Биз коьп кере «окытувшы» деген соьзди яшавымыз бойынша эситип келемиз, ама онынъ бизим яшавымызда кайдай уьйкен орынды алатаганы акында ойланатаган ерлеримиз аз болады.
Коьп аьдемлердинъ бактысын мектеб, сонынъ ишинде окытувшы кеплейтаганына шекленмеймиз. Не шаклы куьшин, ис аьрекетин, шыдамлыгын, янын, аьр бир окувшысы ийги атаклы аьдем болсын деп, берип келеди.
Аьли биз тезден оьзининъ мерекесин белгилеек, кызыклы соьйлеп болувы ман оьзине карататаган, яшавынынъ 40 йылын окытувшылык исине багыслап келген Фарида Сабанали кызы Кадилова акында соьзимизди бардырмага ниетленемиз.
Фарида Сабанали кызы Кадилова – уьйкен аьриптен окытувшы, ол оьзининъ терен билими мен, окувшыларды йогары баалап болувы ман олар алдында сый казанган.
Фарида Сабанали кызы Кадилова курал айынынъ 25-нши куьнинде 1952-нши йыл Терекли-Мектеб авылында дуныяга энген. Ол наьсипли аьдем деп санайман, неге десе сондай аьдемнинъ эки яхшылыгы бир келеди деп, атайларымыз босына айтпагандыр. Фарида Сабанали кызы яслай онынъ акында ойланмагандыр, онынъ тувган куьни календарь бойынша филологлар куьнин белгилев мен рас келеди. Аьруьв тувыл ма, аьше, окытувшыга бир куьн оьзининъ тувган куьни мен кеспи байрамын бир белгилев.
Мектебтен сонъгы йылларында Фарида Сабанали кызы Кадилова орыс тил эм адабиат сабаклары бойынша окытувшы болмага токтасты. Ол Дагестан Республикасынынъ педагогикалык окув ошагынынъ филология факультетин окып битиргеннен сонъ, яс окытувшы ис аьрекетин Куьнбатар авыл орта мектебинде баслайды. Сонда ол коьп те ислемеди, ама яс окытувшыдынъ талабына, терен билимине Куьнбатар авыл мектебининъ сулыплы окытувшылары Айшат Динисламовна Межитова, Шарбике Камаловна Исламова, Зулиха Янибековна Межитова, Лиза Махмудовна Джелкашиева йогары баа бердилер. Олар яс окытувшыдынъ келеекте айлак куллыгына сезгирлик пен караягын коьрмей болмадылар. Оннан сонъ, Фарида Сабанали кызы оьзининъ сулыбын Червленные Буруны авылынынъ орта мектебинде оьстирмеге кетти. Мунда болса, ол тек оьзининъ ис сулыбын оьстирип калмай, оьзи де боьлисип 10 йыл узагында иследи.
Кайсы ерде ислесе де, Фарида Сабанали кызынынъ эткен ис аьрекетининъ тамамы болмай болмаган. Онынъ окыткан окувшылары туьрли кезеклерде оьтетаган шараларда катнасатаган эм савгалы орынларга неше кере де тийисли болганлар.
1985-нши йыл Фарида Сабанали кызы оьзининъ тувган авылы Терекли-Мектебке кайтты, энди ис аьрекети А-Х. Джанибеков атындагы орта мектебинде бардырылды. Тийисли тыншаювга ол Кадрия атындагы орта мектебиннен кетти.
Окытувшыга энъ де уьйкен савга – окувшылардынъ Ортак патшалык сынавларды йогары белгилерге беруьв, катнаскан шараларда алдышылыкты алув. Сулыплы окытувшыдынъ ис йылларында етимислери аз болмаган, онынъ окувшылары тувыл, оьзи де коьплеген шараларда катнасатаган эди. Аьли онынъ уьй архивинде Дагестан Республикасынынъ билимлендируьв министерствосынынъ Сый грамоталары да аз тувыл, «Дагестан Республикасынынъ ат казанган окытувшысы» деген атка да тийисли этилген, ис йыллары ишинде Россия Федерациясынынъ Президент Грантынынъ иеси де болган.
Фарида Сабанали кызы ис йолдаслары арасында да сый ман пайдаланатаган эди. Оны ман сол йылларда бирге ислеген, аьли «Ногайский район» МР администрациясынынъ билимлендируьв боьлигин етекшилейтаган Алтын Даут кызы Агаспарова онынъ акында булай дейди:
– Биз Фарида Сабаналиевна ман А-Х. Джанибеков атындагы орта мектебинде алты йыл узагында иследик. Ол эки йыл класстан тыс ислерди уйгынлав бойынша етекши, окув-тербиялав бойынша мектеб етекшисининъ орынбасары да болды. Бир неше йыл узагында район мектеблерининъ орыс эм адабиат бойынша окытувшыларынынъ методикалык биригуьвин де етекшиледи. Онынъ аьр бир дериси – айырым бир хабар. Онынъ биревде де болмаган талабы – деристи бек кызыклы кеплев болув оьнерлиги. Биз де – оннан айлак узак несилдинъ аьдемлери тувыл, оннан пайдалы (ис аьрекети бойынша) методикалык сулыпларын алганмыз. Аьлиги заманларда ол ясларга насихатшы, маслагатшы да болып болады, – деп соьзин тамамлайды ол.
Фарида Сабанали кызы – ис орынында тек йогары етимислерге етисип келген аьдем, ис йылларым ишинде онынъ акында мага язбага аьли экинши кере туьсип туры. Оьзек те, тийисли аьдемлер акында язылады. Мен онынъ берекетли тандырында да болганман, даьмли асларыннан да татканман. Мен аьли онынъ акында, ол тек ийги окытувшы болып калмай, тандыр отын кайдай ийги саклавшы да болады. Оьзининъ уныклары акында да Фарида Сабанали кызы бек уьйкен суьйиниши мен хабарлаганы эсимде калган. Буьгуьнлерде онынъ доьрт унык кызы эм эки кедеси бар. Солардынъ тоьгерегинде йолыгады оьзининъ тувган куьнин мерекеши.
Фарида Сабанали кызын бирге ислеген йолдаслары, Кадрия атындагы орта мектебининъ ис коллективи Альфия Амирхан кызы Акимова ман басларында бек сыйлайдылар, онынъ мектеб йылларында окувшылардынъ билимин, тербиясын оьстируьвге салган куьши босына кетпегенин аян коьрсетип келеди.
Альфия Акимовадынъ соьзине коьре, Фарида Сабаналиевнадай окытувшыларга олар тенъ болмага шалысадылар.
Келген мерекенъиз хайырлы болсын, Фарида Сабанали кызы!
Г.Сагиндикова.
Суьвретте: Ф Кадилова.
