Дагестан Республикасынынъ Халк Йыйынынынъ депутаты Мурат Зулькапий улы Мамаев солай ок республика парламентиндеги Курылыс, ЖКХ, коьлик эм байланыс бойынша комитетининъ де председатели. Янъыларда газетадынъ оьз хабаршысы бу яваплы Комитеттинъ кеткен йылда юриткен куллыклары, алдыдагы планлары, депутатка районымыздынъ сайлавшылары берген тапшырмаларын ол калай толтырувы акында оны ман хабарласув оьткерген.

– Мурат Зулькапий улы, бириншилей, биз сизди янъы 2020-ншы йылдынъ басланувы ман кутлаймыз. Сиз етекшилейтаган Халк Йыйынынынъ Курылыс, ЖКХ, коьлик эм байланыс бойынша комитетининъ бас аьрекети эм борышлары кайдай?

– Бизим Комитет 2016-ншы йыл кырк кийик айынынъ ызында туьзилген. Сонынъ бас ис аьрекети – бизим ыхтыярымызда болган соравлар эм маьселелер мен байланыслы закон проектлерин аьзирлев. Айтпага, респуб- ликалык бюджети аьзирленип турганда, бизим Комитет тергев этетаган программалар, проектлер баьриси де бизим колларымыздан оьтедилер. Дагестан Республикасынынъ Халк Йыйынынынъ регламенти бойынша биз оьз Комитетимиздинъ куллыгы ман байланыслы бюджет борышлардынъ толтырылувын тергеймиз.
Бизим энъ де бас борышымыз – ол сайлавшыларымыздынъ тапшырмаларын толтырув.

– Сиз республикалык парламентинде Ногай районымыздынъ депутаты эсабында район ериндеги автойолларды ярастырувга, Бораншы эм Куьнбатар авылларына дейим газопроводты еткеруьвге, 4 авылларда парклар курувга, газетамыздынъ редакциясынынъ меканына капиталлык ярастырув куллыкларын этуьвге эм сондай баска карыжларды кайгылавга заьлимдей ярдамынъызды эткенсиз. Солардынъ акында не зат айтпага боласыз?

– Оьткен 2019-ншы йыл республикалык бюджети бойынша Терекли-Мектеб – Червленные Буруны авыллары арасындагы автойолына тек 5 шакырымга асфальт-бетон тоьсевге акша белгиленген эди. Болса да ДР Коьлик эм йол хозяйствосынынъ министри Ширухан Гаджимурадов меним тилегим бойынша бу йолдынъ тагы да 5 шакырымын курувга акша шыгарттырды. Быйыл бу йолдынъ эндиги 5 шакырымына капиталлык ярас- тырув куллыклары этилинеек.

Уьстимиздеги 2020-ншы йылда солай ок Терекли-Мектеб – Кумлы автойолынынъ курылысын толы кебинде кутарув акында планда белгиленген.

Оннан баскалай, Терекли-Мектеб – Шумлелик – Куьнбатар автойолынынъ 6 шакырымына капиталлык ярастырув ислерин юритуьв акында да республика оькиметине аьризе язылып берилген.

Быйыл соны ман бирге Арсланбек – Эдиге авыллары аралыгындагы автомобиль йолынынъ 7 шакырымы асфальт уьшин аьзир этилинеек. Соьйтип оьткен 2019-ншы йыл ишинде Карагас – Уьйсалган авыллары арасындагы автойолы асфальт уьшин толы кебинде аьзир этилинди. Бизге солай ок районнынъ йол фондын 2 кере оьстирмеге амал табылды. Алдынгы йылларда йол фондына 11 миллион маьнет берилетаган болса, быйылга 22 миллион маьнет акша шыгарылды. Бу акшадынъ хыйлысы район орталыгы Терекли-Мектеб авыл ишиндеги йолларга, калганы баска авылларга берилеек.

Уьстимиздеги йыл район еринде тек Батыр-Мурза авылынынъ мектеби уьшин янъы мекан курылып басланаяк. Сол курылыс уьшин проект-сметалык документация аьзирленген. Шумлелик, Кумлы авылларында курылмага каралатаган мектеб меканлары уьшин быйыл тек проект-сметалык документа-циялары аьзирленеек. 2022-нши йылдынъ ызына бу белгиленген мектеб меканларынынъ курылыслары былтыр кабыл этилинген 2020, 2021 эм 2022-нши йылдынъ план кезегине эсапланган республика бюджетине коьре курылып битеек.

Солай ок быйыл «Шоьл тавысы» республикалык газетасынынъ редакциясынынъ меканын капиталлык ярастырув кул-лыкларына деп 2,5 миллион маьнет акша карыжын шыгармага ярдам эттим. Акша редакция эсабына келип туьскен эм ярастырув ислери язлыкта басланаяк.

Оннан сонъ 2020-ншы йылда Орта-Тоьбе, Карагас эм Эдиге авылларында артезианлар казылаяк, бу авыллардынъ ишиндеги орталык орамлары ман сув трубалары тартылаяк, башнялар салынаяк. Сол куллыклар уьшин 34 миллион маьнеттинъ акша карыжы белгиленген. Келеекте тагы да район бойынша 14 артезианлар казылмага каралады.
2018-нши йыл «Онъайлы кала аьллери» деген федераллык программасы бойынша район орталыгынынъ паркы, оннан сонъ 2019-ншы йылда Нариман, Куьнбатар, Карагас эм Червленные Буруны авылларынынъ парклары уьшин акша карыжларын шыгармага коьмек эткенмен. Быйыл тагы да бу программа бойынша Терекли-Мектеб авылындагы районымыздынъ паркын ийгилендируьв уьшин 5 миллион 200 мынъ маьнет эм Орта-Тоьбе авыл паркын коьрклендируьвге 1 миллион маьнет акша карыжлары йибериледи.
Байланыс тармагы бойынша 2018-нши йылда Кара-Сув, Орта-Тоьбе, Шумлелик авылларында «МТС» вышкалары, 2019-ншы йылда Таьтли-Булак, Бораншы авылларында «Мегафон» вышкалары салынды эм бу авыллардынъ яшавшылары уьшин байланысув аьллери онъланды.

Оьткен 2019-ншы йылда Таьтли-Булак, Ленин авылларына кабельли Интернет тармагы элтенди. Бу йыл райондагы калган баьри авылларга да Интернет кабели еткерилеек.

– Районда табиат газы еткерилмеген авылларды газификациялав ислерининъ аьллери кайдай экен?

– Орта-Тоьбе эм Шумлелик авылларды газификациялав ислери уьшин ДР промышленность эм энергетика минис- терствосыннан акша карыжын шыгармага ярдамластым. 2019-ншы йылда Бораншы эм Куьнбатар авылларына дейим газопроводы еткерилди. Бу авыллардагы орамларга да быйыл газ трубалары оькимет карыжы ман тартылаяк эм сол авылларда толы кебинде газификация куллыклары тамамланмага каралады. Солай ок уьстимиздеги йылда Сылув-Тоьбе авылына дейим де газ еткерилеек.
Мен бу ерде бир затты айырым белгилегим келеди. Айтпага, республикага авыл ерлерин газификациялав ислери уьшин 2020-ншы йылга баьриси 250 миллион маьнет акша карыжы шыгарылган, сонынъ 82 миллионы бизим райондагы авылларды газификациялавга бериледи.

Бу затлар баьриси де Дагестан Республикасынынъ промышленность эм энергетика министри Сайгидпаша Умахановтынъ эм Коьлик эм йол хозяйство ми- нистри Ширухан Гаджимурадовтынъ ярдамы ман яшавга шыгарылган.

– Курылыс, ЖКХ, коьлик эм байланыс тармаклары бойынша республика эм сонынъ санында Ногай районы бойынша эндиги де кайдай маьнели маьселелер бар эм ДР Халк Йыйыны, Оькимети мен соларды шешуьв уьшин кайдай амаллар коьриледи?

– Республика бойынша ЖКХ яктан маьселелер аз тувыл. Солардынъ энъ маьнелиси – ол сувды йиберуьв, канализация коллекторларын курув. Бу ислер уьшин 2020-2022-нши йылларда федераллык бюджетиннен республикага 10 миллиард маьнет акша шыгарылады. Соны ман бирге Дагестаннынъ баьри районларынынъ, сонынъ санында Ногай районынынъ яшавшыларын таза сапатлы сув ман канагатлав маьселеси де маьнели соравлардынъ бириси эм республика етекшилери соны шешуьвдинъ амалларын коьредилер.

– Сайлавшыларынъызга, газета окувшыларымызга сизинъ йоравларынъыз?

– Баьри район яшавшыларын, сонынъ санында «Шоьл тавысы» республикалык газета окувшыларын янъы басланган 2020-ншы йыл ман кутлайман. Баьри аьеллерге, аьр кимге бас деп ден савлыкты, эмишликти, тынышлыкты, мол берекетти, уьстинликлер йорайман. Сизинъ аьр биринъиздинъ исинъиз ра- йонымыздынъ, республикамыздынъ исине косылсын эм соннан аьр биринъизге уьйкен ха- йыры ман кайтсын! Биз, республика парламентининъ депутатлары, сизинъ яшав аьллери-нъизди ийгилендируьв уьшин эндиги де шалысармыз. Быйыл республикамызда, районымызда ерли ваькиллик органларына депутатларды сайлавлар оьткериледи. Сол сайлавлар уйгынлы оьткенин эм соларда районымыз, халкымыз уьшин куьшлерин аямаяк депутатлар сайланганын йорайман.

Хабарласувды М-А.Ханов юриткен.