Аьдемнинъ байлыгы – аьел. Куванышлы эм кайгылы куьнлерде ол бизим янымызга эм болады, аьвлетлеримизди коьрсек, баьри мунълы ойлар да шашылады. Сондай аьел деп Эдиге авылда яшайтаган Болатовлардынъ аьелин санамага болады. Бу аьелдинъ басы Курман Иса улы Болатов коьплеген йыллар районда дережели орынларда ислеген, сол йылларда ол маданият тармагында да куллык эткен.
Курман Болатов 1947-нши йылдынъ казан айынынъ 15-нши куьнинде Тарумов районынынъ Вышеталовка авылында тувган, «баладынъ баласы балдан таьтли» дегенлей, кедеди тетеси Шолпан оьстирди эм тербиялады. Сонъында Болатовлардынъ аьели Эдиге авылына коьшеди, эм мунда ол 4-нши классты битиреди. Уьйкен классларды яс Терекли-Мектеб авыл мектебинде окыды, бала заманнан алып Курман Болатов оьнери мен тенълериннен баскаланатаган эди, онынъ анъ ман каьр шекпеге аваслыгы болган.
1970-нши йыл Курман Иса улы, «Ногайский» кормосовхозда тракторист болып ислейтаган эди, Орта-Тоьбе авылына бийдай йыйнавга командировкага барады. Яс клубта авылдынъ ярасык кызы Аминат Арсланова ман коьриседи, соьйтип, яслар бир-бириси мен танысып, бир йылдан сонъ аьел курадылар. Аминат янъы ерге барып, ногайлар айтканлай, батып калды, оьзининъ куллыксуьерлиги, конаксуь-ерлиги мен сый казанды, боьтен де кайнанасы келини мен оьктемсийтаган эди. Тезден Болатовлардынъ аьелинде тунъгыш бала Аккуват тувды, эм аьел янъы сезим – ата-ана суьйимине толды. Сонъында аьелде Айнадин эм Джабраил тувдылар.
1974-нши йылдан алып 1990-ншы йылга дейим Курман Иса увылы Болатов Эдиге авылынынъ маданият уьйин басшылаган. Сол йылларда мен де оны ман иследим. Маданият куллыкшы деген атын ол оьзининъ зейинлиги мен аклап болган. Ол ислейтаган йыллар биринши болып авыл клубынынъ сахнасында ногай тилинде пьесалар, интермедиялар салынган, агитбригадалар туьзилген эм аьрекет эткен. Эдиге авылынынъ маданият уьйи сол йылларда художестволык самодеятельность бойынша Савлайроссиялык социалист базласувдынъ енъуьвшиси болган, КПСС XXIV съездининъ сыйына СССР маданият министерствосынынъ I дережели дипломы ман савгаланган. «Шобытлы» деп аталган агитбригада район клубларынынъ, Махачкала, Бабаюрт, Хасавюрт сахналарына оьз оьнерлигин коьрсеткен, баьри сценарийлерди де Курман Иса улы оьзи язатаган эди, районымыздынъ 60 йыллыгына багысланган байрамнынъ сценарийин де ол язган. Сол йылларда Курман Болатов «Ногай оьрнеклери» деген телефильмди салув бойынша консультант этип Шешен-Ингушетия Республикасына шакырылган, сол фильмнинъ бир неше кесеклерин оьзи салган эм оьзи де «Алтын Ока» фольк-лор ансамблининъ ишинде фильмде катнаскан.
Маданият уьйинде ислеген йылларда Курман Болатов Арсланбековский авыл советининъ депутаты, авыл советининъ председателининъ орынбасары, авыл советининъ исполкомынынъ председателининъ орынбасары болып сайланган. Сонъында бажарымлы, оьз исине яваплылык пан карайтаган куллыкшыды Эдиге авыл администрациясынынъ аькимбасы этип сайлайдылар. Кайсы ерде ислесе де, Курман Иса улы оьзин оьз халкы уьшин яны авырыйтаган инсан экенин коьрсетип ислеген. Ол туьр- ли конкурсларда катнаскан, баргылы орынларга тийисли болган, соьйтип, Россия Кубыласы, Сырт Кавказ республикаларыннан яттан ятлав окув конкурсында катнасып, ердесимиз биринши дережели диплом алган. Ол коьплеген ятлавлардынъ, балладалардынъ авторы деп белгили, онынъ «Ант» деген йырын коьплеген аьдемлер биледилер. Эм сав яшавы бойынша Курман Иса улы оьзининъ касында ян йолдасын тирев этип сезеди, кыйынлы заманларда онынъ йылы аясы коьнъилине суьйиниш косканын билип, хатынына ян йылувлык пан карап, «коьп- ти коьрген Кобан сув…» деп айтады.
Аьлиги заманда да карап турмайды Курман Иса улы, 2014-нши йылда ол Уфа каласында Ислам университетин битирген, буьгуьнлерде район, республика бойынша билимли дин куллыкшыларынынъ бириси деп саналады. Ол Куранды уьйренген, араб тилиннен ногайшага коьплеген ислерди коьширген, араб тилин тап-таза этип биледи. Курман Иса улы Куранды окып басласа, тоьгеректе тып-тынык боладылар, сондай ярасык онынъ сеси.
Курман эм Аминат Болатовлар увылларын оьстирип, яшав йолына салдылар, аьлиги заманда уныкларга коьмек этедилер, оларга куьезленип турадылар.
Курман Болатов районымыздынъ онъайлыгына коьп куьш салган, сондай инсанлардынъ аркасы ман районымыздынъ тарихи бай болган. Сол иске оьз уьлисин коскан аьдемлердинъ сырасына Курман Болатовты да косып, ога берк ден савлык эм коьплеген яшав йыллар сагынамыз.
Н.Халилова,
Ногай район РДК методисти.
Суьвретте: К.Болатов.
