Ногай миллет адабиаты эм журналистика тармагы толыстыргысыз авыр йойымга йолыкты.

Яшав оьмирининъ 69-ншы йылында каты эм хаьтерсиз авырувдынъ сырагысында белгили ногай поэти, язувшы, Россия Язувшылар эм Журналистлер союзларынынъ агзасы, Дагестан Республикасынынъ ат казанган маданият куллыкшысы, оьнерли ис йолдасымыз эм алал досымыз Магомет Янмурза увылы Кожаев топырак болды.
Магомет Янмурза увылы Кожаев 1953-нши йылдынъ 23-нши ноябринде ДАССР Караногай районынынъ Нариман авылында тувган. Терекли-Мектеб авылдынъ А.Джанибеков атындагы орта мектебин окып кутарган сонъ, Карачаевск каласындагы Карашай-Шеркеш патшалык пединститутынынъ филологиялык факультетининъ орыс-ногай боьлигине окувга туьсип, соны битирген. 1978-нши йылдан алып, алдынгысы «Шоьллик маягы» район газетасында авыл хозяйство боьлигининъ хабаршысы болып журналист аьрекетин баслаган. 1980-нши йыллардынъ ортасында сол ок боьликтинъ етекши ис орынына коьшириледи. Соны ман бирге Магомет Янмурза увылы редакциядагы ВЛКСМ баслангыш организациясын, профсоюз комитетин де етекшилеген.
1993-нши йылдынъ февраль айыннан баслап ол «Шоьл тавысы» район, 1996-ншы йылдан алып республикалык газетасынынъ бас редакторы этилинип беркитилген. Бу яваплы куллыкта ол 2015-нши йылдынъ ортасына дейим, 22 йылдан артык заман куллык эткен.
Магомет Кожаевтинъ савлай яшав оьмири ногай тилиндеги газетады саклавга эм оьрлентуьвге багысланган, сол тармакта ол таймастан эм алал кепте 43 йылдан, ногай адабиатында болса 50 йылдан артык заман яратувшылык исин бардырган.
Магомет Янмурза увылына миллет баспа органымызды тек газетамыздынъ тувыл, савлай элимиздинъ кыйынлы заманларында басшыламага туьскен. Куватлы патшалыгымыздынъ бузылувы, 90-ншы йыллардагы реформалардынъ ойланмай юритилуьви, баалардынъ токтавсыз оьсуьви, кыянатшылыктынъ оьршигуьви, конъысы Шешен Республикасындагы согыс эм сондай коьп баьлелер газетамыздынъ редакциясын да айланып оьтпегенлер. Магомет Янмурза увылы хаьсиетининъ берклигин коьрсетип, сол йылларда тек газетамызды тувыл, сонынъ коллективин де аман сакламага амал тапты. 90-ншы йыллардынъ ызында типографиядынъ куллыгы онъланады, 2000-ншы йылдынъ апрель айыннан алып газетады аьзирлев эм баспалав куллыгы компьютер негизине коьшириледи. Бизим миллет баспа органымыз уьшин ол зат революцияга тенъ туьрленис эди, неге десе сога дейим газета материалларын йыюв эм баспалав эски, заманга келиспейтаган техника аркасы ман бардырылып келген.
Миллет ногай адабиатында Магомет Кожаевтинъ аты оннан да эрте, 1970-нши йыллардынъ басыннан алып белгили болады. Оьзининъ биринши ятлавларын ол аьли де мектебте окыйтаган йылларында язып баспалаган. Онынъ аьлемет йылы эм юрекке якын тиетаган лирикасын ердеслери тийисли кепте баалап билгенлер. Магомет Кожаев оьзининъ баслапкы ятлавлары ман ок оьз оьнерин суьювшилерге кенъ белгили болды. Оьзининъ авылдасы, зейинли ногай композиторы Яхья Кудайбердиев пен бирге язган аьлемет ийги йырлары дайымлыкка ногай халкымыздынъ алтын йыр фондына киргенлер.
Магомет Кожаев ана тилинде «Ян майданда» (1983 й.), «Шешилмеген туьйинлер» (2003 й.), «Таза танълар» (2008 й.), «Наьсип эрте туратаган эди» (2020 й.) деп аталган поэзия эм проза йыйынтыкларынынъ авторы болады. Онынъ шыгармаларынынъ бас темасы: тувган ерине, аьдемге суьйимлик, онынъ таза алал сезимлерин баалап билуьв, Ногай шоьллигининъ аьлемет табиатын коршалав. Онынъ ятлавлары бойынша поэттинъ оьзининъ романтикалык эм яратувшылык яшавы, онынъ янынынъ не затлар уьшин авырыйтаганы, таза эм ыспайы болмага тийисли тоьгеректеги дуныяды тап соьйтип коьрип болувы акында айтпага болады. Онынъ поэзиясы – бай тувган тилининъ шебер эпитетлери, тувра тенълестируьвлери, тири метафоралары аркасы ман коьрсетилген шынты гуманизмнинъ эм сондай ок аян патриотизмнинъ таза уьлгиси.
Бизге кыйын эндигиси арамызда сондай зейинли, талаплы, терен ойлы эм каьмбил замандасымыздынъ йоклыгын сезбеге. Онынъ дуныядан таювы – тек биз уьшин тувыл, ама сав миллет ногай журналистикасы ман адабиаты уьшин де толыстыргысыз уьйкен йойым.
Биз сондай авыр йойымнынъ кайгысын бирге боьлисемиз эм онынъ аьелине, кардаш-тувганларына бассавлык йораймыз. Магомет Янмурза увылы Кожаевтинъ – талаплы журналисттинъ, оьнерли поэттинъ эм язувшыдынъ, яваплы етекшидинъ, танъ коьнъилли аьдемнинъ яркын келпети бизим, оны таныган эм билген аьр кимнинъ юреклеринде дайымлыкка сакланар.