Газетадынъ оьмири – бир куьн, аьли окыйсынъ, танълагысы куьн онынъ баска номери баспаланады. Газета бир куьн яшаса да эм онынъ сыдыралары бир куьн окылса да, газетадай болып бир баспа соьзи де аьдемге оьз демевлигин этпейди. Буьгуьнлерде, янъы технологиялар дуныясында, газетадынъ келеектегиси йок деп айтадылар нешевлер де, болса да заман коьрсетеди – газета окылады эм оны куьтип туратаганлар аз тувыл, мынълаган окувшылар газетады суьйип окыйдылар. Озган заманлардагындай болып, газета оьз тоьгерегинде окувшыларды аьлиги заманда да йыйнайды.
Бизим газетамыздынъ тарихи уллы, эки йылдан ол оьзининъ 90 йыллык мерекесин байрамшылайды. Сол йыллар бизим газетамызга уьйкен туьр-ленислердинъ, эстеликли оьзгерислердинъ, кайратлы истинъ эм йигерликтинъ, баьтирликтинъ йоллары болган. Оьз заманынынъ алдышы баспа органы болып, «Шоьл тавысы» газетамыз миллет кадрлар аьзирлеген, билимсизлик пен куьрескен, согыс йылларда фашизм мен куьресуьвге шакырган эм кыйынлы согыс йыллардан сонъ, совет халкы ман бирге бузылган ерлерди туьзетип, элимиздинъ оьрленуьвине оьз уьлисин коскан. Сол кайратлы исин газета оьзининъ борышы эм яшавынынъ маьнеси деп санайды.
Республикалык статусы бар газетамыз аьлиги заманда республикамыздынъ эм халкымыздынъ онъайлыгы уьшин ислейди. Баьри куьшин, билимин ол халкымызды бирлестируьвге, экономикалык программаларды эм приоритетли проектлерди яшавга шыгарувга, халклар ара терроризмге карсы турувга, тувган тилимизди, халкымыздынъ маданиятын, аьдетлерин саклавга эм таралтувга береди.
Газетадынъ туьзилуьвининъ тарих йылларын эсимизге келтирсек, районымыздынъ биринши етекшиси Аджигайтар Кадыловты эсимизге алув керекпиз, онынъ аркасы ман ногай халкынынъ баспа органы ашылды. Танъ, оьзден аьдем, ол бир де айтпайтаган болган эткен ислери акында, баьриси де оны ийги соьзлер мен эске аладылар.
Туьзилген куьниннен алып аьлиги заманга дейим газетамыздынъ аьр бир куьни маьнели деп ойлайман, неге десе ол ашык этип, баьри болган оьзгерислер акында айтады эм, энъ де маьнелиси, оны окыйдылар. Колхозлардынъ туьзилуьви, сабан деген не экенин билмеген айдалган Ногай шоьл, бийдай шашув, малшылык бригадалардынъ туьзилуьви – бу затлар «Кызыл байрак» газетадынъ бетлеринде ашык этип язылган. Эм Аьдемлер. Бизим Аьдемлер, олар элимиз онъайлы болсын деп кеше-куьндиз ислегенлер. Олар бизим халкымыздынъ тарихинде дайымларга сакланганлар, олардынъ кайратлы иси, данъклы баьтирлиги акында язылган бетлер де дайымларга калганлар. Солардынъ ишинде – бизим ата-бабалар, анайлар, ювык инсанлар. Окувшылардынъ коьбиси ойлап тургандыр, газетасынынъ акында не уьшин хабарын баслайды экен деп мени. Меним хабарым буьгуьн газета тарихи акында тувыл, меним хабарым ялгыз сынъар газетамызга язылув кампания кайтип оьтетаганы акында. Янъыларда мен маьселе этип, язылув кампания юрген заманда, «Газетамызды сыйлап боламыз ба?» деген макала яздым биринши бетке. Сол макаламда окувшылар маьне берсин деп коьплеген соравлар салдым. Оькинишке, биревине де явап алмадым. Аьше сиз кайтип айтасыз, газетада бир онъган зат язылмайды деп? Айтынъыз, кайдай болмага керек газета? Ортага салып ойласып, туьрли рубрикалар ашайык, туьрли темалар сайлайык. Сизди бир зат сама кызыксындыра ма экен? Соны да билейик.
Мен бир неше таныс аьдемлерге, газетага олардынъ карасы кайдай экенин билмеге уьшин, бир неше соравлар бердим. Сол аьдемлердинъ ишинде – окытувшы, журналист, бала. Олардынъ оьз ойын айтканына да карамай, бизим газетамызды окыйтаганын билип, суьйиндим. Карашай-Шеркеш Республикасында шыгатаган балалар уьшин «Маьметекей» журналынынъ бас редакторы, шаир эм язувшы Асан Найманов газетамыз акында соравларга явап берди.
– Бек кызыксынып окыйман «Шоьл тавысы» газетасын. Ногай тилинде газета шыгатаганына бек куванамыз, сизде – «Шоьл тавысы», бизде «Ногай давысы», эки газета арасында байланыс бир де уьзилмесин, катнаспага заман да, амал да табылып турсын. Газетанъызда шоьлде, районда болатаган маьселелеринъизди коьтерип турасыз, белгили аьдемлердинъ акында рубрика да ашкансыз. Мен оьзим балалар акында язаман ша, «Карлыгашлар» бетин де маьне берип окыйман. Сизинъ коллективи-нъизге, етекшинъиз Эльмира Кожаевага аьли де коьп уьстинликлер йорайман, газетанъыз 10 мынъ тиражлы болып шыксын, регионлар бетинде бизим акымызда да коьплеген макалалар баспалансын, – дейди А.Найманов.
Оьз районымыздынъ аьдемлери де газетадынъ акында яман соьзлер айтпаса да, язылмага суьймейдилер. Бир заманда Терекли-Мектеб авылда аьрекет эткен Хасавюрт педколледжининъ ана тил эм адабиат сабаклардынъ преподаватели Фатима Янмурза кызы Ярлыкапова студентлерге бизим газетамызга язылынъыз деп тапшыратаган эди, олар дерислерде бизим газетамыздынъ бетлеринде баспаланатаган макалаларга, методикалык шыгармаларга таянып ислейтаган эдилер. Мен ойлайман, мектеблеримиздинъ окытувшылары да соьйтип ислесе экен, белки, сол заман саьбийлеримиз ана тилинде ийги этип соьйлер эди. Китапхана куллыкшылары, ана тил окытувшылары, балалар бавынынъ тербиялавшылары бизим газетамыз бан байланыс тутпага керек деп ойлайман. Эгер оларга керек билдируьв-лер бизде йок болса, бизге келип оьз ойларынъызды, йоравларынъызды айтпага боласыз.
Уьйсалган авыл китапхана куллыкшысы Альмира Менглибаева йыл сайын газетага язылады. Китапханага кирсенъ, коьринип турган ерде бизим газетамызды коьресинъ. Келген аьдемлер де окыйдылар газетады актарып, балалар ман косылып, Альмира Диниш кызы балалар бетин окыйды, оларга уьстинликлерге етискен балаларды коьрим этип салады. Газетадынъ бетлеринде туьрли байрамларга багысланган сценарийлер, методикалык макалалар баспаланса экен деп йорав этеди китапхана куллыкшысы. Оьз куллыгымды юрегим мен, яным ман суьемен, газетамызды яман деп айтканда, юрегим авырыйды. Мине 18 йылга ювык мен ислеймен мунда, кайсы ис орынында да иследим, ис сулыбын алып, буьгуьнлерде калем йолдасларым ман бирге газетамыз халкка кызыклы, ийги хабарлар, билдируьвлер аькелсин деп куллык этемен.
Почта куллыкшылары ман да соьйледим бу макалады аьзирлегенде, олардынъ коьбиси язылув кампания юрген мезгилде газетадынъ акында да, олардынъ акында да коьплеген яман соьзлер эситедилер. Биревлер уьндемей язылмай коймай, баьримизди де ушыннан да, оьтириктен де айтадылар. Сол соьз бе ногай аьдемге?
Биревдинъ де хатерине тиймеймен, тек тувган газетамыз уьшин яным авырыйды. Мен ойлайман, аьр бир ногай миллетли аьдем газетамызга йылга бес юз маьнет кызганмаса, бир маьселе де болмас. Газетадынъ иштелигин сиз, окувшылар, кеплемеге боласыз, язынъыз, маьселелер болса, газетамыздынъ бетлеринде шешпеге шалысайык, сол затка сизинъ баьри ыхтыярларынъыз да бар. Бизим редакциямыздынъ капылары сизге ашык, баьринъизди де газетадынъ бетлеринде оьз ойларынъыз бан боьлиспеге шакыраман.
Г.Бекмуратова,
Россия Журналистлер эм Язувшылар союзларынынъ агзасы.
