Бирев де мутылмаган, бир зат та мутылмаган_______________
Уллы Аталык согысынынъ биринши куьнлериннен алып сонда йигитлерше катнасканлардынъ бириси Зармухамбет Йылкайдар увылы Биймурзаев (Алла ога тынышлык берсин) болады. Ол бизим ветеранлардынъ арасында Ленинград калады коршалавшылардынъ бириси деп белгили.
Зармухамбет Биймурзаев алдынгы Караногай районындагы Так-Так авылында (Орта-Тоьбе авылдынъ янында болган) 1920-ншы йылдынъ 17-нши сентябринде тувган. Ерли школады окып кутарган сонъ, колхозда 1928-нши йылдан 1935-нши йылга дейим эсаплавшы болып ислеген.
1939-ншы йылдынъ басында ол авыл кызы Юмазиетке уьйленген. Болса да, яслардынъ бирге косылып яшавы ярым йылдан боьлинеди. Зармухамбетти колхоз атыннан яс призывниклердинъ курсына окувга йибередилер. Сонда ол бир йылга ювык заман аьскершилик исине уьйренген.
1940-ншы йылдынъ куьзинде оны Кызыл Аьскер сырасына куллык этпеге шакырганлар. Аьскер сырасына Зармухамбет призывниклер курсында уьйренген аты ман бирге йолланганы акында мага оьзи тири заманында айтканы эсимде калган. Соьйтип, олар районнан 11 йигит оьз атлары ман (белкиси, йогарыдагы суьвреттеги 11 атлы тувылма экен?) Кизляр военкоматына еткенлер. Мунда ясларды эшелонга миндирип, узактагы Алыс Куьнтуварга йибергенлер. Зармухамбет Биймурзаевке баслапкы заманда аьскершилик борышын Монголия Республикасында толтырмага туьскен. Сонда эр исин толтырып, уьйге кайтпага 6 ай калып турганда анъсыздан Уллы Аталык согысы басланган. Кавгадынъ басланувы ман Зармухамбет Биймурзаев куллык этетаган дивизияды Ленинград каласын душпаннан коршаламага йибермеге деп карар аладылар.
Сол куьнлерде Ленинград бетте туьзилген аьллер авыр эди. Совет командованиеси Уллы Октябрь революциядынъ бесиги болып саналатаган калады немец баскыншыларына бермеске токтасады. Фашистлер болса Ленинградты алмага бек суьйгенлер. Сонъында олар калады совет аьскершилери баьтирлерше коршалаганын коьргенде, соны топлардан аткышлап, бомбалар таслап баслайдылар. Куьзде кала душпаннынъ курсавында калады.
Зармухамбет арттилерияда миномет расчетынынъ наводчиги болып, калады явдан коршалавда катнаскан. Ога совет аьскершилери мен бирге кыс айларында блокадада калган кала яшавшыларынынъ баьри кыйынлыкларын да коьрмеге туьскен. Ашлык, каты аязлар. Совет аьскершилери оьзлерининъ оьтпеклери мен неше кере де кала яшавшылары ман боьлискенлер. 1942-нши йылда лейтенант Биймурзаевке взводты етекшилемеге тапшырганлар. Сол йыл ол оьзининъ биринши согыс савгасы «Кызыл Юлдыз» орденин алады эм партия сырасына туьседи.
1944-нши йылдынъ январь айында совет аьскерлери Ленинград каладынъ блокадасын тайдырадылар. Муннан сонъ Совет Прибалтика республикаларын явдан босатув согыслары басланады. Прибалтикады босатув урысларында йигитлерше катнасканы уьшин Зармухамбет Биймурзаев экинши кере «Кызыл Юлдыз» ордени мен савгаланады.
Ленинград блокадасын тайдырув уьшин юритилген эм Карело-Финский сув тамагынынъ ериндеги урысларда коьрсеткен эрлиги уьшин миномет расчетынынъ командири Зармухамбет Биймурзаев СССР Оьр Бас Командованиесининъ Ставкасынынъ етекшиси, Совет Союзынынъ Маршалы Иосиф Сталиннинъ буйырыгы бойынша эки кере онынъ атыннан Разылык хатларын алады.
Кызыл Аьскер сырасыннан Зармухамбет авылдасымыз 1946-ншы йылда тувган Ногай шоьллигине кайтып келген. Сонда оны ети йыл узагында караган ян косагы Юмазиет йолыккан. Соьйтип бир тилде эм бир ниетте яшап олар татым аьел курганлар эм оьзлерининъ аьвлетлерин тербиялап оьстиргенлер.
Согыстан сонъ ол баслап МГБ-де эсаплавшы, сонъ 1947-нши йылдан алып 1980-нши йылга дейим ДОСААФ Ногай район комитетининъ председатели болып таймастан соны басшылаган. Сыйлы согыс ветераны йогарыда белгиленген орденлерден баска болып, «Йигитлик уьшин», «Ленинградты коршалаганы уьшин», «Германияды енъгени уьшин» деген дав эм коьплеген мереке медальлери мен савгаланган.
Былтыр оьрметли согыс ветераннынъ 100 йыллыгы ман байланыста Терекли-Мектеб авыл депутатлар йыйынынынъ карары ман авылдынъ бир орамына Зармухамбет Биймурзаевтинъ аты берилген.
Зармухамбет Биймурзаев аьр заманда уьстине аьскершилик кителин, басына сталинши картузин кийип, дайым да йыйнаклы эм шандаз болып юретаганы эсимизде калган. Ол коьп йыллар узагында район орталыгында оьткерилген аьскершилик-патриот шараларында, яс несиллерди патриотизм негизинде тербиялавда белсенли ортакшылык эткен согыс катнасувшыларынынъ бириси эди. Зармухамбет сондай шаралардынъ биревиннен де кери калмай, туп-тувра заманы ман келген. Ондай йигит авылдасларымыздан биз сондай тувра, йигерли, белсенли болмага эм, энъ де маьнелиси, олар оьз канлары-янлары ман фашизмнен коршалаган бизим тынышлы яшавды баалап билмеге уьйренгенмиз.
М.Юнусов.
Суьвретте: Зармухамбет Биймурзаев.
