Марат Анварбек увылы Абдулжалиев 1972-нши йыл Ногай районынынъ Червленные Буруны авылында тувган. 1989-ншы йылда мундагы орта мектебти окып кутарган. 1990-1992-нши йылларда Россия Аьскер сырасында куллык эткен. 1992-1994-нши йылларда «Червленные буруны» ГПЗ-да, 1994-нши йыл район АТП-да водитель, «Черномортранснефть» ООО-да, сонъ Червленные Буруны авыл подстанциясында энергетик болып куллык эткен. 2021-нши йылда «село Червленные Буруны» СП МО аькимбасы болып сайланган.
Червленные Буруны авылы Ногай районымыздынъ кубыла-куьнбатар япсарында ерлескен. Авылда алдынгы совет йылларында сав элге айтувлы Ленин орденли йибек юнли койлар оьстируьвши «Червленные буруны» патшалык заводынынъ орталык усадьбасы орынласкан эди. Аьлиги заманда сонынъ орынына эгинши-фермер эм байыр ярдамшы хозяйстволары туьзилген эм хозяйство «Червленные буруны» ООО кепли организацияга айланган. Буьгуьнги Червленные Буруны авылынынъ яшав аьрекети акында сонынъ администрациясынынъ аькимбасы Марат Абдулжалиев пен йолыгысып хабарластык.
– Марат Анварбек увылы, Сиз авыл аькимбасы болып сайланганлы коьп заман оьтпеген, ама Сиз бу авылда тувып-оьсип, мунда яшап келгенли сонынъ яшав аьлин, соравларын, маьселелерин, авылдасларынъыздынъ каьрлерин эм ислерин аьруьв билетагандырсыз. Алдынгы ман аьлиги заманларды тенълестирсек, кайсысы сизинъ авыл уьшин ийги эди?
– Совет йылларында, элбетте, авылымыздынъ яшавы оькиметтинъ планлары, борышлары ман байланыслы эм соны ман бирге оькимет аркасы ман баьри яктан да: сув, йол, электроярык соравларын шешуьв, товарлар ман канагатланув йогары дережеде эди. СССР бузылган сонъ, сав элимиздей болып, бизим авылымыз да коьп кыйынлыкларга йолыкты: алдынгы хозяйстволык байланыслар уьзилдилер, оькимет яктан канагатланув токтады, баьри затларга да баалары оьсти, мал саны кемиди, авыл яшавшылары куллыксыз калып, баска регионларга ислемеге кетпеге амалсыз болдылар. Аьлиги заманда бизим авыл муниципалитетине Червленные Буруны авылыннан оьзге 1, 2, 3-нши фермалары эм 4-нши боьлик киредилер. Солардагы аьдемлер малшылык, байыр ярдамшы хозяйстволар аркасы ман яшайдылар.
Алдынгысы айтылган бас койшылардынъ кошарларын эндигиси арендага алып, олардынъ увыллары, айтпага, уьш те «Ис данъкы» орденининъ толы иеси Зекерья Шомаровтынъ увылы Залимхан Шомаров, Залимхан Кулаев, Амирхан Отемисов эм баскалар койшы аьрекетин бардырадылар.
Червленные Буруны авылында эндигиси орта мектеб, «Кызыл-Гуьл» балалар бавы, участок больницасы, подстанция, почта боьлиги тек калганлар. Солар ман бирге «Червленные буруны» ООО (алдынгы ГПЗ) администрациясынынъ меканы да бар, бу организациядынъ генераллык директорынынъ куллыгын Эдиге Кузеев юритеди.
Баьриси аьли авыл еринде 2 мынъга ювык аьдемлер яшайдылар. Кырга ислемеге кеткен яшавшылар саны олай да коьп тувыл, болса да, олар баьриси де авыл еринде оьз байыр уьйлерин курадылар. Ызгы йылларда авылга хыйлы янъы уьйлер косылдылар, заман кыйынлыкларына карамастан, авыл оьседи.
– Авылынъыздынъ социаллык соравларын эндигиси калай шешесиз?
– Оьткен йыл биздеги уьш те фермаларды газификациялав бойынша проект-сметалык документлерин туьзеттик. Быйылдан алып эндигиси соларга карап газопроводлар курылысы басланады.
Былтыр авылдагы Абубекеров, Карагулов атындагы орам йолларына капиталлык ярастырув ислери этилинди. Язлыкта З.Акмурзаев атындагы орам йолына да сондай куллыклар юритилди.
Былтырдан алып авыл ериндеги эки артезиан уьшин эки сув йыятаган алатлар курамыз. Соларды быйыл язлыкта кулланувга бермеге ниет этемиз.
– Быйыл куьзде сав элимиздегиндей болып, бизим районнан, сонынъ эсабында Сизинъ авылынъыздан да специальли согыс операциясында катнаспага деп мобилизация шакырувы ман яс аьдемлер кеттилер. Олардынъ аьеллерине кайдай коьмек этилинеди?
– Бизим авылымыздан мобилизация шакырувы ман специальли согыс операциясында буьгуьнлерде Тимур Сабутов, Мурат Сариев эм Юсуп Абдулважитов катнасадылар. Биз администрациямыз атыннан олардынъ аьеллерине 5-ер мынъ маьнеттен материаллык ярдамын эткенмиз. Район фондыннан да керекли коьмек алганлар бар. Тек сондай коьмекти алув уьшин аьризе язып аьзирлеп бермеге тарык болады.
Солай ок буьгуьнлерде СВО-да контракт бойынша авылымыздан Рамиль Аджимуллаев, Алавдин Тенгизбаев, Денис Абдулкадыров, Руслан Мусауров, Ислам Абдулбариев ортакшылык этедилер. Соьйтип авылдасымыз Ибрагим Койлубаев те кесек заман сонда болып келди. Биз аьлиги заманда элимизди коршалап, окопларда дазу борышын толтырып турган баьри ердеслеримиз де тувган авылларына, оьз уьйлерине аман-эсен кайтканын йораймыз.
– Авыл еринде ямагат куллыгы, патшалык байрамлары ман байланыслы, солай ок туьрли маданият шаралары оьткерилетаган болар?
– Элбетте, оьткериледилер. Авылымызда, айтпага, Эсли аьдемлер, Окытувшы, Ана, Халклар ара сакатлар куьнлерине, Янъы йылга багысланып авыл китапхана, маданият уьйининъ, социаллык куллыкшылары ман бирге аьр заман да керекли шаралар аьзирленип озгарыладылар. Сол куьнлерде аьли тийисли тыншаювында болган эсли окытувшыларга, сакат балаларга материаллык ярдамы, савгалар берилди.
Авыл Хатын-кызлар советининъ председатели Боранбийке Нурласанова да ямагат куллыгын белсенли юритеди. Йогарыда белгиленген шаралардынъ аьр кайсысы да онынъ катнасувы ман оьтеди.
– Янъы басланган йылга ис планларынъыз кайдай?
– Быйыл авылымызда киши-футбол ойыны уьшин янъы стадион курылысын баслаяклар. Соны ман бирге бир-эки авыл орамынынъ йолларына капиталлык ярастырув ислери этилинеек.
Хабарласувды М-А.Ханов юриткен.
