МВД ветеранлары яс несилге аьр дайым да коьрим болганлар. Боьтен де, аьлиги Элимиз уьшин тыныш болмаган заманларда, ясларды патриотлык яктан тербиялавда, Аталыкты коршалавга шакырув этуьвде тувра карарларды тез алып билген, куьш-куватлы, оьз касиетлери мен сый-абырай казанган шынты эр кисилерди белгилеймиз.
Эрмамбет Исрафилович Ораков яшавынынъ 20 йылга ювык заманын районымыздынъ яшавшыларынынъ кызыксынувларынынъ онъайлыгы уьшин куллык этуьвге багыслаган. Ол аьскершилик аьрекетин Красноярск каласында спорт ротасында бардырган. Эл алдында эр борышын толтырып, яс йигит Орджоникидзе каласындагы аьскер училищеге окымага туьседи. Йигерли яс окув ошагында уьстинликли окыйды, ама 1980-нши йыллардынъ сонъында элимизде болаяткан уьйкен туьрленислер негизинде училище аьрекетин токтатады, сонда окыган яслар Днепропетровск, Ярославль, Баку калаларындагы училищелерге йибериледилер. Бизим ердесимиз Баку каласына коьшеек куьпке туьседи. Эндиги оларга Азербайджан элине алаллыкка ант бермеге маслагат этедилер. Оьз Элининъ шынты увылы – Эрмамбет Ораков сол затты этпеге суьймейди. Ястынъ аьскер иси мен байланыслы мыратлары уьзилсе де, ол оьзининъ принциплерине алал болып калады. Эрмамбет Исрафилович оьз эли Россияга, тувган ерине кайтады эм физкультура дерисининъ окытувшысы болып аьрекетлейди. Кыйынлы 90-ншы йылларда коьзге коьримли касиетлери болган эр кисиге коьплер эс этедилер, оны ман бирге ислемеге суьедилер. Олардынъ сырасында вахабитлер де болады. Бизим ердесимиз сол заманда да оьзининъ тувралыгыннан таймай, сенимлик этпегенлер мен бас коспайды. Эрмамбет Ораков яшайтаган Шешен Республикадан Дагестан Республикасындагы Ногай районына оьз аьели мен коьшип келеди. Мунда басланады онынъ яслай яны суьйген аьрекети. Эр киси Россия иш ислер боьлигине туьседи, туьрли ис орынларда куллык этеди. Кайсысында да яваплылыкты, намыслыкты бас орынга салады. 2005-нши йылда Москва областиндеги Домодедово каласында Россия МВД-сы ман беркитилген терроризм эм экстремизм мен куьрес юритуьв бойынша специальли подразделениелерининъ куллыкшылары уьшин кеспи усталыгын оьстируьв бойынша курслар оьткен. Ол Сырт-Кавказ регионынынъ ериндеги терроризмге карсы операцияларда ортакшылык эткен.
1998-нши йыл Россия Федерациясынынъ Президентининъ Указы эм РФ МВД-сынынъ 191-нши номерли буйырыгы ман специальлик тапшырмалы рота – ызлав-оперативлик куьп – СОГ туьзиледи. Белгиленген роталардынъ саны Дагестан Республикасынынъ еринде сол заманларда онав болган. Онда ислемеге МВД куллыкшыларынынъ сырасыннан куьш-куват эм эдаплык яктан ийги аьзирленгенлери коьшкен. Эрмамбет Исрафилович Ногай РОВД-сынынъ СОГ командирининъ исин 1998-2008-нши йыллар юриткен. Сол йыллар ишинде ис йолдаслары ман бирге милиция майоры Дагестан Республикасынынъ, Ставрополь крайынынъ, Шешен Республикасынынъ еринде озгарылган 120-дан артык специальли эм контртеррористлик операцияларында катнаскан, олардынъ коьбисинде аьскер савыты кулланылган.
– Заманлар элимиз эм республикамыз уьшин кыйынлы эди. Ротада уьш, бес, он бес аьдемнен аьскершилик куьплер туьзилетаган эди. Биз Кизляр, Моздок калалары уьстиннен туьрли командировкаларга баратаган эдик. Оннан оьзгелей, туьрли базласларда катнасканмыз. Солардынъ сырагылары бойынша Ногай СОГ Дагестан Республикасындагы уьш энъ де ийги ызлав-оперативлик куьплер сырасына киретаган эди. Арада энъ де ийгиси деп те белгиленетаган эди. Меним куллыкшыларым тийисли кепте спецподразделениединъ аьскершиси деген йогары атты юриткенлер. Аьрекетин бардырган йылларда олардынъ коьбиси патшалык эм ведомстволык савгалар ман савгаланганлар. Бу куьнлерде СОГ-тынъ биринши кураторы Исраил Теминдаровты (яткан ери еннетли болсын) эсиме алмай болмайман.
СОГ туьзилгенли 25 йыл толувы ман байланыста, оьз ис йолдасларымды кутлайман, оларга ден савлык, яхшылык эм тынышлык йорайман. Биз бирге Россия эм Дагестан уьшин бек кыйынлы заманларда данъклы йолды оьткенмиз, – дейди алдынгы СОГ командири.
Ис борышын толтырувда коьрсеткен эрклиги уьшин Эрмамбет Ораковка Россия Федерациясынынъ патшалык савгасы «За отличие в охране общественного порядка», РФ МВД-сынынъ «Г.К. Жуков», «Участник контртеррористической операции» ведомстволык савгалары, солай ок «За боевое содружество», «За ратную доблесть» медальлери эм «Участник боевых действий», «За верность долгу» коькирек белгилери тапшырылган. Оннан оьзгелей, аьрекет борышын уьлгили толтырганы, ис аьрекетинде етискен уьстинликлери эм йогары кеспи усталыгы уьшин коьплеген Сый грамоталар ман савгаланган. Эрмамбет Исрафилович коьп йыллар узагына 9-ншы Майда Енъуьв байрамына багысланган парадын етекшилеген. Бу куьнлерде Эрмамбет Ораков Кадрия атындагы мектебинде физкультура дерисининъ окытувшысы болып аьрекетлейди, сол исти ол 11 йылдан бери бардырады.
Владимир Путин американ журналисти Чарли Роузга айткан: «Аьдемнинъ яшавынынъ аьр бир кезеги ыз калдырады, алган сулыбы эм билимлери оны ман калады». Солай ок «Алдынгы МВД куллыкшылары болмайды», –дегенди де биз коьп эситкенмиз. Сога коьре, Э.Ораков пан ис борышым бойынша йолыгысып хабарлаганда, онынъ аьскер аьрекетшисине, командирге, милиция майорына келисли ийги касиетлерин сезбей болмадым. Тувра эм толы явапларын тынълап, онынъ алдынгы куллыкшыларындай болып аьлиги окувшыларына да бакты кызыклы эм билимли аьдем мен йолыктырганын белгиледим.
Н.Кожаева.
Суьвретте: Э.Ораков.