Биринши окытувшыдынъ иси мектебте энъ де кыйын эм яваплы, неге десе ога уллы куллык тапшырылган – баладынъ алдында яшавдынъ уьйкен китабининъ биринши бетлерин ашпага. Окытувшы баладынъ акылын эм сезимлерин ийгиге каратпага эм оьзининъ исине тек заманын тувыл, янын да бермеге тийисли. Окытувшы балады ийги билмеге эм анъламага керек. Ол оьзининъ яшавы ман балаларды ийгиге, аьдемлерге ярдам этуьвге, аьдилликке уьйретеди.
Сондай окытувшы болады Элиза Баймурзаева. Элиза Сейдахметовна 35 йылдан бери оьзининъ суьйикли исине янын берип аьрекетлейди. Ол бала заманыннан алып анасы (Нелли Степановна А.Джанибеков атындагы мектебинде баслангыш классларынынъ окытувшы болып коьп йыллар ислеген) оьзининъ окувшылары акында суьйип хабарлаганын, аьр бир дериске аьзирленгенин, куллыгына янын берип ислегенин коьрген эм сезген. Соьйтип кызалакта бала заманыннан алып, сыйлы окытувшы кесписине суьйим энген эм оьзи мен бирге оьскен. Оьзининъ мырадына етисер ниетте, яс кыз мектебтен сонъ Дагестан патшалык педагогикалык институтында окыйды. Сонъ Махачкаладынъ бир мектебинде баслангыш классларынынъ окытувшысы болып ислейди. Мине сол заманнан алып бу куьнлерге дейим ол сайлаган исине алал.
А.Джанибеков атындагы мектебинде Элиза Баймурзаева 1992-нши йылдан алып аьрекетлейди. Сол йыллар ишинде ол 7 кере балалар выпускын шыгарган. Окытувшы дайым педагогикалык усталыгын оьстируьв уьстинде ислейди эм оьзининъ ис сулыбы ман тек ис йолдаслары ман тувыл, район эм республика оьлшеминде де боьлиседи. Элиза Сейдахметовна Москвада «Инновациялык билимлендируьв программаларды киритуьв бойынша педагогикалык коллективтинъ борышлары» деген программасы бойынша билимлендируьв куллыкшыларынынъ квалификациясын оьстируьв академиясында, солай ок бир неше кере Махачкалада курслар оьткен. Ол Москва каласында педагогикадынъ тармаклы-аьрекетлев орталыгында кеспи усталыгын оьстирген мезгилде «Д.Эльконин-В.Давыдовтынъ оьстируьв-окытув ман байланыслы тармактынъ оьрленуьв перспективалары» семинарынынъ исинде ортакшылык эткен.
Э.Баймурзаева мектебтинъ методикалык исинде белсенли катнасады, ашык дерислер озгарады, класстан тыс шаралар тек мектебте тувыл, район оьлшеминде де озгарады. «Окувшылардынъ тил байлыгын оьрлендируьв» деген баслангыш класслардынъ окытувшыларынынъ район семинарында йыйылганлар алдына шыгып, докладын окыган. Сол семинарда «Йыл шакларында конакта» деген класстан тыс шара озгарган. Солай ок Махачкалада «Орыс тили баслангыш мектебте: сулып, маьселелер, абырайлар» деп аталган республикалык илми-практикалык конференциясында «Орыс тилининъ дерислеринде дурыс соьйлевди уйгынлав эм сочинение язып уьйретуьв» деген темага докладын окыган. Солай ок эсап дерисиннен «Математикалык юлдызлар ушувы» эм орыс адабиаты сабакларыннан И.Крыловтынъ шыгармалары бойынша ашык дерислер оьткерген.
Зейинли окытувшы окувшыларынынъ эм олардынъ ата-аналары ман тил тавып болады. Ол, психологты, врачты эм туьрли кеспили ата-аналарды шакырып, ата-аналар йыйынларын озгарады.
Сулыплы окытувшыдынъ окувшылары мектеб, район эм республикалык конкурсларында катнасадылар. Коьп окувшылары эсап эм орыс тилиннен мектеб олимпиадаларында 1-нши орынды бийлегенлер. Окувшысы А.Лукманова «Тувган ер кайдан басланады» деп аталган видео ролигин аьзирлеп, республикада – 2-нши орынды, «Ата-бабалардынъ тили» район конкурсында ана тилинде ятлав окып – 1-нши орынды, «Япсарсыз балалык» Халклар ара фестивалининъ район кезегинде – 1-нши орынды, «Халк кувыршаклары» республикалык конкурсында 2-нши орынды бийлеген.
Озган йылларда Элиза Сейдахметовнадынъ окувшылары Москвадагы К.Чуковский атындагы балалар адабиатынынъ фестивалинде катнасканлар. 12 окувшы эртеги шыгарган эм РФ Балалар язувшыларынынъ дипломлары ман савгаланганлар.
Э.Баймурзаевадынъ коьп окувшылары аьлиги заман медицина академияларда окыйдылар. Олар – Р.Курганов, Р.Янмурзаева, Ф.Курманбаева, Э.Камалова, К.Адильханов, К.Кокшеева. М.Маликова Москвадагы «Экономикадынъ йогары мектеби» деп аталган миллет-тергев университетинде билим алады. Элиза Сейдахметовна коьп балалардынъ эсап сабагына суьйимин оьстирген. Онынъ 2016-ншы йылда баслангыш мектебин тамамлаган окувшыларынынъ классы эсапты терен уьйренуьв профильли классына коьширилген. Олардынъ сырасыннан А.Картакаев зейинли балалар уьшин коьппрофильли интернат лицейде окувын бардырады.
Окытувшыдынъ акында ийги соьзлер онынъ ис йолдаслары, окувшыларынынъ ата-аналары, окыткан окувшылары айтадылар. Элиза Сейдахметовна окыткан окувшы Юнус Хановтынъ анасы Аминат Абдуллаевнадан булай соьзлер эситкенмен: «Увылым уьйкен классларда биринши окытувшысынынъ салган негизи аркалы ийги окыган. Онынъ окувдагы уьстинликлери – окытувшысынынъ етимиси».
Элиза Сейдахметовнадынъ коьпйыллык яваплы иси белгиленмей калмаган. Ол «Ногайский район» МР администрациясынынъ Сый грамоталары ман 2006-ншы эм 2010-ншы йылларында оьсип келеяткан несилге билим беруьвде эм тербиялавда етискен уьстинликлери уьшин савгаланган. Солай ок РФ Балалар язувшылар союзы Элиза Сейдахметовнады Халклар ара «Балаларга проза» конкурсында катнасканы уьшин Сый грамота ман савгалаган.
Тезден Элиза Сейдахметовна 60 йыллык мерекесин белгилеек. Биз ога яратувшылык уьстинликлер, шыдамлык, ден савлык, шалыскыр окувшылар эм анъламлы ата-аналарды йораймыз. Онынъ юрегинде дайым танълык эм балаларга суьйим яшасын.
Н.Кожаева.
Суьвретте: Э.Баймурзаева.
