Дагестан 2017-нши йылдан 2020-ншы йылга дейим социал-экономикалык оьрленуьвдинъ бас коьрсетимлерин заьлимдей оьс-тирген. Етимислердинъ бас булагы – налог йыювдынъ кадерининъ оьсуьви болды. Сол зат Дагестан Республикасынынъ бюджетининъ байыр келимин бир неше кереге арттырмага амал берди. Сонынъ аркасында, республикадынъ келими 2017-нши йылдагы 100 миллиард маьнет акшадан 2020-ншы йылда 174 миллиард маьнет акшага етти.
Келимлер оьсуьви аркалы турак уьйлер, мектеблер, йоллар салындылар. Савлай республикада ызгы уьш йыл ишинде 470 мектебте ярастырув куллыклар юритилди, сонынъ сырасында Ногай районында «100 мектеб» проекти бойынша 2018-нши йылда Терекли-Мектеб авылындагы А.Джанибеков атындагы эм Карагас авылынынъ К.Кидирниязов атындагы мектеблери ярастырылдылар. Сонынъ уьшин республика бюджетиннен 2 миллион маьнет акша шыгарылды. Бу куьнлерде Орта-Тоьбе авылынынъ окувшылары эм окытувшылары авылында янъы мектеб ашылувын куьтип турылар. Озган йыл «150 мектеб» проектинде Калининаул, Карасу эм Червленные Буруны авылларынынъ мектеблери катнастылар, солай ок Кадрия атындагы мектебинде ярастырув куллыклар юритилдилер.
«Комфортная городская среда» федераллык проекти бойынша Дагестанда янъы парклар ашылдылар эм ярастырылдылар. Белгиленген проект бойынша Ногай районында Нариман, Червленные Буруны, Куьнбатар авылларынынъ паркларында ярастырув куллыклар юритилди, Карагас авылында янъы парк ашылды.
Ызгы уьш йыл ишинде Дагестан Республикасында муьлк эм аяк кийим фабрикалары салынувы уьстинде уьйкен куллык юритиледи.
Дагестан – аграрлык республика. Ол халклар ара экспортына шыккан. Республикамызда асылланган койлардынъ этининъ, дуьгидинъ сапатына тыс эллердинъ импортерлары йогары белги бергенлер. Дуьгидинъ акында айтканда, бизим республика биринши кере 500 миллион маьнет акша мелиоративли комплексининъ оьрленуьвине айырган. Сол аркалы дуьги онъысы куьшли оьскен.
Ногай районында тек быйыл 18887,9 тонна эт болдырылган, 27271 тонна бийдай йыйналган, 1532 тонна юн асылланган, 1895 тонна ералма оьстирилген.
Савлык саклав тармагы бойынша республикада янъы фельдшер-акушер пунктлары ашылган, «Тезлик ярдам» службасынынъ коьликлери авыстырылган эм «Земский доктор» программасынынъ яшавга шыгарылувы бардырылады.
Бу ислер Дагестан Республикасына, Россия Федерациясынынъ баска регионларына караганда, социал-экономикалык оьрленуьви бойынша коьпке алдыга шыкпага ярдам этти.
Н.Кожаева.
