Ногай районымыздынъ А-Х. Джанибеков атындагы мектеби курал айдынъ 16-ншы куьнинде сыйлы конакларды йылы йолыкты. Бу айтылган мектеб негизинде «Научные феномены Корана. Естественные науки» деп аталган бир аьлемет конференция болып озды.
Конференция Ногай районымыздынъ авыл мектеблерининъ 10-11-нши классларынынъ окувшыларын йыйды. Конференция Кадрия атындагы мектебининъ окытувшысы Ису Осман кызы Сулейманова ман Дагестан Республикасынынъ гуманитарлык йогары окув ошагы ман уйгынланып озгарылган.
Бу шарады А-Х.Джанибеков атындагы мектебининъ окытувшысы Арслан Бакиев юритти. Шара савлай бусырман халклардынъ киели китаби Кураннынъ аятларына коьре айтылганлар яшав бойынша коьрсетилип келетаганы акында аьзирленген видеофильм коьрсетилди. Бусырманлардынъ киели китаби ораза айында дуныяга келген. Мухаммад Пайхамбар (Алла оны оьзи саламласын, сыйласын) оьзи язып та, сызып та билмегеннен сонъ, Алла Тааладан эмир болып берилген язувларды язувшыларга айтып, яздырткан, олар да баслап, кол астында болган алатларга язганлар. Айтпага, тереклердинъ кабыкларына, таска, тамга язганлар. Шарадынъ басында коьрсетилген видеофильмде Куран акында, сондагы язувлар акында кайдай коьп информация алдык.
Куранда 19 санга уьйкен эсэтилинеди. Аьли уьшин сол саннынъ сыры аьлимлер мен ашыкланган эм ыспатланган. Онынъ негизинде – йогары эсап. Киели китап ишинде баьри илмилерге де орын бар.
Куран – баьри заманлардынъ да аьлеметлиги, неге десе онынъ ишинде Алла Тааладынъ соьзлери бар, акыллылыктынъ тенъизи. Аьдем сонда не шаклы терен юзсе, сол шаклы акыллы да болады, билимин де кенъейте береди. Бу куьнги шарады аша келип, юритуьвши Арслан Бакиев биринши соьзди фильмнен сонъ «Ногайский район» МР администрациясындагы билимлендируьв боьлигининъ етекшиси Кайтархан Отегеновага берди. Ол болса, Дагестан Республикасынынъ бас каласыннан келген конакларды хош коьрип алып, аьлиги заманда мектеблерде религия сабагы юритилетаганы эм сол сабакты уьйренуьв ишинде кайдай соравларга уьйкен эс этилетаганы акында йыйылганларга айтып кетти.
– Куран бизге яман ман яхшыды айырып уьйретеди, – деди ол.
Экинши соьзди ДГИ биринши проректоры, доцент Магомед Гаджидадаев алды.
– Биринши болып бу конференциядынъ озувына Кадрия атындагы мектебининъ окытувшысы Ису Осман кызы куьш те салган, эм соны озгарув ой да оныкы эди. Дурысын айтсак, ол бизге уьлги болды. Онынъ оьз мектебинде озгарган шарасына Дагестан Республикасынынъ муфтиятында уьйкен эс бергенлер. Аьли янъы технологиялар заманында керекли аьдемлер мен де байланыска шыкпага кыйын тувыл, соьйтип бу конференциядынъ негизи салынды. Сизинъ талаплы окувшыларынъыз Махачкала каласында да озгарылган сосындай конференцияда оьзлерининъ аьзирлеген куллыклары ман бизди таныстырган эдилер. Олардынъ аьзирлеген куллыклары баьрининъ де сейирлерин калдырды, элбетте, суклангандай эди. Келеекте биз бу конференцияды республикалык кезекте озгармага ниетленемиз, – деди ол. Магомед Гаджидадаев конференцияды озгарувга куьш салган Ису Осман кызына да, окувшыларга да разылык хатлар тапшырды.
Конференция катнасувшыларын Россия ногайларынынъ ФНКА Оьр советининъ председатели, «Кавказ халкларынынъ Россия конгресс» президиумынынъ агзасы К.Янбулатов хош коьрип алды. Ол оьзининъ соьйлевининъ барысында М.Гаджидадаевке эм И.Сулеймановага китаплер савгалады. Дагестан Республикасынынъ муфтиятынынъ атыннан Абдулла Ярикбаев оьзининъ разылык соьзин айтты.
Конференция барысында «село Терекли-Мектеб» СП МО аькимбасы З.Аджибайрамов, Ногай район имамы М.Атангулов та оьз соьзлерин айттылар.
З.Аджибайрамов, И.Сулеймановага разылык хат пан гуьл байламын савгалады. Пленарлы доклады ман ДГИ-динъ экономика эм информационлы технологиялар кафедрасынынъ етекшиси, доцент, педагогикалык илмилерининъ кандидаты Алаутдин Аскеров бир аьлемет анълавлы кепте Куранда бар математикалык закономерностьлерди анълатты. Оннан сонъ Кадрия атындагы мектебтинъ окувшылары «Спутник, взлетевший в космос» (Дженнет Эспергенова), «Сила притяжения и орбитальное движение» (Исиней Уразаева), «Освоение космоса. Полеты к луне» (Юлдуз Нурлубаева), «Звезда Сириус» (Милана Исмаилова), «Атомная энергия. Ядерное деление» (Алтынай Исламова) деп аьзирлеген куллыклары ман таныстырдылар.
Олардынъ докладлары ман танысканнан сонъ, конференция резолюциясы кабыл этилинип алынды, соны ман А.Аскеров таныстырды эм туьрленислер бир ай ишинде киритилмеге болатаганы акында билдирди (резолюция «Ногайский район» МР билимлендируьв боьлигинде болаяк).
Сонъгы соьз Ису Сулеймановага берилди. Ол, келген конаклардынъ баьрисине де савболсынын айтып, куллыклардынъ тувувы акында хабарлады…
Конференция Алла Тааладынъ себеби мен, ийги айдынъ ийги куьнинде бек яркын аьлде озды. Сол конференцияда ортакшылык эткен аьр аьдемнинъ яны тынышлыкка коьмилип, шара рахатлыкта оьтти.
Г.Сагиндикова.
Суьвретте: конференция катнасувшылары.
