Гульфира Бекмуратова

Энем Нуржаат Бекмуратовадынъ эстелигине

I
Мага калем коркынышлы алмага,
Яшавымды тынышлыкта яшаган.
Бу соьзлерди ниетлендим язбага
Инсанларга, давдан уьйге кайтпаган.

Дав майданда куьллелерден йыгылган,
Дайымлык от аьскершидинъ яны ма?
Енъуьв куьни – коьзлеримде яслар ман
Юрегимде тып-тып эткен тамшы ма?
Мен тизимди сен алдынъда иемен,
Меним ювык эм белгисиз аьскершим.
Гуьл байламлар боьригоьзден беремен,
Юрегимде ура сенинъ юрегинъ.
Алгасайман эртенъликте мен сага,
Сен аямды йылытасынъ аянъ ман.
Айтшы мага, кайсы авыл, калага
Келмей калдынъ суьйгенинъе, ананъа?
Бетлеринъде сенинъ ямгыр тамшылар,
Тас колларды шоьл еллери курыткан.
Кавга йыллар – оьткир тилли кылышлар,
Аналардынъ юреклерин авырткан.
Белгисиз яс, мен де сени куьтемен,
Сенинъ ананъ, карындасынъ, суьйгенинъ.
Узак ерде йыгыламан куьлледен,
Дайымлык от – меним куьйген юрегим.

II
Кавга… кавга..
Саьбийлерди йылаткан.
Кан ман тери араласып,
Танъ аткан.
Кара туьнге
Буьгуьн куьнлер айланган.
Тыныш турган
Элимизге яв шапкан.
Мен тагы да
Кырк биринши от йылда.
Кара танълар,
Мунълы анълар алдыда.
Мен тагы да от куьлледен
Йыгыламан майданда.
– Кел, соьйлейик
Экевимиз кенъ шоьлде
Карындасым,
Бир кайгыды боьлейик.
Саламынъа
Мен де салам берейим.
Танъ юзинъде аьптемнинъ
Мен куьлкисин коьрейим.
Бер колларынъ, анамнынъ
Мен колларын оьбейим.
Мен де сендей,
Ногай шоьлде куьш алгам
Ювсан ийис
Яс янымды кайнаткан.
Сол шоьлимде
Суьйгенимди калдыргам,
Мен оьлгенде,
Янып-куьйип кайгырган.
Юрегинде
Таза суьйим саклаган.
– Аьжел келди,
Сен де кеттинъ кайтпаска.
Мен сени мен
Карсы турдым явларга.
Сол куьлледен
Сакламады кушагым,
Сен кайтпадынъ,
Соьнди меним ошагым.
Энем кайтип
Ясы етпей соьнмесин,
Ялгыз увыл
Дав майданнан кайтпаса?!
Анам кайтип
Сагыныштан куьймесин,
Аданасын кушагына алмаса?!
Кайтип яс кыз
Коьзясларын суьртпесин,
Суьйген яры
Суьйимине тоймаса,
Сол суьйимнен
Саьбийлери тувмаса?!
Кайтип шоьлим
Курымасын кайгыдан,
Ак кепинге увыллары оралса?!
Курткашашлар
Елпилдейди данъылда,
Шав-шув этип,
Сен акынъда сорасам.

III
Ана йылай терезединъ касында,
Ялгыз увыл кетип бара согыска.
Ол баласын тапшырады Кудайга,
Танъда янып турган алыс Шолпанга.
Уйкламайды, толды юрек коьзяска,
Ялгыз бала кетип бара согыска.
Кийимлерин йыйнап салган дорбага,
Соьзлер излей йолга ога айтпага.
– Мен тилермен кеше-куьндиз, ялгызым,
Яв куьллеси сага, балам, етпеске.
Баьлелерден саклар уьшин, аявлым,
Юрегимди мен салайым муьйиске.
Эгер туьссенъ кыйынлыкка, казага
Юрек урып мага соны анълатар.
Яным сага сагынышта талпынып,
Кара явдан, яманлыктан коршалар.
Эгер, балам, шет эллерде юртынъды
Даяналмай коьриспеге талпынсанъ.
Юрегимди сен аянъа аларсынъ,
Бизим уьйге сен кайткандай боларсынъ.
Эгер оьлим алса сени кушакка,
Мен касынъда, аьзиз яным, ятарман.
Юрегимди авырув ман катырып,
Энъ де ызгы тынысынъды тынъларман.
Бирден ана каты ойдан уянды,
Кушаклады ол увылын суьйим мен:
«Сен, аявлым, коркпа бир де оьлимнен,
Ана юрек аьр заманда сени мен».

– Анам, анам,
Келши мага, оьбейим,
Юректеги мен
Дертимди тоьгейим.
Анам, анам,
Кушагынъа мени ал.
Мен ят ерде калмайым,
Тувган ерге коьрге сал.
Бас камырым
Белгисиз деп язылган,
Ят еллери
Колларымды сувыткан.
Анам, анам
Мени суьйип йылытсанъ,
Бесик йырын
Камырымда йырласанъ.
Анам, мен де
Тувган ерге кайтарман,
Кенъ шоьлимде
Мен парахат ятарман.
Сенинъ, анам, касынъда
Мен рахатлык табарман.
– Балам, балам
Сен янымнынъ диреги,
Ашшы куьнде,
Суьйиниште керегим.
Сенде меним
Тыныш таппас юрегим.
Сенде меним
Рахат таппас ойларым,
Сенсиз оьтти
Дувасларым, тойларым.
Карындаслар
Сенсиз яшав курдылар,
Немерелер
Сенсиз, балам, тувдылар.
Ят ердеги
Сувык елден коршалап,
Мен кушакка
Сени, балам, аламан.
Баьри
Баьле-казалардан аявлап,
Мен аянъа
Юрегимди саламан.

Йыгылады Ана
Отлы куьлледен.
Кайтпай калды
Ялгыз увыл ят элден.

IV
Тувган ерден алыс элде
Мен, аявлым, сагыныштан куьемен.
Ашык ярым, ялгызым деп
Суьйим толган саламымды беремен.
Куьн саьвлеси шашларынъа себилип,
Нава йойган кешелерде келесинъ.
Ялгызлыктан арыганда, тонъганда,
Йылувынъды эш аямай бересинъ.
Аьли бизде согыс тынды, тыныклык,
Кобыз йылай тувган ери акында.
Яс аьскерши уйклай кайын астында,
Тап биткендей согыс савлай дуныяда.
Сен, аявлым, дайым меним касымда –
Исси куьнде, кара туьнде, аязда.
Суьйим йырын аста-акырын йырлайсынъ,
Юлдыз болып яркырайсынъ аспанда.
Кара кавга йолларында талсам да,
Юрек урса, мен явларга берилмен.
Дав майданда дайымларга калсам да,
Куьтсенъ мени, язлык болып келермен.

– Келдиханым, эсинъде ме
Сага бу хат язганым?
Мен билемен, кайгы болды
Дав майданда калганым.
Мен билемен, шашылдылар
Куьлле болып мыратлар.
Кавга отта яндылар
Бизим куьйген бактылар.
Мен билемен, мени суьйдинъ,
Тек мен кайтып келмедим,
Мен билемен, мени куьттинъ,
Тек мен соны коьрмедим.
Мен билемен, саьбийлеринъ
Сарк-сарк этип куьлгенде,
Сен куьлкимди эске алдынъ
Кенъ яйылган шоьлимде.
Сага йылы соьзлер айткан
Баска бирев соьзинде
Меним сесим эситилди
Йылувлык пан юзимде.
Сен йылама, Келдиханым,
Сагыныштан саргайма,
Ялгыз оьзинъ
Шоьлге кетип
Мен акымда толгама.
Мен кайтарман язлык болып,
Уллы Енъуьв аькелген.
Мен боларман ак маьлиегинъ,
Тек йылама, тилеймен.
– Ай-хай, сени, суьйгеним,
Юрек дертим таркамас.
Сенсиз калган шоьлимде
Куслар бир де сарнамас.
Курувым деп кешелерде
Коьп толгады юрегим,
Ак кысларда, алтын куьзде
Куьттим сени, дирегим.
Саьбийлерим тувмай калды,
Кайтип олар куьлсинлер?!!
Ийги соьзлер айтылмады,
Кайтип янга синъсинлер?!!
Мен де сени, суьйгеним,
Йыраклардан изледим.
Кудайымнан суьйим тувыл,
Аьжел бер деп тиледим.
Мен де сени, аявлым,
Йолга шыгып карадым,
Мен ойладым
Сен сувда деп,
Уьйкен ярдан атылдым.
Мен ойладым
Сен коькте деп
Булытларга айландым.
Сен кайтпадынъ,
Дав майданда камырынъ.
Мен де оьлдим,
Курып калды тамырым.

V
– Аьжел, мени
Сувыгынъ ман кыйнама.
Салма буздай
Колларынъды аяма.
Мен суьймеймен,
Сени, аьжел, суьймеймен…
Тувган ерге
Сагынышта куьемен.
Яшавымды халкым уьшин аяман.
Янымды да
Курманлыкка саларман.
Кел, соьйлейик
Аьжел, яшав акында.
Сал колынъды
Меним йылы аяма.

– Ай-хай, йигит,
Соьйлемеге заман бар.
Сага аьли
Дуныя да болар тар.
Ызгы кере
Юлдызларга сен кара.
Ызгы салам
Йибер тувган данъылга.
Ызгы сеним
Юрегинъде соьнгенде,
Ызгы сезим
Суьйгенинъди оьпкенде,
Мен келермен,
Ак кепинге орарман.
Яс янынъды
Кушагыма аларман.
Мен яшав ман
Кол ысласып юремен.
Яшав кетсе,
Мен янларга киремен.
Сен оьлгенде,
Мен де, йигит, оьлемен.
– Сен оьлесинъ???
Калай олай болады.
Оьлим оьлсе,
Не зат сонда калады.
Аьжел, Аьжел,
Сен Яшавды билмейсинъ.
Сен юрексиз!
Сен завкланып куьлмейсинъ.
Сен билмейсинъ
Суьйим толган туьнлерди.
Сен санайсынъ
Кетип турган куьнлерди.
Сен тускайсынъ
Мага карап куьлледи.
Тек билмейсинъ,
Каргап сени Аналар,
Кара туьске
Бояйдылар тастарлар.
– Уйкла, баьтир,
Мен йырлайым йырымды.
Колларым ман
Сувытайым янынъды..
Уйкла, баьтир…

VI
Кавга, кавга…
Янып-куьйген юреклер…
Кавга, кавга..
Айырылган суьйимлер.
Кавга, кавга…
Кара кийген Аналар…
Кавга, сени
Айыплайды Инсанлар,
Аталарсыз
Тувмай калган балалар.
Кавга, сени
Айыплайман наьлет деп.
Тас бол, кавга,
Яханемде от бол деп.
Айыплайман,
Сесинъ сенинъ соьнсин деп.

* * *
Куьннинъ коьзи саьвлелер мен шашылып,
Шешекейлер аткан эди сол танъда.
Кенъ шоьлимди кара кайгыга орап,
Келди кавга сол куьн савлай дуныяга.
Уйклай эди инсанлар да кайгысыз.
Туьслеринде таьтли туьслер коьргенлер.
Эм сол танъда энъ биринши соьзлерди
Бир-бирине айткан эди суьйгенлер.
Келди явлар кара ерге кан тоьгип,
Шешекейлер калды танъда ашылмай.
Келди кавга, суьйгенлерди айырып,
Калды йигит согысувдан кайталмай.
Айтшы, Шолпан, кайда сенинъ танъларынъ.
Эртенъликте ашылмаган гуьллеринъ.
Доьрт йыл Аьжел аналардынъ басына
Дайымларга кара тастар байлады.
Йырламанъыз, бийименъиз сол куьнде
Уьндемей сиз бир такыйка токтанъыз.
Дав майданда дайымларга калганды
Эске алып, йыламага коркпанъыз.