Айтувлы рим риторы Марк Квинтилиан: «Врач – ол философ; неге десе акылбалыклык пан медицина арасында уьйкен баскалык йок», – деген. Бу соьзлер бизим врачлар арасында боьтен де Асанбий Канбий увылы Янбаевке (суьвретте) келисли деп ойлайман.
Асанбий Янбаев пен биринши кере аьли окувшы заманымда, 8-нши классты кутарып 9-ншыга шыкканда йолыгысканман. Сол 1978-нши йыл мен Терекли-Мектеб авылдынъ А-Х. Джанибеков атындагы орта мектебинде язгы таркавларда анамнынъ маслагаты ман плотник болып иследим. Бир куьн эски парталарды ярастырып турганда, аягыма анъсыздан мык киргиздим. Район поликлиникасы ол заман мектеб янында эди, хирургка бардым. Хирург (ол, элбетте, Асанбий Янбаев болган) мага бир суслы эм уьндемес аьдемдей болып коьринди. Ярамды карап, эмлев йосыгын язаятып, ол меннен:
– Сен неше ясынъда? – деп сорады.
– Он бес ясымда, – деп явап- ладым.
Соны эситкенде ол оьзининъ бир ойларына кетип:
– Он бес яс. Кайдай аьруьв, коьрнекли, аьдем яшавынынъ язлык вакыты болган заман шагы, – деди бирден юзине шоьлде атып турган янъы танънынъ биринши саьвлесиндей юмсак ярыкты тоьсеп. Бу ерде онынъ коьнъили бир ийги романтикалык сезимлерге толган болса ярайды, давысына сонда ок йылувлык энди. Мен яшавымда сондай лирикалык ойлары бар болган врач-хирургты биринши кере коьрип, уьйкен аьжейипке калдым…
Экинши кере оны ман йолыгысым эндигиси 8 йылдан сонъ, 1986-ншы йылдынъ язында болды. Бир себептен тура авырсынып келгенимде, Асанбий меним картамдагы тукымымды окып ок:
– Сен ятлав язатаган Хановпа? – деди.
– Солай, – дедим мен ога явапка.
Бу ерде, онынъ давысы эм юзи юмсайды:
– Дурысын айтсам, мен де арада язаман, – деди ол йылы куьлемсиреп. Бу заманга Янбаев районымызда эндигиси аты айтылган врачлардынъ бириси эди.
Асанбий Канбий увылы ман бир йолыгысарман, белкиси, онынъ акында язарман деген ниетим мен юрсем де, сондай эп сол йылларда бирден ок келмеди. Журналист куллыгымыз да енъиллерден тувыл, бирерде тыншаюв куьнлеримиздинъ оьзин де аькетеди. 1995-нши йылда болса, А.Янбаев бизим район орталык больницасыннан Черкесск каладынъ больницасына ислемеге кетти. Бирер аьдемлер бизден баска якларга ислемеге кетсе, соннан картайып кайтып келгенше олардынъ акында бир зат та эситпейсинъ. Асанбий аьли Карашай-Шеркеш еринде эндигиси тап 30 йылга ювык заман ислесе де, ол тез-тез тувган районына келип кеткендей болып, онынъ акында аьр заман ийги хабарлар яде эскеруьвлер эситемиз. Аьдемлер баьриси де соьйлескен кимик онынъ акында «енъил коллы, врач антына алал, оьз элининъ эм халкынынъ шынты патриоты болган аьдем» деген аьруьв соьзлерди айтадылар.
Асанбий Янбаев Ногай районынынъ Нариман авылында 1953-нши йылдынъ 22-нши апрелинде тувган. 1970-нши йылда Нариман авыл орта мектебин окып кутарган сонъ Дагестан патшалык медициналык институтына туьсип окыган. Асанбий аьли студент заманында госпитальлик хирургия кафедрасынынъ доценти Ахмат Арслановтынъ етекшилиги мен биринши операциясын озгарган. 1976-1977-нши йылларда Марий АССР-дынъ бас каласы Йошкар-Олада эм Кизлярда хирургия бойынша интернатурады оьткен. Муннан сонъ 1977-нши йылдан 1994-нши йылга дейим Ногай ЦРБ-да хирург, сонъында бас врачтынъ эмлев иси бойынша орынбасары болып куллык эткен. 1989-ншы йылдынъ октябрь айында А.Янбаев Москвада Кремльдеги курылтайлар меканында Дагестан врачларынынъ делегациясы сырасында 2-нши Савлайсоюзлык врачлар курылтайында делегат болып катнаскан.
Ол бир неше кере Дондагы Ростов эм Махачкалада хирургия, ис орынында анестезиология, УЗИ, диагностика, фиброгастроскопия эм урология бойынша баслапкы сулыбын алган.
1995-нши йылда Асанбий Канбий увылы Карашай-Шеркеш Республикасынынъ бас каласы Черкесскке коьшеди эм мундагы кала больницасында экстренли хирургия бойынша врач болып ислеп баслайды. Москвада Бакулев атындагы юрек-кан тамырлар хирургиясы бойынша Илми орталыгында специализациясын алады. Солай ок Ставропольде кан тамырлар диагностикасы бойынша УЗИ алатында специализациясын оьтеди. Черкесск кала больницасында кан тамырлар хирургия боьлиги ашылганда сонынъ етекшисининъ ординаторы болып куллык этеди. 2010-ншы йылдан алып, Регионаллык кан тамырлар орталыгынынъ ашылувы ман юрек-кан тамырлар хирургия боьлигине бас ординатор, сонъында КЧРКБ сырасында Орталыктынъ етекшисининъ орынбасары болып Карашай-Шеркеш республикалык клиникалык больницасына ислемеге коьшеди.
А.Янбаев кан тамырлар хирургия, Москвада эндоваскулярлык рентгенхирургиясы бойынша кайтадан усталыгын арттырган. Ол юрек-кан тамырлар бойынша бир неше илми куллыкларынынъ соавторы болады: «Хирургическое лечение больных с критической ишемией нижних конечностей» (Бокерия Л.А., Коваленко В.И., Темрезов М.Б., Янбаев А.К. «Анналы хирургии» журналы. Москва); «Хирургическое лечение больных с атеротромбическими поражениями артерий нижних конечностей – выбор трансплантанта при бедренно-подколенном шунтировании» (сол ок журналда); «Послеоперационная реабилитация больных, с критической ишемией нижних конечностей в амбулаторных условиях» (Москва эм Москва областининъ поликлиника хирургларынынъ 11-нши илми-практикалык конференциясынынъ материаллары); «Лечение больных с критической ишемией диабетической этиологии» (16-ншы Савлайроссиялык юрек-кан тамырлар хирургларынынъ курылтайы, Москва) эм сондай баскалары.
Асанбий Янбаев коьпйыллык намыслы иси эм йогары усталыгы уьшин КЧР ат казанган врачы деген сыйлы ат пан, Россия Федерациясынынъ Савлык саклав министерствосынынъ эм КЧР Оькиметининъ Сый грамоталары ман савгаланган, юрек-кан тамырлар бойынша йогары категориялык врач болып саналады.
Буьгуьнлерде Асанбий Канбий увылы тувганлы 70 йыллыгын белгилейди. Биз де оны газетамыздынъ эм сонынъ окувшылары атыннан сондай сыйлы ясы ман кутлаймыз, ердесимиздинъ оьзине берк ден савлыкты, узак яшав оьмирди, исинде коьп етимислерди эм наьсипти йораймыз. Йогарыда айтылганлай, Асанбий Янбаев оьзининъ медициналык аьрекетиннен баскалай юрегинде аьлемет кепте поэзия сезимлери толыскан аьдем эм онынъ хыйлы ятлавлары КЧР ана тилинде шыгатаган «Ногай давысы» республикалык газета бетлеринде баспаланады (бир неше кере бизим газетамызда да баспаланган).
М.Ханов.
Заман
Заман, заман – юйрик ат,
Неге оксып шабасынъ?
Заман, заман – тав йылга,
Неге кайнап агасынъ?
Заман, заман – узак юлдыз,
Калай бийик кетесинъ.
Кушагынъда сав дуныя,
Калай оьктем оьтесинъ.
Заман, заман, заманым,
Бир де дос биз болмадык.
Арыганда токтасам,
Бирге токтап калмадык.
Асанбий Янбаев
