Заманлар оьткен сайын аьр бир аьдем йылларын санап, солар кайтип озады экен деген соравын береди. Оьзек те, тенълестирмей болмайсынъ эм тереннен ойланасынъ:
– Мен халкымнынъ оьрленуьвине, оьсуьвине бир кишкей болса да, косымымды эткен ме экенмен, тарихинде бир ыз сама калдырганман ма экенмен? – деп.

Тезден газетамыздынъ биринши номери дуныя ярыгын коьргенли, аз ба, коьп пе билмеймен, 90 йыл толды. Сол йыллар ишинде газета оьзининъ атын да уьш кере авыстырды. Баслап, «Кызыл байрак», «Шоьллик маягы», аьли болса, республикалык статусы болган «Шоьл тавысы» газетасы. Сол 90 йыл ишинде газета коьп кереге оьсти эм оьрленди. Оьткен йыллардынъ газеталарын актарып карайман. Коьп ерлерде оьзимнинъ тукымым ман макалаларды окыйман. Газета ман бирге оьзимнинъ де оьскенимди коьремен, йок, бу ерде мактанув тувыл, элбетте, меним оьсуьвиме оьз уьлислерин коскан аьдемлер де бар, керек ерде янъылысымды белгилеген, туврашыл аьлде соларды туьзетуьвди де коьрсеткен.
Газета ман яшав, аьдем мен газета – бир-бири мен айырылгысыз. Йырма, отыз йыллар артта халк туьрли билдируьвлерди тек газета бетлериннен билип туратаган болган, аьли янъы технологиялар заманы, аьдемлерде мырсатлар коьп, олар оьзлерине керекти туьрли социаллык тармаклардан билмеге боладылар, а сол йылларда тек бир газетады куьтип туратаган эдилер. Газета бетлеринде туьрли тематикалык бетлер, айтпага, «Шет эллерде, «Оьрмет тактасы», «Тувган элимиз бойынша», «Бизге язадылар», «Кызйибек» бар эдилер. Аьр бирисининъ астында келисли тема бойынша макалалар да баспаланып турдылар. Керекли ерлерде айыплав да, мактав да болатаган эди. Айыпланган аьдемлердинъ биреви де кышкырык салып келмеген, аьли терисликти язсанъ, явлардынъ энъ де каарлысы болып каласынъ.

Газетамыздынъ биринши номери дуныя ярыгын коьргенли 90 йыл толувы тек бизим газета куллыкшыларына, туьрли йылларда газетада куллык эткенлерге тувыл, савлай ногай миллетли халкына байрам болады. Газета оьткен 90 йыл ишинде ногай халкынынъ яшавын, тарихин, маданиятын ашыклап болатаган оьзгерислерди коьрсетип келди. Сол йыллар ишинде газета энъ де куьшли савыт, ярдамшы эм маслагатшы болады. Баслапкы йылларда газетада куллык эткен аьдемлерге тыныш тувыл болгандыр, неге десе газета деген янъы зат эди, кеспили журналистлер акында соьз де болмаган. Ногай район еринде янъы яшавды курар уьшин, халк ишиннен окымыслы, баскаларга коьре, билимлери бираз артык аьдемлер кайтип куьш салган болса, соьйтип, газетады да ногай халкында болдырувга оьз уьлислерин коскан аьдемлер болдылар. Бу куьнлерде олардынъ атларын оьктемсип, разылыгымызды билдирип, айтамыз. Газетадынъ тарихинде коьп язувшылардынъ эм шаирлердинъ атлары белгили болып калган. Айтпага, ногай халкынынъ ярыкландырувшылары А-Х.Ш.Джанибеков, М.Курманалиев, З.Кайба- лиев, Ф.Абдулжалилов, К.Оразбаев эм сондай баскалар. Аьлиги заманларда да, шаирлер Магомет Кожаев, Магомбет-Али Ханов, Гульфира Бекмуратова газетадынъ шыгувына оьз косымларын этедилер. Алдынгы йылларда газета бетлеринде язувшылардынъ язганларынынъ баспаланувы газетадынъ сыйын коьтеруьвге себеп эткен болса, бу куьнлерде шаирлеримиздинъ асарлары газетамызды кызыклы этеди.
Газета бетлеринде коьплеген авыл хабаршылардынъ да макалалары ярык коьрип турганлар, аьли болса, бизим сол мырсатымыз азайган. Олай дегенимиз, авыл хабаршылары бирем-сирем болып калды. Меним ойыма коьре, олардынъ азаювы тилди осал билуьв мен байланыслы болады. Бу куьнлерде авыл хабаршыларынынъ азаювы да, тилимиздинъ йойылувындай маьселе болады. Газетада куллык этетаган журналистлер кезекли номерди толтырып болады, тек авыл хабаршылар да болган болса, материаллар темалары боьтен де кенъ эм макаладынъ беруьв кеби де туьрли болар эди, неге десе авыл яшавшысы оьзлериндеги бар маьселелер мен ювык таныс, сога коьре онынъ язувы да юрек авырувы ман болаяк.
Газета оьзининъ оьткен йыллары ишинде согыстынъ авырлыгын да коьрген. Сол йылларда шоьл халкынынъ тынышлы куллыгы боьлинди, энди газетадынъ ортак борышы – элимизди саклавга эм фронт пан тылдынъ байланыслыгын беркитуьвге багысланган макалаларды баспалав. Аьлиги заманларда да, согыс биткенли 76 йыл оьтсе де, сол кыйынлы йолды оьткенлер акында газета бетлеринде язылып турады. Согыс йолларды оьтип, артка кайтпаган йолдасларды да кайгырып эскеремиз, бир ерлерде янъыдан-янъы атларды да билемиз. Сол да бизим газетамыздынъ алдынгыдан бизге берген насихаты болады.
Газетамыз баспаланып басланганнан алып, тыныш йоллар оьтпеди. Согыстан сонъгы йылларда «Кызыл байрак» газетасынынъ бетлеринде бузылган авыл хозяйстводы кайтадан туьзетуьвге багысланган эм соны туьзуьвге куьш салган аьдемлердинъ коьнъиллерин коьтерген макалалар баспаланып турдылар.
Заман туьрленеди, йыллар коьз алдында тарихке кетип барадылар. Газетамыздынъ оьткен 90 йылы ишинде ис коллектив бир неше кере авысып келди, ясуьйкенлер кетедилер, яслар келедилер, олар араларында байланыс коьпири де болады. Не шаклы аьдемлер мунда досласып, бир-бирине айлак ювык болатаганлар да боладылар. Газетады да туьрли йылларда туьрли аьдемлер етекшиледилер. Аьр бирисининъ келуьви мен бир янъылыклар да болып турдылар.
Газетадынъ оьткен йолында етисилген уьстинликлер де, етиспевликлер де болганлар эм бар. Газетадынъ коьркли, иштелигининъ терен болувы коьп затлар ман байланыслы болады. Аьли ислев бир ягыннан авыр тувыл, неге десе алдынгыдай баспа кеби йок, ама, оькинишке, бизде алдынгыдай калем куьши де йок. Бу ерде мен сол зат акында оьзимнинъ айлак куьшли юрек авырувым ман айтаман. Байрамда тек ийги затлар акында айтылатаганын да билемен, ама бар затты да коьрсетпей коймага амалым йок.
«Шоьл тавысы» газетамыз оьзининъ 91-нши йылына аяк басты. Бу куьнлерде редакциямызда 15 аьдем ис аьрекетин бардырады. Солардынъ аьр бириси газетадынъ кезекли номери коьрки ярасык, иштеллиги терен эм кызыклы болып шыгувына аз куьшин салмайды.
Газетамыздынъ тувган куьнин аьр биримиз сагынышлы куьтемиз, оьзимиздинъ эткен куллыкларымыздынъ сырагыларын келтиремиз. Бу байрам тек газета куллыкшыларындыкы болып калмайды. Бу байрам баьри бизим окувшылардынъ, ногай ямагатынынъ байрамы болады. Соны ман байланыслы болып, аьр бир ногай аьдемге бизди бирлестирген органды колтыклавга шакыраман эм аьр биринъизге тек эмишликти йорайман.
Г.Сагиндикова,
РФ Журналистлер союзынынъ агзасы.
Суьвретлерде: туьрли йылларда аьрекет эткен куллыкшылар.