шешекейленуьви, халктынъ онъайлыгы эдап танълыгына бойсынады, эдап танълыгы болса – тербиялавга», – деп айткан орыс журналисти Николай Новиков. Онынъ акыйкатлы соьзлерине таянып аьрекетлейди Нариман авылындагы «Шолпан» балалар бавынынъ етекшисининъ тербиялав иси бойынша орынбасары Марина Танъатаровна Искакова. « Мен оьзимнинъ кеспим мен оьктемсиймен, оьктемсиймен балаларга билим эм тербия берип келеятканым уьшин, неге десе оьсип келеяткан несиллерге биз дурыс тербия бермесек, патшалыгымыз уллы эм куватлы болып болмас» – дейди оьз исин эм балаларды куьшли суьйип билген кыскаяклы.
Саьбийлерге билим эм тербия беруьв исин Марина Искакова 28 йылдан бери бардырады. Муннан коьп йыллар артта Дагестан патшалык педагогикалык университетин окып тамамлап, яс куллыкшы оьзи окыган Нариман авыл мектебине окытувшы болып келеди. Яс окытувшы А.Асанов эм Кадрия атындагы мектеблерде бирер йылдан ислеп, балалар бавында куллык этип баслайды. Кайратлы яс куллыкшы куьннен-куьнге оьз сулыбын оьстирип, етекшидинъ орынбасарынынъ исин юритип баслайды.
Кайдай куллык юритеди балалар бавынынъ етекшисининъ орынбасары, баскалай айтканда, тамада тербиялавшы? Онынъ иси педагогикалык куллыкшылар ман байланыслы. Ол тербиялавшы аркалы балалар бавынынъ исининъ сапатына эм аьрекетининъ сырагысына демевлик этеди. Сога коьре етекшидинъ орынбасары балалар ман ислеп болмага эм сога педагогларды уьйретпеге керек. Ол бек кыйын куллык, сонынъ уьшин балалар бавынынъ етекшисининъ орынбасары, энъ де бас деп, аьдемлер мен ислеп билмеге керек. Неге десе, бек маьнели бирдей ой-ниетли коллектив туьзуьв. Онсыз ол оьз ниетлерине етисип болмайды.
Марина Искаковага болса оьз алдына салган мыратларына етисуьв йолында онынъ терен билими, кеспи усталыгы, кайратлыгы эм тербиялавшылар ман ислеп болувы ярдам этеди. Аьр бир куллыкшыдынъ эбин эм юрегининъ ашкышын ол тавып болады. Оьз куллыгына бек яваплылы карайды эм куллыкшыларыннан сол яваплылыкты талапласа да, бек танъ аьдем деп ис йолдаслары белгилейдилер. Соны ман бирге онынъ зейинлигин эм уста кепте тербиялавшыларын алдыга эм алдыга абыт алмага ярдам этетаганын да айтадылар. Ис йолдасларынынъ бу соьзлерининъ акыйкатлыгын шайытлайды Марина Искаковадынъ етекшилиги эм коьтергишлеви аркалы «Шолпан» балалар бавынынъ бир неше тербиялавшылары «Йыл тербиялавшысы» конкурсында катнасып, баргылы орынларды казанганлары. Солардынъ сырасында 2 тербиялавшы бу конкурсынынъ республикалык кезегинде де катнасканлар. Марина Танъатаровна оьзи де туьрли кеспи конкурсларда катнасып, баргылы орынлар бийлеген. Айтпага, «Йыл тербиялавшысы» эм республикалык «Коллективный договор» конкурсларында баргылы 3-нши орынга тийисли болган. Ийги иси уьшин 2018-нши йыл Марина Искакова «ДР билимлендируьв отличниги» коькирек белгиси мен савгаланган. Солай ок ога бир неше кере Ногай район билимлендируьв управлениесининъ, Профсоюз организациясынынъ Сый грамоталары тапшырылган. 2020-ншы йыл Марина Искаковадынъ суьврети, Ногай районынынъ ийги куллыкшыларындыкы ман бирге, район Сый тактасына илинген. Марина Искакова «Шолпан» балалар бавында профсоюз комитетининъ председатели болады.
«Билимли аьдем билимсизден оьзининъ билимлендируьвин тамамланмаган деп санавы ман баскаланады», – деп айткан Константин Симонов. Тамада тербиялавшыдан талапланган кеспи усталык, педагоглардынъ оьз ойлары ман кызыксындырып болув келисли болса да, Марина Танъатаровна янъы компьютерлик технологияларга уьйренмеге, билимин оьстирмеге токтавсыз ымтылады. Марина Искакова озгаратаган шаралары педагогларга кызыклы болсын деп шалысады, олардынъ яратувшылык баславларын коьтергишлейди, оларга оьз алдына мыратлар, борышлар салмага ярдам этеди. Солай ок «Шолпан» балалар бавында кружоклардынъ исин де уйгынлаган.
– Бизим балалар бавында талаплы балаларды аянлав исине уьйкен маьне бериледи. Мунда «Маленькие исследователи», «Развивайка», «Юный гений на основе ТРИЗ» кружоклары аьрекетлейдилер. Соьйтип кружоклар исин мен «Ногай Эл» балалар бавында етекшидинъ тербиялав иси бойынша орынбасары болып ислеген заманда уйгынлагаман. Онда да мага эки йыл узагына ислемеге туьсти. Мен ойлайман балалар бавында балады танъ эм онынъ акында каьр шеккен уьйкенлер карамага кереклер эм куьн сайын бала мунда янъы эм кызыклы зат коьрмеге эм уьйренмеге керек», – дейди Марина Танъатаровна.
Тезден бизим элимизде тербиялавшыдынъ куьни белгиленеек. Биз баьри тербиялавшыларга бизим келеектегимиз – балалар уьшин каьр шеккенлери уьшин уьйкен савбол айтып, ислери дайым суьйиниш аькелгенин йораймыз.
Н.Эрежепова.
Суьвретте: М.Искакова.
