Ана тилимизди баьримиз де суьемиз. Балалар да ногайша соьйлесе экен деп баьри амалларды да тутамыз. Суьйинишке, районымызда аьрекетлейтаган яратувшылык коллективлер, айтпага, ногай патшалык фольклор-этнографиялык ансамбли «Айланай», ана тилин таралтув уьстинде уьйкен куллык этедилер. Янъыларда бу коллектив Астрахань каласында «Той – Танъгирдинъ казнасы» деген анъ-театраллык коьрсетуьв мен болып келди. Ансамбльди Дагестан Республикасынынъ ат казанган артисти, Астрахань патшалык консерваториясынынъ выпускниги Мурат Ваисов етекшилейди. «Той – Танъгирдинъ казнасы» деген коьрсетуьвдинъ режиссеры эм балетмейстери Гульфия Кокоева эм Альмира Тунгатарова.
Коьп ерлерде болады ансамбль оьз концертлери мен, композициялары ман. Астраханшылар да коьплеген йыллардан бери оьз еринде «Айланайды» хош аладылар. Биювшилер Приволжский, Харабалинский, Красноярский, Володаровский районларда, Астрахань каласында концертлерин коьрсетедилер.
Спектакльдинъ бас мырады – ногай халкымыздынъ ийги аьдетлерининъ бириси – тойды коьрсетуьв. Мунда яслардынъ танысувыннан алып той этуьвге дейим коьрсетиледи. Ногай тойда шакырылмаган аьдемлер де сыйлы конак боладылар. Аьлиги заманда миллет кийимлер кийип этилинген той – аьдетлеримизди кулланувдынъ амалларынынъ бириси. Сога коьре, яслар сол аьдетти кулланса, бек аьруьв болар эди.
Концерттинъ ашылувында биринши соьзди Астрахань областининъ губернаторынынъ администрациясынынъ ишки политика бойынша управление боьлигининъ етекшисининъ орынбасары Андрей Сызранов алды.
– Ногайлар бизим регионымыздынъ этникалык ямагаты болады. Олардынъ маданияты, тарихи бек бай эм кызыклы. Буьгуьнлерде олар баскалар ман бирге баьри тармакларда да куллык этедилер, – деди ол. Шарады уйгынлавшылардынъ атыннан тарихши-этнограф Эльдар Идрисов шыгып соьйледи. Онынъ айтувы ман, ногайлар баьри этномаданият программаларында катнасадылар, туьрли шаралар озгарадылар, сол затка бирев де буршав бермейди.
– Бизди айырмага, урсыстырмага суьетаган аьдемлерди тек правосаклав органлары тувыл, ямагат организациялар да айыпламага керек, – деп айтты ол. Оьз соьйлевинде ямагат активистлер Батырхан Елманбетов, Роза Исаналиева, Арслан Абдулмежидов сондай шаралар тез-тез уйгынланув керегин белгиледилер, боьтен де ясларды соны ман кызыксындырув керек. Яратувшылык ансамбльге разылык ногай маданиятынынъ «Эдиге» орталыгынынъ етекшиси Ильдар Альмухамедов эм коммерциялык тувыл автономлык «Тамга» организациясынынъ етекшиси Ильгам Шамсутдинов билдирдилер.
Спектакль баьрисине де бек ярады. Каравшыларга концерт программасы да коьрсетилди. Кешликти Мурат Ваисов эм Алтана Кокоева юриттилер. Йырлар йырланды, биювлер коьрсетилди, ногай тарихи бойынша туьрли конкурслар, викториналар, «табан тирес» ойын озды. Концертте бизим белгили йырлавшыларымыз Фатима Нурлубаева, Бегали Куруптурсунов йырладылар. Бизим ансамбль мен бирге сахнага астрахан халк биюв ансамбли «Тулпар» да шыкты.
Шара бек кызыклы болып оьтти. Сондай йолыгыслар регионлар ара катнастынъ беркленуьвине, халкымыздынъ аьдетлерин саклавга демевлик этеди.
Г.Бекмуратова
Суьвретте: «Айланай» ансамбли Астрахань областинде.