Ызгы заманларда бир инсанга да ясыртын тувыл пластик карталардан акша урланатаганы. Аьдемлерге зыян келтиреек болсалар, кыянатшылар кайдай йоллар да излестиредилер. Пластик карталардан акша урлайтаганлар уьш туьрли кепте оьз аьрекетлерин этедилер.
Олар банкоматларга келген аьдемлер акында, олардынъ карталары акында баьри билдируьвди окыйтаган айырым бир алатлар саладылар. Сол алатлар карталардынъ PIN-кодын язадылар. Орталык банктынъ куллыкшыларынынъ билдируьвлерине коьре, 2018-нши йылда россияншылардынъ банк карталарыннан 960 миллион маьнет акша урланган, 2017-нши йылда болса, 1,08 миллиард маьнет акша урланган болган. Банк карталар ман байланыслы кыянатлыкты эткен аьдемлер Уголовлык кодексининъ бир неше статьялары бойынша дембиге йолыгадылар. Айтпага, 159,3 (электронлы амалламалар кулланылып, этилген кыянатлык), 159,6 (компьютерлик билимлерин кулланып, этилген кыянатлык), 183 (банк карта бойынша билдируьвлерди иесиннен законга карсы алув бойынша кыянатлык уьшин) эм сондай баскалар. Солай ок ол кыянатшылар, банк куллыкшысы болып, электронлы адреслерге хатлар йиберип, оьзинъиздинъ байыр билдируьвлеринъизди этинъиз деп айтадылар эм телефон аркалы бас айландыратаганлар да боладылар. Банк карталарда акшады сак болып сакламага керек, неге десе банк карталардагы акшаларга кыянатлык этилинмеге болады. Телефон ман банк картасы акында билдируьвлерди сорасалар, айтпага ярамайды. Банк куллыкшылары банк карта акында телефон ман тел согып сорап болмайды. Эгер сиз аьли телефонды салсанъыз, сизинъ картанъыз ислемей калады деген соьзлерди банк куллыкшысынынъ айтпага ыхтыяры йок, эгер сондай соьзлер болса, ол кыянатлык этпеге суьетаган аьдем болады. Бу ерде сизде шексинуьв туватаган болса, банкка токтастырылган номерге тел согынъыз да, сизге ким тел сокканын тергенъиз. Солай ок, алдавшылардынъ «капканына» туьсип, оьзинъиздинъ байыр логин, паролинъизди айтсанъыз, баьри акшанъызды да алдырган боласыз. Кайсы ерде де сак болынъыз, эгер оьзинъиздинъ анъламаслыгынъыздан банк картанъыздагы акшанъызды алдырган болсанъыз, Ногай районы бойынша Россия МВД боьлигине эм банктынъ кавыфсызлык боьлигине аьризенъизди бермеге боласыз.
С.Аджатаева,
Ногай районы бойынша Россия МВД боьлигининъ юрисконсульты иш ислер капитаны.
