Коькек айынынъ сонъгы куьнинде от туьсуьвге карсы боьлигининъ куллыкшылары оьзлерининъ кеспи байрамын белгиледилер. Бу куьнлерде от туьсуьвге карсы боьлиги Россия МЧС сырасына киреди.

Куьннен-куьнге, йылдан-йылга ис аьрекетин бардыра келип, сол боьликлерининъ куллыкшылары оьзлерининъ яшавын эм ден савлыгын баска аьдемлердикин саклар уьшин сынавга саладылар. Элимизде от туьсуьвге карсы боьликлери курылган узак йыллар ишинде коьп затлар туьрленген, ама сол тыныш болмаган иске оьзлерин багыслаган аьдемлердинъ эрклиги туьрленмеген.
Ногай район орталыгы Терекли-Мектеб авылындагы ПЧ-49 село Терекли-Мектеб ГКУ ДР «ППС РД» куллыкшылары Абибулла Яриковтынъ етекшилиги мен исин яваплы толтырадылар. Олардынъ ис борышлары – от туьсуьв мен байланыслы каза келгенлерге ярдам этуьв эм яшавшылар ман анълатув куллыклар юритуьв. Оьзек те, бир де аьдемлерге кыйынлык келмесе экен, от туьсуьвдинъ азабын бирев де шекпесе экен. Оькинишке, от туьсуьвлер боладылар эм айлак сийрек те тувыл. Сондай авыр каза келгенлерге ис борышы бойынша ярдамын этпеге Солтахан Эсенбаевке бир неше кере туьскен.
Ол Ногай районындагы от туьсуьвге карсы боьлигинде 13 йылдан бери ислейди, бу куьнлерде пожарный куллыгын бардырады. Солтахан Алепкашевич Шешен-Ингуш АССР-нынъ Шелков районынынъ Коьк уьй авылында тувып-оьскен. Ол баска тенълери мен бирге мектебке барган, шагы еткенде, аьскерге кеткен. Эр борышын Германия элинде бардырган. Оннан алдын Грозный каласында автошколада окыган, солай ок Орджоникидзе каласындагы авылхозяйстволык институтына окымага туьскен. «Институтты окып кутармадым, яслык пан тасладым,» – деп бу куьнлерде Солтахан Эсенбаев куьрсинип айтады. Аьскерден 1986-ншы йыл кайтып, ол Орджоникидзе каласындагы 2-нши номерли техникумда киномеханикке окыйды, ама кеспи бойынша ислемеге амалы болмайды. Онынъ яслыгы элимизге тыныш болмаган 90-ншы йылларга келген. Сол заманнынъ ясларына аьлигиндей болып йоллар ашык болмаган. Солай айтувым, аьлиги заман болса РФ Президенти Владимир Владимирович Путиннинъ баславы ман ясларды коьтергишлев мен байланыслы проектлер яшавга шыгарылады. Ногай районга Солтахан Эсенбаев 1999-ншы йыл коьшип келеди, баслап кыйын болады, сонъ баьри зат та онъланады.
Бу куьнлерде Солтахан Алыпкашевичтинъ акында онынъ командири Солтанбий Бекмурзаев бек ийги соьзлер айтады: «Минсиз аьдем йок деп бурынгыдан алып айтылады, ама мен ис йолдасым акында бир терислиги йок аьдем деп айтпага суьемен. Ол куллыгын бек ийги биледи эм яваплылык пан карайды. Меним соьзлерим мен баьри ис йолдасларым да разы болар деп ойлайман.
Солтахан Эсенбаев бизим арамызда сый-абырай ман пайдаланады. Авылдаслыкка да бек ийги аьдем, соны онынъ конъысылары белгилейдилер. Колыннан келген коьмекти тек ис борышын толтырган мезгил тувыл, дайым да этпеге суьеди. Аьли де буьгуьн аьрекетлеп баслаган яс куллыкшы Ялманбет Эсенгельдиевти алатлар ман таныстырып, анълатаятыр».
Сонъ командири Солтахан Эсенбаев ис йолдаслары ман бирге Терекли-Мектебтеги бир АЗС-на туьскен отты тымгыстувда катнасып, коьп аьдемлерди уьйкен баьледен куткарганы акында хабарлавга коьшти.
– Бир куьн биз от туьскени акында билдируьв алдык эм эки такыйка заман ишинде сол ерге еттик. От пан куьреске сол куьн мени мен Солтахан Эсенбаев, Рашид Яриков, Сарбий Аджимуллаев, Мусирхан Аккишиев, Ильяс Бийбулатов шыктылар. АЗС-ка бензин аькелинген коьлик янып баслаган, сол зат уьйкен баьлеге келтирмеге болувын анълаган тоьгеректеги аьдемлер адалап, ян-якка шашыраганлар. Бизим куллыкшылардынъ сулыплы аьрекетлеви аркалы от бир якка да коьшпеди, коьликтеги бензинге етпеди. От 10 такыйкадынъ ишинде тымгыстылды. КамАЗ-да 40 тонна бензин болган, – деп ол хабарын тамамлады.
АЗС-ка туьскен отты тымгыстувда катнасканы уьшин Солтахан Эсенбаев Сый грамота ман савгаланган. Ийги иси уьшин ога Ногай район эм «село Терекли-Мектеб» СП МО администрацияларыннан бир неше Сый грамота тапшырылган.
– Кыйынлык соравсыз кайсы заманларда да келмеге болады. Ярдам этеалмаган куьнинъиз болган ма? – деген соравды да мен бермей болмадым.
– Колымыздан келген коьмекти биз дайым этпеге шалысамыз. Кайсы ярдамга барган ерде де биз разылык соьзлер эситкенмиз. Аьллер туьрли болады. «От туьсти» деген билдируьв айлак кеш келмеге болады, бир себеплерден от бирден куьшленмеге де болады. Сога коьре айтув эм шуьшлев кыйын, – деген явап эситтим.
«Онганнынъ эки яхшылыгы бир келеди» деп айтылады. Солтахан Эсенбаевтинъ де эки яхшылыгы бир келди. Кеспи байрамыннан бир аз алдын, коькек айынынъ 27-нши куьнинде, ол 55 ясына толды. Биз Солтахан Эсенбаевти тувган куьни эм от туьсуьвге карсы боьлигининъ куллыкшыларынынъ куьни мен кутлаймыз эм уьстинликлер йораймыз.
Н. Кожаева.
Суьвретте: С.Эсенбаев яс куллыкшыды уьйретуьв мезгилинде.