Навруз айынынъ басында Ногай районында ис йорыгы бойынша Дагес- тан Республикасынынъ промышленность эм савда министрининъ куллыгын юритуьвши Низам Халилов конакта болды. Оны ман бирге район орталыгына республикадынъ Промышленность эм савда министерствосынынъ территорияларды индустриаллык яктан оьрлентуьв управлениесининъ етекшиси Магомед Билалов, ДР авыл хозяйство эм тамак-азык министерствосынынъ агроазык-туьлик рынокларынынъ, авыл хозяйство продукциясын асыллав, проект етекшилев эм инвестиционлык политикасынынъ етекшиси Магомед Патахов, ДР энергетика эм ЖКХ министерствосынынъ энергетика эм газ бан канагатлав управлениесининъ етекшиси Магомед-Расул Магомедов эм баска йолдаслар келдилер.

Низам Халиловтынъ Ногай районына келуьвининъ бас ниети – мунда курылатаган «Ногайпром» индустриаллык паркы ман танысув эм бу курылыс объекти бойынша айтылатаган кенъеслер эм ойлар негизинде тийисли карар алув эди.
Конаклар Ногай район администрациясынынъ аькимбасы Мухтарбий Аджеков, онынъ орынбасары Хамидулла Саитов, район авыл хозяйство управлениесининъ етекшиси Алибек Аманов эм баскалар ман бирге Карасу авыл муниципалитети еринде орынласкан «Ногайпром» курылыс майданында болдылар. Министрдинъ куллыгын юритуьвши сол ерлер эм йоллар белгиленген карта ман танысты, эт комбинатында сойылган малдынъ этлери сакланатаган холодильниклерди, консерва аьзирлевши, тери асыллавшы цехлерди, сув сакланатаган коьлди барып коьрди.
Район администрациясына келеяткан йолында Низам Халилов район орталыгынынъ энъ уьйкен азык-туьлик «Пятница» эм «Мир свежести» туькенлерине кирди, солардагы куьнайлан майынынъ эм секердинъ бааларын тергеди. Министрдинъ куллыгын юритуьвши ерли предпринимательлер оьзлерине товарлар аькелуьвшилер эм оьз сатып алувшылары ман сатув-алувды колга акша бермей эсап коьруьв йорыгына коьшпеге керегин билдирди.
Муннан сонъ, район администрация аькимбасынынъ ис кабинетинде Ногай районында индустриаллык паркынынъ курылысы ман байланыслы бас соравлар бойынша кенъес болып оьтти. Ра- йон етекшиси Мухтарбий Аджеков ерли яшавшылардынъ баска регионларга кетуьвининъ бас маьселеси районда янъы ис орынлардынъ йоклыгы ман байланыслы экенин белгиледи.
«Статистика билдируьвлерине коьре, 2030-ншы йылга, эгер бу ягыннан аьллер туьрленмесе, район еринде тек 10 мынъга ювык яде соннан да аз яшавшылар калаяк. Аьли бизде 600 азбарлар киртли турадылар, солардагы яшавшылар баска якларга ислемеге кеткенлер. Сондай осал аьлди эсапка алып, районда 600-700 янъы ис орынларын сама туьзуьв уьшин бир промышленность предприятиесин ашпага керегеди. Сол саялы, «Ногайпром» индустриаллык паркын курув эм соны ислетуьв биз уьшин бек маьнели проект болып саналады», – деди Мухтарбий Аджеков.
Район аькимбасынынъ ойы ман, белгиленген курылыс объекти уьшин проект салынып басланганнан алып хыйлы йолыгыслар эм ойласувлар оьткерилген, протоколлар туьзилген, ама истинъ ызы эндиги де коьринмейди. Мухтарбий Аджековтынъ соьзлери мен, Турция ман Ираннан бир неше шет эллер компаниялары район экономикасына инвестицияларын киргистпеге суьетаганын билдиргенлер. Болса да, баьри соравлар да тийисли инфраструктураларынынъ, ал деп энерготармакларынынъ етиспевлигине келип тиреледилер, неге десе райондагы бар болган энергоресурслар янъы курылатаган производстволык объектлерин керекли электрокуваты ман канагатлап болмайдылар. Соны ман бирге, район етекшисининъ айтувы ман, Ногай районы республикада, энъ де уьйкен эм коьплеген авыл хозяйстволык соравларды шешуьв уьшин, тийисли потенциалы бар болган муниципалитет деп саналады.
Низам Халилов район аькимбасынынъ ойы ман макул экенин билдирди. Ол буьгуьнлерде республикада 7 индустриаллык парклары, сонынъ ишинде «Ногайпром» да бар экенин айтып белгиледи. Болса да, солардынъ бириси де, онынъ соьзи мен, соларга йиберилген 2 миллиардка ювык акша карыжын аьли уьшин акламаган. «Мен уьйкен потенциалы бар болган Ногай районын оьрлендирмеге керек деген ой ман макулман. Ол зат тек сизинъ район уьшин тувыл, савлай республика уьшин де маьнели. Сизинъ проектинъиз аьруьв, мутпага керек тувыл. Эгер мунда туьзилген инфраструктура ман сонъында резидентлер пайдаланмаса, ол зат уьшин ызында сиз де, биз де яваплык тутаягымызды. Оькимет ягыннан берилген аьр 1 маьнеттен, проект яшавга шыгарылганнан сонъ, 5-6 маьнет келим туьспеге тийисли. Соны ман бирге биз, эгер мунда производство болмаса, район кумтакырга айланаягын да эсапка алмага борышлымыз», – деп белгиледи республика ведомствосынынъ етекшиси.
Кенъестинъ барысында «Ногайпромнынъ» курылысы акында туьрли ойлар эм маслагатлар айтылды. Йыйыннынъ сырагысында сонынъ катнасувшылары Ногай районында индустриаллык паркы болмага керек деген ойтоктаска келдилер. Йолыгысты тамамлай келип, Низам Халилов республика Оькиметининъ делегациясы Ногай районында болганы ман байланыста, айырым протокол аьзирленип, Дагестан Аькимбасынынъ куллыгын юритуьвши Сергей Меликовка еткерилеегин билдирди.
М.Ханов.
Суьвретте: ДР Промышленность эм савда министри Н.Халилов (солда), министерство куллыкшылары Ногай район аькимбасы М.Аджеков пан хабарласадылар.