Куьнбатардынъ оьрметли агайы

Ялманбет Кудий увылы Шабазгереев. Дагестан Республикасынынъ Ногай районынынъ Куьнбатар авылында яшайды. Ян косагы – Оьлмес Байрамеш кызы. Ялманбет пен Оьлмес бас косып яшаганлы мине 62 йыл да болды. Сол заман ишинде уьй салганлар, балаларын асыраганлар, оларды яшавдынъ кенъ йолына салганлар. Балаларын уьй этип, уныкларына аьр куьн куьезленип яшавын бардырадылар. Буьгуьнлерде балалары аьр бириси яшавда оьз орынын тавып, бир-бирине тирев болып, ата-анасынынъ кыйынларын аклар уьшин куьш саладылар.
Ялманбет Кудий увылы 1931-нши йыл Ногай районнынъ Куьнбатар авылында ярлы эгинши аьелинде тувган. Атасы Кудий Шабазгереев, анасы Айбат болганлар. Онынъ бала шагы енъил болмаган. Оьзининъ айтувы бойынша, сосы 30-ншы йылларда тувганлар аска да, ойынга да тоймаганлар: арпа оьтпек тапса, суьйип ашаганлар, боьжек ясап ойнаганлар. Коьбиси аьлде уьйдинъ малларын бакканлар, артезианнан эм куйыдан шелеклеп сув тасыганлар, кавмак, ювсан шалганлар, оны кыска ягарлыкка деп уьйгенлер.
Куьнбатар авылынынъ баслангыш мектебинде доьрт классты битирип, ата-анасына коьмек этип баслайды. Бир кесек заман колхозда сабан айдаган, ындырда аслык тазалавда коьп заманын йиберген.
Ялманбет 10 ясына толып-толмай,1941-нши йыл Уллы Аталык согысы басланады. Тап буьгуьнгидей этип Ялманбет немец- фашистлери авылга мотоциклери мен келгенлерин эсиннен тайдырмайды: ашувлы болган фашистлер эш бир соравсыз уьйлерден-уьйлерге кирип, аьдемлерден бузавларын, тавыкларын, козыларын тартып алганлар, олардынъ коьз алдыларында сойып ашаганлар. Карсы турганларды автоматлары ман тускап коркытып турганлар.
Заман сувдай агып кетеди. Ялманбет 1954-нши йыл Грозный каласында шоферлар аьзирлев курсына туьседи эм оны баьри ягыннан да ийги кепте битиреди. Аьне сол йылдан алып сав 40 йыл узагында сосы аьдем авылдагы колхозда, сонъ совхозда шофер болып аьрекетин бардырады. «Сый – сыйлыга» дегенге усап, ийги куллык эткен аьдемге тийисли сый да этилинеди.1976-ншы йыл Ялманбет коьп йыллар ислегени эм ийги ис етимислерине етискени уьшин «Сый белгиси» ордени мен савгаланган. Онынъ коькирегин бир неше медальлер де йылтыратадылар. Солардынъ ишлеринде СССР ВДНХ-дынъ ез медали, Владимир Ильич Лениннинъ 100 йыллыгына багысланган мерекели, «11-нши бесйыллыктынъ ударниги» деген медали, 1970-75-80-нши йылларда Социалист базластынъ енъуьвшиси деген белгилери эм Уллы Аталык согысында Енъуьвдинъ 50 йыллыгы эм 60 йыллыгы деген медальлери де барлар.
Тагы да булай зат акында айтув да керек. Сыйлы агайымыз яслардынъ насихатшысы да болады. Мине бу куьнлерде де ога куьнбатаршы яслар келедилер эм онынъ берген маслагатын тынъламага суьедилер.
Ялманбет Кудий увылы уьйкен аьелдинъ басы. Кызлары Оьтебийке, Ханбийке, Зухра, уллары Сейпидин эм Зейнадин Куьнбатар авылында яшайдылар эм куллык этедилер. Шаьарбийке кызы болса, аьлиги заманда Махачкалада – предприниматель. Кызы Альмира Ногай районнынъ Карагас авылында оьз аьели мен турады.
Куьнбатаршылар оьзлерининъ авылында сосындай сыйлы ясуьйкени барлыгына оьктемлигин ясырмайдылар.
А.Култаев.
Суьвретте: Я.Шабазгереев.