Аявлы ердеслер!
2019-ншы йылымыз савлайы элимиз, республикамыз эм сонынъ санында Ногай районымыз уьшин йылы эстеликли оьзгерислер, хыйлы маьнели шаралар, халк яшавын ийгилендируьвге каратылып этилинген абытлар ман белгиленип оьтеди.
2019-ншы йылдынъ басыннан алып районнынъ армаган оьрленуьви уьшин быйылдынъ 13-нши увыт айында ДР Оькиметининъ Председатели Артем Здуновтынъ «Ногайский район» МР етекшилери мен Ногай районнынъ социалэкономикалык оьрленуьв соравлары бойынша йолыгысы эм 23-нши коькек айында «Ногай районнынъ социал-экономикалык оьрленуьви акында» деген Дагестан Республикасындагы ясуьйкенлер советининъ йыйынынынъ С-526 номерли токтасы маьнели болып саналады. Сол токтастынъ 2-нши пунктынынъ 1-нши подпунктына коьре «Ногайский район» МР администрациясынынъ аькимбасынынъ быйылдынъ 16-ншы курал айындагы 129/1 номерли токтасы ман «2019-2023- нши йылларга каратылган «Ногайский район» МР экономикалык эм социаллык оьрленуьв комплексли программасы» беркитилген эм сонынъ иштелигине районнынъ баьри де йыйылма маьселелери киргистилгенлер.
Авыл хозяйствосы эндиги де район экономикасынынъ бас эм маьнели тармагы болып калады. Айтпага, быйыл казан айынынъ басына районда 19,7 мынъ тонна бийдай орылып йыйылган (былтыр сол ок заманга 13,7 мынъ тонна йыйналган эди), 3,9 мынъ тонна ясылшалар, 13,6 мынъ тонна эт, 1,5 мынъ тонна юн эм баска продукция болдырылган. 2018-нши йылдан алып район еринде «Ногайпром» деп аталган индустриаллык паркын туьзуьв бойынша куллык юритиледи.
Быйыл ДР Оькимети парктынъ инженер инфраструктурасынынъ курылысын проектлев уьшин 24,8 миллион маьнет акша шыгарды. Келеяткан 2020-ншы йылдан алып паркты курув бойынша инвестиционлык проекти яшавга шыгарылып басланмага каралады.
Йыл басыннан алып Орта-Тоьбе авылында 200 орынлы мектеб меканынынъ, Бораншы эм Куьнбатар авылларына табиат газ линияларынынъ, йоллар, спортобъектлерининъ курылыс ислери юритилген. Республикалык «150 мектеб» деген проект бойынша Кара-Сув эм Калинин авылларынынъ мектеблерине капиталлык ярастырув куллыклары этилинген.
Солай ок «Онъайлы кала аьллери» деген федераллык проекти бойынша Червленные Буруны, Карагас, Куьнбатар эм Нариман авылларына 2-ер миллион маьнеттен шыгарылып, парклар ашылдылар. Республикалык бюджетининъ аркасы ман «2015-2020-ншы йылларга Дагестан Республикасында маданиятты оьрлентуьв» деген программа эсабында «ЦНТ» МКУ-на автоклуб алынган. Йоллар курылысы бойынша 2019-ншы йылда Терекли-Мектеб – Червленные Буруны авыллары арасындагы автойолынынъ 10 шакырымына асфальт тоьселген.
Йылдынъ ызына дейим Карагас – ОртаТоьбе – Уьйсалган авыллары арасындагы автойолы ярастырылып битпеге каралады. Бу йолдынъ бойы ман Орта-Тоьбе авылы ишине 2 шакырымга асфальт тоьселди. ТереклиМектеб – Кара-Сув авыллары аралыгындагы йолдынъ да 4 шакырымына ярастырув куллыклары этилинген. Келеяткан йыл Кумлы авылына дейим йол толы кебинде ярастырылаяк. Арсланбек – Эдиге авыллары уьстиннен НовоДмитриевка авылына дейим автойолына асфальт тоьселеек. Биз солай ок Шумлелик – Куьнбатар, Калинин – Ленин авыллары араларындагы йолларды ярастырув соравларын да ойласамыз.
Быйыл ерли баславлар проекти эсабында «село Терекли-Мектеб» СП МО республикалык бюджетиннен 2 миллион маьнет грантын «Победа» микрорайонында балалар майданын курув бойынша проектин яшавга шыгарув конкурсында катнаскан. Оьз байыр карыжларыннан «Мегафон» компаниясы Калинин, Ленин эм Бораншы авылларында негизли станцияларын салган. Червленные Буруны авылындагы йогары вольтли теллерининъ магистральли электроярык хозяйствосына капиталлык ярастырув куллыклары этилинген. Алдыдагы йылларда сондай ислер баьри авылларда да юритилеек.
Йыл ызына инвестициялар оьлшеми 351,8 миллион маьнетке етисти, бу сан былтыргы оьлшемнен 2,8 кере артык. Районнынъ косылма бюджетине налог эм налог тувыл келимлерининъ туьсуьвлери 128,2 миллион маьнет акшага етисип барады, ол сан да былтыргы йылдыкыннан артады.
Быйыл куьзде районымызга ДР Оькиметининъ Председатели Артем Здунов келип кетти. Оны ман бирге районнынъ социал-экономикалык оьрленуьвининъ бас соравлары ойласылган. Премьер-министр Батыр-Мурза авылында болган эм келеяткан йыл бу авылда мектебке мекан проектин аьзирлемеге эм йыл ызына дейим соны курып кутармага соьз берген.
Келеяткан йылларда районда, солай ок Кумлы, Шумлелик эм Терекли-Мектеб авылдынъ Кадрия атындагы мектеблери уьшин де янъы меканлар курылаяк. Районымыздынъ 90 йыллыгын байрамшылав ярык эстеликли эм данъклы мереке болып озганы аьр кимнинъ эсинде сакланаяк, оьсип келеяткан несиллерде тувган ата юртына суьйимликти беркитеек.
