Аьр халктынъ тарихинде бар аьдемлер оьз халкынынъ оьктемлигин эм данъкын арттыратаган. Ногайлар арасында сондай белгили аьдемлердинъ бириси – кеспили суьвретши Сраждин Самединович Батыров.
Сраждин Батыров – ногай адабиатында аьлемет орын тутатаган оьнерли аьдем. Ондайлар акында «мынъ йылда бир кере тувады» деп айтадылар. Ол яркын оьзгерислер мен толган оьз оьмирин халкына пайдалыгын тийгизуьв мен яшады.
Ол Дагестаннынъ Тарумов районынынъ Выше-Таловка авылында 1951-нши йылдынъ 4-нши апрелинде тувган, М.А.Джемал атындагы Дагестан художестволык училищесин окып битирген, Россия Суьвретшилер союзынынъ агзасы, Дагестан Республикасынынъ ат казанган саният аьрекетшиси, республикалык, савлайроссиялык эм коьплеген баска выставкалар катнасувшысы болады. Сраждин Батыров бай адабиат асабалыгын калдырган. Ол туьрли суьврет язув жанрларында 200-ден артык шыгармалар шыгарган. Аьлиги суьвретшидинъ карасы ман оьз халкынынъ аьвелгисин коьрсетпеге шалыскан. Ногай шоьлине суьвретшидинъ айырым суьйимлиги бар эди.
Сраждин Батыров тек кеспили суьвретши болмаган, бек аьруьв билген ол ногай халк фольклорын да. Ол юзден артык халк йырларын эм сазларын йыйнаган, яшавга бурынгы ногай биювлерин эм йырларын, саз алатларын кайтарып киргистуьвге уьйкен кыйынын салган. Онынъ соьйтип уьйкен аьрекетлиги аркасы ман Астрахань, Крым, Кобан, Дагестан ногайларынынъ биювлери кайтадан туьзилген. Олар буьгуьн де «Айланай» ногай фольклор-этнографиялык ансамблининъ негизи боладылар.
Расул Шугаипов,
Астрахань областининъ илми-методикалык орталыгынынъ заведующийи.