«Ногайский район» МР администрациясында янъыларда болып оьткен аппарат йыйынында хыйлы маьнели соравлар ойласылган.

Йыйында шегерткиге карсы авыл хозяйство ерлерине дарманлар себуьв акында соьз юритилди. Район етекшиси Мухтарбий Аджеков билдиргенлей, буьгуьнлерде бу маьнели ис аьрекетинде Уьйсалган эм Орта-Тоьбе авыллары бетлерде 3 самолет ортакшылык этеди. Аьлиги заманда шегерткиге карсы тийисли дарманлар, соларды себетаган машиналар бар, бу исти юритуьвшилер иркуьвсиз куллык этедилер.

Быйыл «Оьсуьв точкалары» деп аталган республикалык программасына бизим районнан 4 мектеб киргистилген. Солар: А.Джанибеков атындагы, Карагас, Куьнбатар эм Червленные Буруны авыл мектеблери. Солардынъ аьр бирисине 2-ер миллион маьнет акша, 4-ер ис орынлары да бериледи. Бу мектеблерде окувга керекли компьютерлер эм коьп баска туьрли алатлар алынаяк. «1-нши сары тамбыз куьнине дейим айтылган мектеблердеги кабинетлер тийисли йорыкка келтирилмеге керек. Эки мектебтеги эки кабинетти биз оьз карыжымыз бан, 1 миллион 100 мынъ маьнетке ярастырмага борышлымыз. Ол заманда биз сол кабинетлерди тийисли алатлар ман канагатлаякпыз», – деди М.Аджеков.

Йыйында район еринде быйыл окувшылар арасында оьтип турган ЕГЭ эм ОГЭ сынавларын беруьв бойынша сырагылар былтыргыдан ийги экени белгиленди.

Район етекшиси йыйында быйылдынъ оьткен 5 айы ишинде район бюджетин толыстырув акында справкады окыды. Онынъ айтувы ман, баьриси белгиленген заман болжалында налог эм налог тувыл келимлердинъ аркасы ман баьриси 49 миллион 526 мынъ маьнет акша туьс-кен. Былтыр сол ок заманга район бюджетине баьриси 44 миллион 901 мынъ маьнет акша туьскен эди. Соны ман быйыл былтыргыга коьре 2,6 миллион маьнетке артык акша келими туьскен яде ол белгиленген планнынъ 105 проценти болады.

Район бойынша НДФЛ налогын йыюв 110 процентке, ЕСХН – 321, ОСН – 150, госпошлина – 143, ер налогы – 163 процентке толтырылган. Сол ок заманда районда НВД налогын йыюв – 89,5 процентке, ГСМ акцизлери – 95,2, муьлк налогы – 43,8, аренда тоьлеви – 56,4 процентке етискен. Бюджет йыювлары баьриси 117,6 процентке толтырылган, олай дегени белгиленген 36 миллион 542 мынъ маьнет орынына 42,9 миллион маьнет акша келимлери йыйылган.

Район аькимбасы налог эм налог тувыл келимлер туьсуьвлерининъ сырагыларын авыл поселениелери бойынша атады. Баьриси авыл поселениелери бойынша быйыл 5 ай ишинде белгиленген 8 миллион 359 мынъ маьнет орынына 6 миллион 592 мынъ маьнет акша йыювлары туьскен. Оьткен йылдынъ сол ок заманы ман тенълестиргенде ол 2 миллион маьнетке кем яде план толувы 76,3 процент болады. Соьйтип, «сельсовет Карагасский» СП МО бойынша налог эм налог тувыл келимлер йыюв 105,8 процентке, «село Червленные Буруны» СП МО бойынша – 109,1, «село Терекли-Мектеб» СП МО бойынша – 103,7, «село Кумли» СП МО бойынша – 160,6, «сельсовет Карасувский» СП МО бойынша – 103,5 процентке толтырылган.

Оьз келимлери бойынша планларын толтырмаганлар: «сельсовет Ортатюбинский» СП МО – 43,9, «сельсовет Коктюбинский» СП МО – 84,8, «село Кунбатар» СП МО – 51,2, «сельсовет Арсланбековский» СП МО – 43,6, «село Эдиге» СП МО – 62,3 проценттинъ келимлерин тек йыйганлар. «Бюджет келимлерин йыюв яктан «сельсовет Арсланбековский» эм «сельсовет Ортатюбинский» авыл поселениелерининъ коьрсетимлери энъ де тоьмен. Биз неше кере де оьз келимлеримизди йыюв акында айтамыз. Район бойынша 10 авыл аькимбаслары 2 миллион маьнеттинъ келимлерин йыйып болмайдылар. Ол бизге келиссиз ис коьрсетими», – деп белгиледи М.Аджеков.

Йыйында налог эм налог тувыл келимлер йыюв акында информациялары ман «село Червленные Буруны» СП МО аькимбасы Артур Арсланов, «сельсовет Карасувский» СП МО администрациясынынъ куллыкшысы Зарина Темирбулатова шыгып соьйледилер.

«Газпром межрегионгаз Махачкала» ООО Ногай район бойынша абонент боьлигининъ етекшиси Махмуд Караев район бойынша кулланылган табиат газ уьшин ак тоьлев акында билдируьвин этти. Онынъ айтувы ман, районда 11 авыл яшавшылары табиат газын кулланадылар. Кулланылган газ уьшин акын 60 процент яшавшылар тоьлейдилер, олай дегени район бойынша 38 миллион 906 мынъ маьнеттинъ акы йыйылган. Халк газ уьшин 26 миллионга ювык маьнет акша борышлы. «Авылларды алып караганда, баьриннен де бек Орта-Тоьбе авылында газдынъ акын бирев де тоьлемейди демеге де болады», – деди М.Караев.

Район аькимбасы М.Аджеков район абонент служба куллыкшыларына газдынъ акын тоьлемейтаган яшавшыларга карсы тийисли закон йорыкларды кулланмага керегин айтты. «Эгер сав авыл тоьлемейтаган болса, сав авылга газ беруьвди токтатынъыз. Аьлиги яз куьн-леринде сама кыска дейим газдынъ акын тоьлемеге керегин анъларлар», – деди ол.

М.Юнусов.