Дагестан Аькимбасы Сергей Меликов 31-нши мартта Дагестан Республикасынынъ Халк Йыйынынынъ кезекли сессиясында оьткен 2021-нши йыл бойынша Дагестан Республикасынынъ Оькиметининъ ис аьрекетининъ тамамлары акында эсап беруьв доклады ман шыгып соьйлеген.
Соьзининъ басында республика етекшиси оьзининъ быйылгы эсап беруьви тек элимиз уьшин тувыл, ама савлай дуныя бактысы уьшин уьйкен оьзгерислер оьтип турган заманда озувын айырып белгилеген. Онынъ айтувы ман, аьр замандагындай болып, буьгуьнлерде Украина еринде россия аьскерлери юритип турган спецоперациядынъ алдыдагы энъ де авыр согыс тапшырмаларды толтыратаган участокларында, аьр замандагындай болып, дагестанлыларга келисли эркликти эм баьтирликти бизим ердеслеримиз коьрсетедилер.
Муннан сонъ Сергей Меликов озган 2021-нши йыл бойынша республикадынъ социал-экономикалык оьрленуьвининъ сырагыларына белгисин берди. Сонда ол регионнынъ промышленность производствосынынъ аьрекетининъ коьрсеткишлери, агропромышленность эм ягарлык-энергетикалык, газ эм йол тармакларындагы, ер-муьлк катнасувларындагы, мелиорация, тоьгерек якты коршалав, туризм, билимлендируьв, савлык саклав, маданият эм спорт тармакларындагы маьселелерди шешуьв бойынша куллыклар акында хабарлады.
Дагестан Аькимбасы онъайлы инвестиционлык авасын туьзуьв, киши эм орта предпринимательствога административлик тергевлер санын тоьменлетуьв, оьрленетаган бизнеске ярдам этуьв бойынша былтыр бажарылган ислерди де белгилеп озды.
2021-нши йылда экономикалык аьрекетининъ бас туьрлилери бойынша товарлар шыгарув эм ярдам этуьв индекси, 2020-ншы йылга коьре, 4,6 процентке оьскен. Дагестаннынъ косылма бюджетине налог эм налог тувыл келимлерининъ туьсуьв оьлшеми 10 миллиард маьнетке етискен яде ол 119 процентке толтырылган. Промышленность производствосы оьткен йылда 5,2 процентке, авыл хозяйство продукциясын болдырув – 0,5 процентке, курылыс – 2 процентке, розницалык савдалав – 1 процентке арткан.
Республикада ортак кыйын актынъ оьлшеми 6,7 процентке коьтерилген (32 мынъ маьнетке ювык болган).
Оьткен йылда регион ортак карыжлав оьлшеми 24 миллион маьнетке ювык болган 12 миллет проектлеринде ортакшылык эткен. Тек болса да, 2021-нши йылда соларды толтырув оьлшеми 73 процентке етискен.
Меликовтынъ айтувы ман, 2021-нши йылда Дагестаннынъ агропромышленность тармагында оьткен йыллардагындай ийги юриси сакланган. Былтыр регионда 1100 емис бавлары артык эгилген. Баьриси 195 тонн емислер йыйналган, ол сан, 2020-ншы йыл ман тенълестиргенде, 7 процентке артык болады.
Республикада йыл сайын тири эм сойылган кебинде 15 мынъ тонна эт Россия регионларына эм баска эллерге сатлыкка аькетилинеди.
2021-нши йылда 3,8 мынъ гектарда гидромелиоративлик шаралары, Кизляр отлакларында 5 мынъ гектарда кумларды беркитуьв бойынша фитомелиоративлик амаллары коьрилген, солай ок кулланылмайтаган 868 гектар авыл хозяйстволык майданлары кулланувга киргистилген.
Оькинишке, Кизляр отлакларындагы топырактынъ бузылувы мундагы ерлердинъ кумланувыннан тура кавыфлы бола береди.
Россиядынъ Федерация Советине, Авыл хозяйство министерствосына бизим эткен тилеклеримиз бойынша соны шешуьв уьстинде комплексли куллык юритиледи, – деп белгилеген Меликов.
Дагестан Аькимбасы солай ок Махачкалада, Хасавюртта, Дербентте уьш кокыс айырувшы комплекслерин, соны ман бирге бармага кыйынлы районларда 36 кокыс йыюв станцияларын курув планлары акында хабарлаган.
