Аьдемнинъ ишки маданияты тек онынъ зейинлиги, билимлиги, аьдемлер мен ийги кепте аьллесуьви мен таьвесилип калмайды. Бар бизде баска ерлер де шынты аьдем болсанъ ишки маданиятынъды коьрсетуьв уьшин. Тоьменде сонынъ акында соьзимди юритемен. Биз аьллесуьвимизде соларды эскермесек те, соларсыз яшавымыз толы болмайтаганы аьр кимге де белгили. Аьлиги ХХI оьмирде, илми эм технология илгериликлери коьпке яхшырып баратаган шакта эндигиси оьз азбарларымыздагы аьжетханаларды да тас кербишлерден калап, ишиндеги унитазы, электроярыгы, сувы ман тийисли онъайлыкка айландырамыз. Ол, бир соьзсиз, алдыга алынган абыт. Таза, ярасык эм онъайлы!..
Тек уьйлеримизден орамга, авыл ортасына бир куллыгымыз бан шыкканда, мундагы аьжетханаларга кирсек, соларды коьргенде коьрмесек экен деп коьзлерди юммага туьседи. Авыл ортасындагы аьжетханалардынъ биревлерининъ ишлерине сонда аькелинип тасланган кокыслардан, пластик савытлардан аяк басып болмайсынъ. Сол себептен коьп учреждениелердинъ аьжетханаларына киртлер салынып койылыпты.
Белгили совет академиги Дмитрий Лихачев: «Миллеттинъ маданияты акында сонынъ оьликлерининъ эм аьжетханаларынынъ кайдай аьллерде экенин коьрип билмеге болады», – деген. Айткандай да бар, уьйлердеги аьжетханаларымыз бияладай йылтырайдылар, кырдагы ямагат аьжетханаларымыз наслыктан калтырайдылар. Соьйтип, биз эндигиси ХХI юзйыллыкта яшаймыз.
Тагы бир маьнели зат. Бизден кырга, Кизляр, Махачкала бетлерге йол алсак, солардагы аьжетханалар биздегилерден коьпке таза эм аьр бирисинде, энъ маьнелиси, сув киргистилип, аьр кабинага кумганлар салынып койылганын коьремиз. Сонынъ уьшин соларга бирев де пластик, сисе савытларды тав арак этип уьймейди. Бурынгы атайларымыз «Кумган – ол иман» деп айтканын эситип калганым бар. Неге биз сондай ийги коьримди оьзимизде кулланып болмаймыз? Неге сонынъ акында бизим дин аьрекетшилеримиз айтпайдылар? Авыл орталыгындагы ямагат аьжетханалардынъ аьр бирисине сувды еткермеге, кумганлар салмага бизде эбимиз йок па экен?
Мине сондай аьлде буьгуьнлерде район орталыгымыз – Терекли-Мектеб авылынынъ орталыгындагы ямагат аьжетханалардынъ коьрки. (Авыл шетиндеги аьжетханалар акында соьз юритпеймиз). Соны ман бирге эсте тутув керегеди, бизге аз болса да республика ерлериннен, баска яклардан конаклар да келип кетедилер. Уят тувыл ма бизге солардынъ алдында?..
Соьзимди оьнерли орыс язувшы Михаил Булгаковтынъ «Наслык аьжетханаларда тувыл, ол бизим басларымызда», – деген соьзлери мен кутараман.
М.Ханов.
