Дагестан Республика ясларынынъ ат казанган насихатшысы Бальбек Аджибайрамович Кельдасов (яткан ери ярык болсын) (суьвретте) бизим шоьл еримиздинъ белгили аьдемлерининъ бириси эди. Онынъ аты бизим «Шоьл тавысы» ногай газетасынынъ йылязбасында да сакланган. Ол – ана тилинде 90 йылдан бери дуныя юзине эндирилетаган «Шоьл тавысы» (алдынгысы «Кызыл байрак») газетасынынъ белсен авыл хабаршысы эди: онынъ калеми астыннан коьп туьрли макалалар шыккан. Онынъ айтувы ман, бизим ногай газета ол тувган йылларда дуныя ярыгына энген. «Кызыл байрак» деп аталып, халкымыздынъ бу баспа шыгармасы меним несилим мен бирге оьскен эм аякланган», – дейтаган эди ол, эм соны ман байланыста бир неше эскеруьвлери мен де боьлисетаган эди. Айтпага, тоьмендеги эскеруьвлери:

«Меним эсимде 1941-нши йыл. Уллы Аталык согысы янъы басланган эди. Биз, авыл яшавшылары, атлы почтальонды аьр куьнде де куьтип, ол бизге «Кызыл байрак» газетасын кашан аькелер экен деп, азбарда коьрингенде ок, алдына ювырып шыгатаган эдик. Бизге фронттан келген хатлар эм «Кызыл байрак» газета бетинде язылган макалалар ман, энъ баслап биз согыс йолларындагы аьллер эм фронтка этилинетаган коьмек акында билдируьвлер мен кызыксынатаган эдик.
1942-нши йыл. « Кызыл байрак» газетасынынъ бир номери Шобытлы авылына еткерилгенде, сонда язылган шакырувды окып шыктык эм Гудермес каласынынъ ювыгында согыс беркитпеси ясалып басланганы, онда куллык этуьвге аьдемлер кереги акында билдик. Газетадынъ шакырувы ман меним атам Аджибайрам, онынъ авылдаслары Таймас Казгереев, Сеид эм баска ногайлар Гудермес каласына йол алып кеткенлер. Олардан сонъ Абрам-Тоьбе авылыннан 16-17 ясындагы кызлар, басында Танъбийке деген йигерли ногай кызы болып, арба ман, яявлап та сол каладынъ туьбиндеги курылысларында ортакшылык этуьвге барганларын коьргенмен. Бизим « Кызыл байрак» газетамыздынъ бетлеринде Гудерместе коьп ногай яслары эм кызлары ислейтаганы, олардынъ яшав-аьллери эм ол маьнели курылыс экени акында тез-тез язылып туратаган эди.
Тагы да сол 1942-нши йылды эске аламан. Немец баскыншылары Ногай шоьлине ювыклап келсе де, коьп ерлерди оьз колына алган болса да, ана тилимиздеги « Кызыл байрак» газетасы шыгарылып, онынъ бетлеринде Караногай районында аслык шашув, ер айдав эм мал оьстируьв акында, уьй касына аяк басып келген душпан ман куьрес юритуьв акында язылып туратаган эди.
Заманнынъ сондай да авыр аьллеринде Сулу-Шобытлы деген каналы шоьлдеги халкымыздынъ колы ман казылганы, мага коьре, шынты ис йигитлиги эди. « Кызыл байрак» газетадынъ макалалары сол курылыска багысланып, оьз окувшыларына кайсы колхоз (сол йылларда 29 колхоз эм 3 совхоз болган) белгиленген борышты (кенъи 10 метр, узынлыгы 60 метр каналды казбага керек эди) кайтип толтыратаганы ман эм 16 шакырымга созылган каналдынъ курылысы ман «Сводка» деген билдируьви мен таныстыратаган эди. Кыскаша айтсам, «Кызыл байрак» сол согыс йылларында Караногай районы ман, онынъ халкы ман бирге яшаган эм фронтта ислеген, «Астрахань-Кизляр» деген темир йолдынъ курылысына, Уллы Енъуьвимизге, оннан сонъгы йылларда шоьлдеги халк хозяйствосын кайтадан коьтеруьвге эм оьрлендируьвге уьйкен ис уьлисин коскан. Онынъ аьр бир билдируьви, шакырувы, кенъеси эм ялынлы соьзи меним эсимнен таймайды. Ол шынтылай да баьри оьзгерислерге де шайыт болып калмай, оьзининъ уйгынлавшы эм халк трибунасы эсабында борышын уьйкен намысы ман яшавга шыгарып турган демеге керек.
«Кызыл байрак» ногай газетасынынъ ой-ниети мен биз дайым да бирге болайык, оны яклайык эм коьтергишлейик».
Б.КЕЛЬДАСОВ,
Дагестан Республика ясларынынъ ат казанган насихатшысы.
Редакциядан: Акыйкатында да, ана тилимиздеги «Кызыл байрак» ногай газетасы сол замандагы несил мен бирге тувып, бирге оьскен, эм кыйлы ясуьйкенлеримиздинъ Бальбек Аджибайрамович Кельдасовтай болып халкымыздынъ бу баспа шыгармасы ман тар байланыслыгы болган. Соны шайытлайды бу куьнге дейим сакланган онынъ ярык эскеруьвлери.