Оларга халкымыз разы болмага тийисли

Оьзининъ 90 йыллык ис оьмиринде бизим шоьл газетамыз уьйкен туьрленислерге толган йолды оьткен. Сол йолдынъ узынлыгына эндигиси арт бурылып карасак, узактагы заман туманлары арасыннан оьткен оьмирдинъ 30-ншы, сонъ отлы 40-ншы, давдан сонъгы авыр 50-нши, тынышлы 60-ншы эм сонъгы йылларын, сол йылларда газетадынъ ис коллективинде куллык эткен аьдемлерди коьремиз.

Сол аьдемлердинъ ишинде баспа органымыздынъ типографиясында 30 йылларга ювык Коьшбийке-абай Елакаева (Алла ога тынышлык берсин) ис аьрекетин бардырган. Коьшбийке-абай типографияга 1967-нши йылдынъ 1-нши март куьнинде оьзининъ аьдетли йылы куьлемсиреви эм тири кувнак юзиннен тоьгилген аьлемет аьдемшилик саьвлеси мен кирген. Ол типографияда наборщица эди, тек кесек заманларга линотиписткалар отпускка кеткенде яде авырсынганда, олардынъ орынларында ислеген. 1979-ншы йылдан алып тийисли тыншаювына шыкканша, типографиядынъ етекшиси болып куллык эткен. Онынъ етекшилиги мен газета типографиясы 1980-нши йылдынъ ис сырагылары бойынша Дагестандагы баска типографиялар арасында социалист базласувдынъ енъуьвшиси болып, коьшпели Кызыл байракты казанган. Оннан баскалай, ол коьп кере намыслы, кайратлы куллыгы уьшин грамоталар, акшалай баргылар, «Баспа отличниги» медали мен савгаланган. Бир неше кере Терекли-Мектеб авыл Советине депутат болып та сайланган.
Газетадынъ типографиясында 2000-ншы йылларга дейим, алдынгы техникады компьютерлер авыстырганша, ислеген аьдемлердинъ несиллерине куллык тынышлардан болмаган. Аз десенъиз, цехтеги линотиплердинъ пешлеринде газета сыдыраларын ясав уьшин кайнатылган коргайдынъ ийиси олардынъ денлерине зарар келтирген. Заводларда коргайдан этилинген аьриплер газета баспаланатаган цехте айырым кассаларда турганлар. Коьшбийке-алар, сол кассалардан аьриплерди айырып алып, газета бетлериндеги макалалардынъ атларын, бирерде сав макалалардынъ оьзлерин де йыйнаганлар. Боьтен де электроярыгы соьнген заманларда типография куллыкшыларына бу кассалардан аьриплерди бирерлеп шоьплеп газета сыдыраларын кол ман йыйнамага туьскен. Соьйтип куллык эткенлер, неге десе газета оьз окувшыларына заманы ман етпеге керек болган. Сонынъ уьшин газета баспаланатаган куьнлерде (ол заманларда юмада 3 номер баспаланган: дуьйсемби, саьрсемби эм уллы юма куьнлерининъ кешелеринде) оларга кешки 9-10 саьатлерге дейим, бирерде туьнги 1-2-ге дейим де куллык этпеге туьскен. Соьйтип ислегеннинъ оьзинде де куллыкшылар эртенъги 8 саьатке тагы да куллыгына келгенлер. Мундай кыйынлы исти олар йигитликке санамаганлар, оьзлери газета уьшин аьр куьн де йигитли ис аьрекетин этип келселер де.
Сондай авыр ис аьллерине де карамастан, Коьшбийке-абай янындагы ис йолдасларына бавырмалыгы, танъ юреклиги, аьдемшилиги мен эсте сакланган. Соьйтип куллык этип, уьйиндеги уьш балаларын да тийисли кепте асырап оьстирген, эри Индирбайга да (яткан ери юмсак болсын) алал ян косагы болып, яшавында уьйкен тирев эди. Меним анам бизим Победа авылымыздынъ ийги эм тыпак аьеллерин атаса, Индирбай ман Коьшбийке Елакаевлердинъ татым аьелин де коьрим этип белгилейтаганы эсимде. «Кайдай аьруьв аьдемлер Индирбай ман Коьшбийке. Аьне сондай аьел курып яшамага керек ясларга», – дейтаган эди ол.
Тувган ногай тилимиздеги газетады оьрлентуьвге, дурысында, оьз ана тилимизди саклавга эм бу куьнлерге дейим еткеруьвге оьз уьлисин Коьшбийке Елакаевадай типография эм редакция куллыкшыларынынъ баьри несиллери де косканлар. Сонынъ уьшин тек биз тувыл, сав халкымыз оларга разы болмага тийисли.
Газетамыздынъ 90 йыллыгында биз оларды атлы-аты ман эскеремиз эм аьр бирисининъ кыйыны, аьдемшилиги, ярык эстелиги алдында (олардынъ хыйлысы эндигиси арамыздан ахырет дуныяга коьшкенлер) уьйкен муьсиревлик пен басларымызды иемиз.
М.Ханов.
Суьвретте: типография куллыкшылары.