Театр оны каравшылар уьшин – аьлемет ер, артист уьшин болса, театр коьп куьшин эм янын берген савлай яшавы болады. Оьзлерин савлайын берип, аьр бир коьрсеткен спектакльде ойнайдылар Ногай патшалык драма театрынынъ артистлери. Ама олардынъ янъыларда уллы сахнада оьнер усталык эм исине оьзлерин савлай багыслап ойнавынынъ акында айырым, уьйкен оьктемлик пен айтпага тийисли.
Дагестан Республикасынынъ Ногай патшалык драма театры янъыларда Керчь каласында оьткен 24-нши «Боспорские агоны» бурынгы саниятынынъ Халклар ара фестивалининъ – кенъ маданият программалы мультикультурный форумнынъ катнасувшысы болды. Эски кала Пантикапейдинъ еринде, Митридат тавдынъ туьбинде таза аспан астында, кешки вакытта айдынъ ярыгы ман Ногай драма театрынынъ артистлери туьрк драматургы Тунджер Джюдженоглудынъ пьесасына салынган «Кар есирлери» спектаклин коьрсеттилер. Фестивальде, Ногай театрыннан оьзге, Казахстаннан, Сербиядан, Осетиядан, Абхазиядан, Калмыкиядан, Уралдан эм Крым Республикасыннан, кеспилик театр коллективлери катнастылар. Олардынъ сырасында 60-100 йыллар артта туьзилген патшалык театрлар да бар. Тек катнасув уьйкен уьстинлик деп саналган мундай уллы шарада, ногай драма театры ийгилердинъ сырасында болды. Фестивальдинъ ызгы куьнине дейим, I-нши орынды казанган Калмык драмтеатры «Мен-Будда» спектаклин коьрсеткенше, Ногай драма театры биринши орында келеяткан болган. Енъуьвши болмаса да, ол 6 номинациядынъ бирисине тийисли этилинди, халкка келисли аьдетлерин яшавга шыгарув уьшин жюри агзаларынынъ айырым баргысын алды.
Халклар ара фестивалининъ катнасувшыларын, сонынъ сырасында Ногай драма театрынынъ коллективин де, кайда да уьйкен сый эм оьрмет пен йолыктылар. Оларды баьтир-кала Керчьтинъ (бу калады онда яшаган ногайлар Кириш деп атайдылар, олай деген кирип шыгатаган уьйкен капылар) туьрли ерлерине экскурсияга элтедилер. Оннан оьзгелей, Ногай драма театрынынъ бас режиссеры ДР Халк артисти Байсолтан Джумакаев Симферополь каласындагы крым-татар тилинде баспаланатаган «Янъы дуныя» республикалык газетасынынъ редакциясында, Крым-татар патшалык академиялык анъ-драма театрында болды. Олардынъ куллыгын коьрди эм оьз исининъ акында да айтты. Крым-татар патшалык театрынынъ ис коллективи де Ногай районга конакка келмеге аваслыгын Байсолтан Атагишиевичке билдирген. Тек конакларды тийисли кепте йолыкпага бизим театрдынъ байыр меканы да йок. Конаклар йолыгувдан оьзге, мекан йоклыгы ман байланыста, ислев эм спектакльлер коьрсетуьв ягыннан да кыйынлыклар ман расады. Байыр меканы йоклыгына карамастан да, Ногай театры конакларды йолыккан куьнлер де болган, аьли де келеекте йолыгар, сосы Крым-татар патшалык театрынынъ ис коллективин де.
– Халклар ара фестивалинде Ногай драмалык театры ман кызыксынганлар эм онынъ исине йогары белги бергенлер болдылар, солардынъ сырасында Москва каласыннан келген жюри агзалары да. Ногай театрынынъ акында тувыл, ногай халкы бар экенин билмегенлер коьп соравлар бердилер. Олар бизим театр кайзаман туьзилгенин, артистлер кайда билим алганларын, онынъ етекшиси ким экенин, оькимет яктан коьтергишлев этилинеме экенин билмеге суьйдилер. Халклар ара фестивалинде катнасып, биз, Ногай драма театрынынъ куллыкшылары яратувшылык яктан айтылган театрлардан бир кемшилигимиз де йок экенин тагы да анъладык. Сонынъ уьшин де тувыл, бас деп, халкымыз уьшин ислегенимизге суьйиндик. Театр акында айтканыннан да бек, халкымыз акында айтканларына кувандык. Ерли газетасында Ногай театры Керчь каласында «Кар есирлери» спектаклин коьрсеткени акында макала да баспаланып шыкты.
Бизим артистлер Турция элинде, Казаньда эм коьп баска ерлерде болганлар. Тагы да бу йылдынъ кырк кийик айында Грозный каласында озгарылаяк Савлайроссиялык «Федерация» миллет театрларынынъ фестивалинде ортакшылык этеек. Кайда да артистлеримиз сав куьшин-янын берип ойнайдылар. Ногай районда спектакльлер коьрсеткенде де шалысадылар, ама мунда артистлерге бек керекли каравшыдынъ баа беруьви, карс кагувы куьшли сезилмейди», – дейди Байсолтан Атагишиевич.
Бу ерде меним эсиме: «Эгер театрга коьмек этпеге суьйсенъиз, артист тувыл, каравшы болып барынъыз» деген соьзлер туьсти. Сога коьре, театрымызды коьтергишлер уьшин, оьнерли эм зейинли артистлеримиз ойнаган аьр бир спектакльге барып, ак юректен каты карс кагайык.
Н.Кожаева.
Суьвретлерде: Б.Джумакаев; Ногай драма театры Керчь каласында.
