1945-нши йылдынъ язлыгы. Совет халкы гитлерши Германияды енъип турган заманлар. Аьдемлердинъ коьнъиллери де шат, сол шаклы кыйынлыкларды басларыннан оьткердилер, энди болса, баьри зат та артта. Аьдемлер мен бирге табиат та янланды, Ногай шоьли туьрли туьсли оьсимликлерге толды. Мине сол наьсипли куьнлеринде окытувшы Залимхан эм Мутлихан Межитовлардынъ аьелинде тунгыш бала Сраждин де тувган.

Ол бек каьмбил бала болып, ата-анасын эм кардаш-тувганларын суьйинтип оьсти. Сраждин кишкей бала болып, оьзининъ туьрли кызыклы соравларын берип, ата-анасынынъ сейирин калдыратаган эди.

Мектеб йылларында да Сраждин оьзининъ окувга, билимге аваслыгын коьрсетип келди. Ол белгили ногай язувшысы, оьз миллетининъ шынты патриоты Хали Эдильбай увылы Байрашевтинъ колы астында окыган. Ол ога коьп ерлерде коьрим де болып келген. Сонъ кызыклы студент йыллары. Хасавюрт каласындагы педагогикалык окув ошагында окый келип, Сраждин Залимхан увылы дослык, алаллык, баскады колтыклав деген сезимлердинъ баасын анълаган. Сол йылларда ол комсомол сыраларына да кирген. Сонъында Ногай район ВЛКСМ РК экинши секретари де болып сайланды. Ол ис аьрекетин 1964-нши йылда Ногай районынынъ Кара-Сув авылында баслайды, оннан сонъ оны Сылув-Тоьбе авылындагы баслангыш мектебке етекши этип йибередилер.

Онынъ яшавы коьплерге коьрим
Сраждин кайсы ерде ис аьрекетин бардырса да, дайым ийги эм аьдиллик пен ислеген. Ол – бек сенгендей де аьдем, эм дайым йолдасларына коьрим де болып келген.
Сраждин Межитов эр борышын да намыслы толтырган. Ол 1965-1967-нши йылларда Германия еринде аьскер сырасында болган, сол йылларда КПСС агзасы да болган. Эр борышын толтырып, уьйине кайтпага эки ай калган заманда ротадынъ замполити болып беркитилген. Сол исти де ол намыслы толтырган. Аьскер сырасында да сый казанып кайткан. Оны уьйине кайтармага да суьймеген эдилер. Ога аьскер сырасында кадровый куллыкшы болып калмага да тилек салынган эди, оьзлери аьскер академиясына да окытпага йибермеге соьз берген эдилер.

Тек тувган шоьли оьзине тартты
Аьскер сырасында эр борышын намыслы толтырганнан сонъ, Сраждин Залимхан увылы оьзининъ тувып-оьскен Куьнбатар авылына келип, педагогикалык ис аьрекетин кайтадан баслайды. Ол оьзининъ ис йыллары ишинде Ногай районынынъ Калинин авылынынъ сегизйыллык мектебинде эм оьзининъ Куьнбатар авыл мектебинде етекши болып ислеген заманлары да болды. Ол аьскер сырасыннан кайтканнан сонъ окувын бардырып, Дагестаннынъ патшалык университетининъ тарих эм обществознание факультетининъ заочный боьлигинде окыган.

Сраждин Залимхан увылындай аьдемлерге «оьз кесписин бек суьйген аьдем» деп айтадылар. Ол кайсы ерде де оьзининъ айырым касиети мен, халкына суьйими мен баскаланып келетаган аьдем. Оны дайым тоьгерегиндегилер анълап та болмайтаган эдилер, болса да ол, дайым патриотлык сезимлерин алды орынга салып, исин бардырып турды. Онынъ сол кыйыны «Отличник народного образования» деген коькирек белгиси мен белгиленген. Ол тек педагогикалык ис аьрекетин бардырып калмаган.

Ямагат аьрекетши
Сраждин Межитов, биз йогарыда белгилеп озганлай, кайсы ерде де оьз исин белсенли бардырып келеди. Пропагандалык ислерди юритуьвши, профком председатели, культмассовый секторы, партийный куллыкларды уйгынлавшы, яслардынъ насихатшысы, авыл маданият уьйинде пайдалы темалар бойынша маслагатшысы, авыл ветеранлар советининъ агзасы эм сондай баска ис орынларда болып, заьлимдей куллыклар эткен аьдем Сраждин Залимхан увылы Межитов. Биз аьли келтиретаган ис орынлар ол аьрекет эткен ерлердинъ баьриси де тувыл. Ол баслаган иске бир де кар явмас эди, аьр кайсысын да сонъына дейим еткерип болатаган эди бизим Сраждин-акамыз.

Сраждин кайтип исин сапатлы толтырып болганлай, соьйтип маслагатын да береди эм ярдамын да этетаган аьдем. Аьр бир исти толтырар уьшин, сенинъ коьнъилинъ де, сени колтыклаган аьелинъ де болмага керек.

Наьсипли сол аьдем, ким аьелинде наьсипли

Сраждин Межитов бек татым аьелдинъ басы да болады. Ол хатыны Курманбийке мен доьрт аьвлетти тербиялап, оьстирген. Аьр бирисине тийисли билим де бергенлер. Оькинишке, аьли ер юзинде Сраждин Залимханович кызларынынъ етимислерине суьйинип яшайды. Яны суьйген диреги эм таявы болаяк увылына тек еннеттинъ капылары ашылсын деп дуасын этеди.

Кызлары Айгуль мен Алтынай Ханты-Мансийск округында ис аьрекетлерин бардырадылар, кенжепайы Зульфия Карагас авылында оьз аьели мен яшайды. Олардынъ уьстинликлери – атасы ман анасына уьйкен куьез.

Буьгуьнлерде Сраждин Межитов тийисли тыншаювда. Болса да, онынъ бос заманы йок. Ол бек ийги бавшы, кайдай туьрли юзим де оьстиреди. Ол курылыс ислерди де бек суьеди. Азбарында бир ерлерге бир затлар косып турады. Сраждин Залимхан увылы авылдаслары ман да бек татым яшайды. Оларды дайым шайга шакырып турады. Босына айтылмаган – «авылдасынъ ким, аданасынъ сол», деп.

Ол оьзининъ яшавынынъ заьлимдей йылларын мектебте озгарганга да болар, аьли де мектебте тез-тез болып, балалар ман заманын пайдалы озгармага шалысады.
Авыл ясуьйкени бизим Куьнбатар авылымызда коьп ерлерде ис алдында болган. Авыл аьдетлерин саклавга да куьшин аямаган. Ол буьгуьнлерде де, оьзининъ ясына карамастан, аьр ямагат яшавында болган оьзгерислерде катнаспай болмайды. Ясларды тербиялав ислерде де ортакшылык этеди.

Тезден Ногай районымыздынъ 90 йыллык мерекеси белгиленеди. Район оьрленуьвине оьз уьлисин косып келген Сраждин Залимхан увылына биз маданият тармагынынъ куллыкшылары уьйкен разылыгымызды билдиремиз. Сиздей, Сраждин Залимхан увылы, белсенли ис аьрекетин бардыратаганлар бизге уьйкен коьрим болып, дем берип турады.

А.Шекирова,
Куьнбатар авыл китапханасынынъ куллыкшысы.
Суьвретте: С.Межитов.