Тетемиз
Яшав бойы тетемиз бен авылдас
Болып турдык биз коьп йыллар аданас.
Биздей шынты конъысылар табылмас,
Ак ниетли, оьтекайлы биз кардаш.
Неше туьрли авылдас бар авылда,
Коьбисининъ арасында капы йок.
Тек биз болсак бир уьй болып дайым да,
Азбарларда занъыраттык неше той!
Сол тойларда энъ биринши йорав ман,
Сав авылды акыл соьз бен тынълаттынъ.
Маскаранъ ман, ак шырайлы юзинъ мен,
Кишкейди де, уьйкенди де юбанттынъ.
Сен анама апсын болдынъ акыллы,
Атамызга кешек эдинъ суьйдимли.
Тувган тетем сав орамга «кудаша»…
Уллы юма дайым иштик юма шай.
Асырадынъ алты бала оьктемсип,
Куллыкта да, уьйшиликте уьлгирип.
Кыйын болса эр кисидей куьрсинип,
Явлыгынъды белге байлап, берк туьйип.
Сени коьрдик коьзимизди ашканда,
Баьримизге болдынъ дайым сен уьлги.
Эсимизден кетпес маштак ашхана,
Сенинъ аскан ногай шайынъ не даьмли!
Йыллар оьтти, аьптелерим уьй болды,
Балалары, уныклары уьйленди.
Эскирдилер коьйлеклерим эм тозды…
Коьп аьдемлер капыларын шуьйледи.
Азбарымыз аьдемлерден босады.
Кайнап турган яшав бирден уьзилди.
Ябар мекен яслар эки арады,
Тандыр оттан боьлисер ме кызувды?
Тек билемен, яшап турса тетемиз,
Эки уьйдинъ ошаклары эш соьнмес.
Бир Аллага таянамыз, сенемиз,
Биз сав турсак, балалар да боьлинмес.
Савлык сага, сый-оьрметли тетемиз,
Юз йыл яша баьримизди суьйинтип.
Биз сагынып мерекенъе келермиз,
Яхшылыкка коьнъилленип етермиз.
Коьп аьдемнинъ
сен эсинде
Тенъ-досым Нарбек Кишибаевтинъ
эстелигине
Ахыретли тенъ-досым, кыска болды оьмиринъ.
Кеспинъ эди кобызшы, халкымызда белгили.
Сени йолга салар уьшин толды буьгуьн Коьгелли.
Яткан еринъ ярык болсын, ногайымнынъ увылы.
Буьгуьн энди оьткен яшав актарылып келеди,
Коьп оькиниш, коьп суьйиниш эске исси туьседи.
Ойсыз оьткен янган яслык мунълы ойлар себеди,
Ялган дуныя… Соьйтип оьмир уьзиледи, битеди.
Кобызынъ ман занъыраттынъ аьруьв анъ,
Ювырдылар туьймелер мен бармаклар.
Уьзбей, талмай, досым, шалдынъ сарынлар,
Билмей калдык атканын да язгы танъ…
Соьзге оьткир эм туврашыл, сен болмадынъ ырыя,
Эр кисидинъ соьзин ыслап юрдинъ элдинъ ишинде.
Биз савлыкты ойламадык, кашты бизден дуныя,
Аькимлерге иеримедик, оькинмедик бир куьн де.
Энди сенинъ сынтасынъда шырылдайды бозторгай,
Сен йырлаган ногай йырды эсимизге салады.
Суьвретинъди коьрип таста нешев сейир калады.
Коьп аьдемнинъ сен эсинде, куьрсинеди кенъ тогай…
* * *
Бу дуныяда болар уьшин уьйкен халк,
Тек сан акта кыйналганнан пайда йок.
Аз болсанъ да, ногай халкым, бол тыпак.
Оьктем юрек, эш бойсынмай, талмай сок!
Бурынгыдынъ биз аьдетин тутайык,
Коьп балалы уьйкен аьел курайык.
Оьсер халкым, коьтерилер, оьрленер,
Бир ниетте кенъ шоьллигим буьрленер.
Яс несилге юрегимде тебинеди тилегим:
Баска элде, баска ерде кул болмашы, йигитим!
Денинъ савда, босаганша ак куватлы билегинъ,
Эллиден сонъ элинъди тап, кайт уьйинъе сен, иним.
Кырым ногай «Ватаным…» – деп амалсыздан йылайды,
Заман кетер биз де соьйтип бир куьн оьксип йылармыз.
Бу Сургутка ногайларды куьштен бирев кувмаган,
Топырагым, тувган ерим… Кайшан уьйге кайтармыз?
«Кайтув керек…», – деп айтады бу куьнлерде нешевлер.
Йигитлерди сонда алган тек ссудалар ыслайма?..
Сагынышта оьтедилер неше куьнлер, кешелер,
Ногайларым элин тапсын. Ак юректен йорайман.
* * *
Балдай таьтли оьтти бала шагымыз,
Бир маьнетсиз язда эркин ял алдык.
Тегин эди яшавымыз, асымыз,
Яшав бойы оькиметке разымыз.
Яп-яс талдан биз ясадык «алтын ок»,
Кесек-бусак агашлардан – автомат,
Юмсак телден эм камыстан – вездеход,
Асык ойын!.. Не аьлемет кызык зат!
Табанларды биз писирдик ак кумда,
Аьр куьн сайын таза сувда шомылдык.
Яланъаяк топ ойнадык орамда,
Наьсипликте балалыкты озгардык.
Маштак уьйде билим алып уьлгирдик,
Спорт мекансыз болдык уллы спортсменлер.
Анъ сакладык, мал карадык, оьстирдик,
Калын-калын биз окыдык китаплер.
Кенъ авлакта койлар бактык биз йырлап,
Косым эттик аслык йыюв куьнинде.
Кой козлавдан биз турмадык эректе,
Кайдай эркин яшав коьрдик Элимде!
Шоьллигимиз тоьгеректе тап-таза,
Оькиметим карсы эди наслыкка.
Буьгуьн болса, кокыс толы авлакта,
Бу ерлерде элим эккен аслыкты…
Соьзим меним терис болса, айтынъыз,
Бизден, белки, наьсиплидир балалар?!
Коьп затты сиз тенълестирип каранъыз,
Туьрли ойды, белки, айтар баскалар?
* * *
Балалыкта эш коркпадык куьрестен,
Тоьрешилер – бизден уьйкен кеделер.
Биз ойнадык куьтип малды оьристен,
Оьсти шоьлде соьйтип неше йигитлер.
Коьгоьленде кызарганша айкастык,
Карланмадык, дослык эди енъуьвши.
Куьш сынадык, колды салып базластык,
Ойын курдык, керекпеди етекши.
Кургак язда, шав-шув этип йыйылып,
Орам бойлап нурлы ямгыр шакырдык.
Арамыздан ямгыршыды сайладык,
«Аьндир-шопай! Аьндир-шопай!» – кышкырып.
Окувдан сонъ портфель таслап, алгасап,
Кесек оьтпек алып колга ювырдык.
Коьлге барып сав куьн бойы биз ялдап,
Табанларды исси кумда кувырдык.
Эшеклерди егип кишкей арбага,
Курал айда пишен шалып аькелдик.
Мал багув да – балалардынъ мойнында.
Ойынларды кайшан ойнап уьлгирдик?
Уьйимизге пайда берип суьйиндик.
Буьгуьн болса янъы несил, балалар,
Коьрсетпейди бурынларын орамда.
Куллык суьймес кайтип азык казанар?
Эриншекке кыйын болар алдыда.
Онълав керек аьр баладынъ яшавын
Балалыкта куллык суьйсин увылынъ.
Картайганда коьрмес уьшин азабын,
Тербиядынъ яслай шашынъыз урлыгын.
