Согыс катнасувшысы, Ногай районынынъ оьрленуьвине уьлис косканлардынъ бириси Бадий Явлан увылы Аджигельдиевтинъ 100 йыллыгына багысланып, янъыларда Кадрия атындагы мектебинде эстеликли шара оьтти. Шарада ана тил кружогынынъ катнасувшылары – 8-нши «б» класс окувшылары эм олардынъ етекшиси Насипхан Хасбулатова ортакшылык эттилер. Сыйлы конаклар эсабында бу шарага Бадий Аджигельдиевтинъ кызлары – ДР ат казанган врачы Светлана Гапарова, Асият Манкаева эм уныгы Надия Нургишиева шакырылдылар.
Бас деп йыйылганларды Кадрия атындагы мектебининъ етекшиси Альфия Акимова хошлады. Ол аьрекетлейтаган мектебте балаларда ана тилине суьйим эндируьвге эм оьстируьвге уьйкен эс берилетаганын белгиледи. Сол исте ол окытувшы Насипхан Ибрагим кызына уьйкен разылыгын билдирди, окувшылар Бадий Аджигельдиевтинъ хабарларын суьйип окыйтаганларын да айтты.
Шара 3-нши класс окувшыларынынъ (етекшиси Эльмира Абубекерова) ногай биювин биюви мен ашылды. Сонъ ашык дерис юритуьвшилери – окытувшылар Насипхан Хасбулатова ман Алтынай Сулейманова балаларга Бадий Явлан увылынынъ яшав эм ис йолы акында, онынъ кайдай аьдил эм каьмбил аьдем болганы акында хабарладылар. Ашык дерис барысында окувшылар Бадий Аджигельдиевтинъ «Шынъ аяк» деген хабары бойынша сценка коьрсеттилер. Бу балалардынъ ана тилинде таза соьйлеви, элбетте, йыйылганларды суьйиндирмей болмады. Сонъ окувшы кызлар Магомет -Али Хановтынъ соьзлерине язылган « Ерим меним» деген йырды йырладылар. Саида Найманова домбырада ойнады.
Сонъ конаклар оьзлерининъ атасы эм атайы акында йыйылганларга кызыклы хабарладылар.
– Атамыз куьшли суьетаган эди оьз халкын, тувган ерин, аьелин, балаларын. Ата-анамызда биз уьш кыз. Олар баьримизге де йогары билим бердилер. Атамыздынъ балалыгы кыйын эди. Ол эртерек ата-анасыз калган, кыйынлыкты, йоклыкты коьрген. Балалыгы ярык эм тыныш болмаса да, онынъ юреги катпаган, ол аьдемлерге ярдам этпеге шалыскан, олар ман оьзининъ энъ ызгы заты ман боьлиспеге аьзир болган. Бизим уьйимиз дайым конакларга – ювыкларга, досларга толы болатаган эди, – деп хабарын баслады Светлана Бадий кызы. Тагы да ол Бадий Аджигельдиевтинъ ялгыз карындасы Хадижат Явлан кызы, дуныядан оькинишли яслай кешкен иниси, белгили ногай шаири Гамзат Аджигельдиев акында да айтты. Солай ок Светлана Гапаровадынъ хабарыннан йыйылганлар онынъ атасы ман анасы Уьй-Салган авылында окытувшы исин юритип турган заманларда танысканын эситтилер.
Асият Манкаева оьз соьзинде аьел, аьдетлер яшавда бек маьнели экенин билмеге керегин балаларга маслагат этти. Онынъ соьзлери мен, окувшылар ата-анасыннан оьзлерининъ тамырлары акында сорасалар, элбетте, оьктемсигендей аьдемлери бар болар. Соьйтип, Асият Манкаева Ногай районынынъ оьрленуьвине уьлис коскан атасы ман оьктемсийтаганын айтты.
– Ол Караногай райисполкомынынъ председатели, район ветеранлар советининъ биринши етекшиси болып куллык эткен. Сол йыллар ол аьли «Айланай» ансамблининъ куллыкшылары эм Ногай театр артистлери аьрекетлеген меканды, алдынгы универмаг туькенининъ меканын салувга коьмегин тийгисткен. Давдан сонъгы йыллар, согыс катнасувшылар коьп затты билмегенлер, олардынъ коьбисининъ колында немец-фашистлери мен куьрескени акында кагыты да болмаган. Атамыз тарих дерисининъ окытувшысы Айнадин Даутов пан бирге согыс катнасувшылардынъ кагытларын туьзетуьвде уьйкен куллык юриткенлер.
Асият Бадий кызы согыс йылларда яшавшылар коьрген кыйынлыклар акында да айтып озды: «Меним анамнынъ уьш аданасы да – согыс катнасувшылары, суьйинишке, олар баьриси де уьйлерине аман-эсен кайтканлар. Анам оьзининъ тувган ерине Ярослав областине кайткан сонъ, атам оны Ногай районына кайтарган эм экевлери аьел курганлар. Анам Ногай районына оьзининъ кардаш-ювыкларын да аькелген. Олар мунда оьз аьеллерин курганлар, аьли олардынъ балалары, уныклары бар.
Надия Нургишиева да оьзининъ нагашатасы акында бек коьп йылы соьзлер айтты. Ол окувшыларды Бадий Аджигельдиевтей болып, оьзининъ тувган ерин, ногай халкын суьймеге шакырды. Кайсы якларда, кайдай уьйкен калаларда олар ислесе де, тувган Ногай шоьлге кайтып келсинлер деген маслагатын этти.
Н.Кожаева.
Суьвретте: йолыгыстан коьринис.
