«Музыка – савлайдуныялык сынъар тил, оны коьшируьв керек тувыл, сол тилде ян ман ян соьйлейдилер». Соьйтип айткан уллы шаир Бертольд Ауэрбах анъ акында. Мен ойлайман, музыка аьр бир инсаннынъ ян сезими болып, оны уллы санияттынъ есирине туьсиреди. Мен оьзим яратувшылык аьдем болып, оьткирленген сезимлеримди соьздинъ куьши мен анълатаман, болса да йырлап болганларга кайтип коьзим кызады, ушынын айтсам, оьзимде сондай оьнер йок, ялгыз тувыл, баскалар ман косылып йырламага да йигерим бармайды.
Артур Межитовтынъ аты баьримизге де таныс, ол сахнага шыгып йырласа, оьз туьрлилиги мен тынълататаган сеси янларымызда коьплеген сезимлерди толкынластырады. Янъыларда мен онынъ «Юрегим мен сени суьемен, анам» деген йырын тынъладым. Бек ярасык йыр. Бу йырды Артур Астрахань каласындагы музыкалык училищесинде биринши курста окыган заманда язган. Кашан да, ана канатынынъ астыннан шыккан аьвлет сагынмай болмайды, сол заман Артур сагынып, язган бу йырды.
Асылы ман Межитовлар Ногай районынынъ Кумлы авылыннан, сонда тувган Артур, сонъында олар Терекли-Мектеб авылына коьшкенлер. Артур бала заманнан алып суьетаган эди йырламага, ондайлардынъ акында «басында ойлар тувыл, ноталар» деп айтадылар. Терекли-Мектебке келгенде, ата-анасы увылынынъ анъды суьетаганын коьрип, Сраждин Батыров атындагы саниятлар мектебине «баян» классына бередилер. Буьгуьнлерде йылувлык пан Артур оьз окытувшысы Залимхан Магомет увылы Максутовты (яткан ери ярык болсын) эсине алады. Бала заманда белгили йырлавшымыз Фатима Нурлубаева ман йолыгысканын хабарлайды Артур.
– Фатима Нурлубаева меннен «йырламага суьесинъме?» деп сорады, сонъ маданият уьйине сесимди тынълап карамага шакырды. Мени Замир Калманбетов (яткан ери ярык болсын) эм Солтанмурат Караянов тынъладылар. Оларга меним сесим бек ярады, сол куьннен алып мен сахнага шыгатаган болдым, – деп хабарлайды Артур Межитов.
Артур биринши кере А-Х.Джанибеков атындагы мектебинде выпускниклер йолыгысында йырлаган, сонъында район бойынша озгарылатаган шараларда, туьрли конкурсларда катнасатаган эди. Биринши енъуьви – «Шоьл тавыслары» конкурсында биринши орын. Яс йырлавшы республикалык конкурсларында да катнасып, баргылы орынларды алатаган эди. Сол заманда Артур яшавын анъ санияты ман байланыстырмага токтасты. Кадрия атындагы мектебти битирип, ол Астрахань каласындагы музыкалык училищесине туьседи, сонъ Махачкала каласына музыкалык колледжине коьшеди. Артур яшав бойынша карап туратаган аьдем тувыл экени коьринеди, бала заманда да сондай болган яс окув ман бирге Дагестан Республикасынынъ патшалык балет эм опера театрында, патшалык радиовещаниесинде ислейди. Мунда ногай халкынынъ данъклы кызлары Асият Кумратова эм Фатима Нурлубаева сол йылларда ислегенлер. Музыкалык колледжин тек йогары белгилерге битирип, Артур баслап Астрахань каласында консерваториясынынъ «хоровое дирижирование» кафедрасында, сонъ аспирантурада «руководство и управление оперным симфоническим оркестром» кафедрада окыйды эм уьстинликли кутарады. Сол йыллар Артур Астрахань каласынынъ балет эм опера театрында, патшалык филармониясында, эр кисилер камерный хорында ислеген. Ийги окув эм иси уьшин Артур губернатор атындагы стипендия алатаган болган. Артур Межитов коьплеген грамоталар ман, баргылар ман савгаланган.
Аьр бир аьдем оьз кишкей Аталыгына ымтылады. Соьйтип, Артур да Ногай районына тувган ерине пайдалы болайым деген ниет пен кайтып келеди. Сол заман ногай композиторы Яхья Кудайбердиевтинъ шакырувы ман «Карлыгаш» балалар биюв ансамблин етекшилейди, патшалык ногай саз алатлар оркестринде, «Айланай» ногай патшалык ансамблинде ислеген. Аьлиги заманда Артур ЦНТ солисти болып ислейди. Яхшылыкларда да Артурдынъ бек усташа юриткенин коьрип турамыз, сол затка да сулып та, талап та керек. Ол аьр бир ногай аьдеттинъ йорыгын билип, тап-таза ногайша соьйлеп, тойларды юритеди, йырлайды.
Мыратлары акында да сорамай болмадым.
– Мен оьз элиме, тувган ериме билгенимди кулланып, пайда аькелмеге деген мырадым бар, – деп айтады Артур. Сол инсаннынъ энъ де маьнели мырады деп ойлайман. Сол ойы толсын деп йорайман талаплы ердесимизге, соны ман бирге ден савлык эм яшав, яратувшылык йолларында тек уьстинликлер сагынаман Артурга. Янларды соьйлететаган саният ога тек ийгилик аькелсин.
Г.Бекмуратова
Суьвретте: А.Межитов.