Россиядынъ увылларын аьр дайым да йигитлиги эм Аталыгына суьйими баскаландырган. Уллы Енъуьвдинъ уныклары эм немерелери бу куьнлерде согыс спецоперация озгарылып турган ерде баьтирлик коьрсетедилер. Россия аьскершилери тек бизге ювык халкты коршалап калмайдылар, олар бизим кавыфсызлыгымыз, Элимиздинъ бойсынмаслыгы, таза аспан эм нацизмсиз дуныя уьшин куьреседилер.

Сол эл коршалавшылар сырасында бизим Ногай районыннан да яслар бар. Олардынъ бириси – лейтенант Артур Саянов.
Артур Мурзадин увылы 1999-ншы йыл Куьнбатар авылында окытувшылардынъ аьелинде тувган. Ол бала заманыннан алып аьскер исин юритпеге мырат эткен. Балаларга ата-анасыннан касиетлери коьшуьви мен бирге, мыратлары да коьшеди экен. Мурзадин де яс заманда аьскер исин байырламага мырат эткен, ама онынъ ойлары толмаган. Ол анасында ялгыз увыл болган эм сога коьре яшав берген, энъ де ювык аьдемин яс калдырып кете алмаган.
Артур Саянов яслай спорт пан кызыксынган, мектебте ийги окувшылар сырасында болган. Сол йылларда ГТО оьлшемлерин бир неше кере берген эм 3 алтын белгиге тийисли болган. Мектебте окувын тамамлап, Артур Санкт-Петербург каласындагы аьскер артиллерия академиясында окып баслайды. 2020-ншы йыл ол Уллы Аталык согысындагы Енъуьвдинъ 75 йыллыгына багысланган аьскер парадында катнаскан. Солай ок бакты бизим йигитке Москва каласындагы парадта да ортакшылык этпеге буйырган. Сол Ногай районымыз уьшин уьйкен оьктемлик.
Аьскер академиясын окып тамамлаган сонъ, яс офицер службасын Воронеж областинде Богучар каласында мотострелковый батальонында миномет взводынынъ командири болып баслаган.
Украина еринде согыс спецоперациясы басланганда, Артур Саяновка аьскер академиясын окып тамамламага доьрт ай калган эди. Ол яваплы эм сыйлы Элин коршалав кесписин сайлаганын билген. Аьскер академиядагы заманыннан алып, ол нацизмди енъуьвди ювыклатпага пайдалы болувы, йолдасларына коьмек этуьви эм явды коркынышсыз согувы акында мырат эткен. Ол оьзининъ атайы – совет аьскершиси, разведчик, Уллы Аталык согысынынъ ветераны Якуб Саяновка тийисли болмага керек.
Сол йигитли эм кайгылы оьзгерислерден 80 йыл оьткен сонъ, россия аьскершилерине оьз атайларынынъ эм уьйкен атайларынынъ аьскер исин юритпеге туьсти. Енъуьв енъуьвшилердинъ немерелеринде болмага тийисли. Биз бек сенемиз, эндигиден армаган бир де биревге де нацизмди кайтадан сокпага туьспеегине, тез арада сол яманлык туьп тамыры ман йок этилинсе экен.
Бизим ердесимиз Артур Саянов доьрт айдан бери согыс спецоперациясында катнасады. Ол бир неше юма узагына согыс спецоперация озаяткан ерде командованиединъ борышларын толтырган. Бизге лейтенант болган ерлерди билдирмеге ярамайды. Аьли Артур толы болмаган мобилизация бойынша шакыртылган ясларды аьскер исине уьйретеди. Янъыларда ол тек эки куьнге тувган авылына, уьйине, ата-анасына келип кеткен.
Артурды тувган мектебинде уьйкен сый ман йолыктылар. Мектеб етекшиси Тамара Бариева эм Артурдынъ класс етекшиси Сабират Межитова оьз выпускниги мен бек оьктемсидилер. Лейтенант балаларга аьскер службасы, эр дослыгы, Элине эм тувган ерине суьйим эм алаллык акында хабарлады.
– Бу куьнлерде сиз баьринъиз де коьрип турсыз, Элимизге кайдай сынав келгенин. Сосы аьлде биз оьзимизди йигитлер этип коьрсетпеге керекпиз, бизим эркин яшав оьз колымызда.
Бир заманларда мен де сиздей окувшы эдим, сосы мектебте тербия эм билим алдым, мен мутпайман окытувшыларымнынъ маслагатларын, берген билим уьшин оларга уьйкен савбол айтаман.
Яслар, Элимизге кыйынлык туьскенде, биз оны коршаламага иркилмей турмага борышлымыз. Согыс кайнап турган ерде болган аьдем яшавга баска коьзлери мен карап баслайды. Кыйынлык коьрген аьдем таза аспанды, куьннинъ коьзин, аьр бир тынышлыкта озгарган такыйкасын шынтылайын баалап биледи.
Согыс спецоперация озып турган ерде мен коьп досларымды йойыттым, олардынъ сырасында Кайтарбий Елманбетов та бар. Бек авыр досларды йоюв. Ама бир затка да карамастан, биз тек алдыга карап, енъуьвге абыт алмага тийислимиз. «Ногай» деген ийги атымызды айттырайык, бизим атайларымыз коркув ман таныс болмаганлар. Олар бизге сенип, наьсипли яшавымыз уьшин явды сокканлар. Биз де явды енъип, алдыга шыгайык, – деди Артур.
Артурдынъ анасы Марина Саянова коьзяслары ман согыс спецоперациясынынъ баьри катнасувшыларына сенимлик, шыдамлык эм куьш йорады. Ол оьзининъ увылы уьшин тилек тилегенде, баска согыс спецоперация катнасувшы йигитлер акында бир де мутпайтаганын айтты: «Аявлы увыллар, Аталыкты коршалавшылар. Сиз куьн сайын оьзинъиздинъ яшавынъызды сынавга салатаганынъызды анълав бизге, аналарга, бек кыйын болады. Явды согынъыз, енъуьвди ювыклатынъыз, ама бир такыйкага да уьйинъизде сизди куьшли суьйген аьдемлер куьтетаганын мутпанъыз. Оьзинъизди сакланъыз. Биз сизи мен оьктемсиймиз эм тез арада аман-эсен уьйге кайтувынъыздан тура тилек тилеймиз».
Эртеси куьн Артур тагы да эр борышын толтырувга кетти. Сызлайды анадынъ юреги. Эл алдында эр борышын толтырувга увылын аьр йолай йолга салган заманда, ол оьзининъ юрегининъ кесегин уьзгендей этип сезеди. Хатын-ана оьзининъ кыйналганын коьрсетпеек болады, яс несилди тербиялав эм билим беруьв исине оьзин савлай багысламага суьеди.
Артурдынъ ата-анасы ман бирге, тувган авылында йигитти онынъ яс хатыны Саида да куьтеди. Ногай аьдетлерине негизленип, тербияланган яс кыскаяклыды, балалай ясуьйкенлерди сыйлап уьйреткенлер. Ол оьзининъ кайнанасын коьтергишлемеге шалысады. Келини акында Артурдынъ анасы уьйкен разылык пан айтады: « Бу – мага тыныш болмаган заманда, касымда меним келиним бар, сога мен суйинемен. Ол оьзи кыйналса да, мени рахатландыраяк болады. Мен коьремен ше онынъ тынышсызланувын. Биз ясларга тойды быйылдынъ июль айынынъ 1-нши куьнинде эттик. Бир юмадан сонъ– 6-ншы июльде Артурга кетпеге туьсти, сонъ эки куьннен ол согыс спецоперация озаяткан ерде эди. Мен яслар дайым да таза аспан астында бирге болганын суьемен. Мен тилеймен, олар оьзлерининъ балаларынынъ – бизим уныклардынъ янында олардынъ тувган биринши куьниннен алып болганын.
Н.Кожаева.
Суьвретте: А.Саянов.