Туьрк эм перс халклары йыл сайын язлыктынъ биринши айынынъ 21-нши куьнинде Навруз байрамын белгилейдилер. Куьннинъ язлык токтастырылувынынъ байрамы деп белгили бу куьн, ол авылхозяйстволык ислерининъ басланувын белгилейди. Фарси тилиннен коьширгенде, «янъы куьн» деп айтылады. 2010-ншы йылдан алып Навруз байрам халклар ара куьни деп беркитилген.
Навруздынъ тарихи тамырлары ман бурынгы заманга кетеди. Йыл сайын бизим халкымыз да бу байрамды хош алады. Миллет кийим кийген балалар эм уьйкенлер уьй-уьйден юрип, йырлайдылар:
Яз келди яппан,
Тигилди кара саппан!
Энди келди яз заман,
Шаьбден, шаьбден!
Азан, азан!
Навруз келди, Мубарек!
Авылдынъ яшавшылары уьйден тапканын шыгарадылар – явлык, акша, таьтлиликлер. Аьдетинше, Навруз байрамнан алдын инсанлар уьйдинъ ишин, тоьгерегин тазалайдылар, борышларын берип тайдырадылар. Сол куьннен алдынгы кеше баьриси де уьйде болмага керек деп айтадылар. Сол кеше конакка да бармайдылар, эртенъликте конак хош коьрилип алынады. Биринши келген аьдемге маьне бериледи, эгер ол уьстинликли, ийги аьдем болса, уьйдинъ иелери суьйинедилер. Навруз байрамда борышка акша берилмейди, уьйдинъ берекети ушырылмага болады, ама сол куьн баьрисине де байрамнан пай шыгарылады, савкатлар бериледи. Досларга, авылдасларга аслар ман сыпыра элтейдилер, сол сыпыра бос кайтпага керек тувыл.
Навруз байрамда ети азыктан ас асылады, олар оьсимликлерден болув керек. Бийдайдынъ буьртикленген масакларыннан сумалах асадылар, асты уьйкен казанларда аьзирлейдилер. Баскалай сыпырага таьтли пахлава, шекербура, оьтпек саладылар.
Ата-бабаларымыздынъ айтувы ман, сол куьн тек уьйди тувыл, инсан оьзининъ ойларын да, янын да тазалав керек – оьпкеди кешип, юрек дертин босатув тийисли.
Г.Бекмуратова
Суьвретте: байрам куьнинде.