Онъайлыклар туьзуьвге себепликлер

Янъыларда «Ногайский район» МР администрация меканында коронавируслы маразга карсы турув оперативли штабынынъ йыйыны болып озды. Йыйынды «Ногайский район» МР аькимбасы Мухтарбий Аджеков ашты эм юритти. Онынъ билдируьвине коьре, буьгуьнлерде туьзилетаган аьллер онъайлыкларды туьзуьвге себеплик этеди.
Йыйында биринши соьзди Ногай ЦРБ бас врачы Фаризат Межитовага берилди эм ол болса, районымыз бойынша туьзилген аьллерди белгилеп кетти.

– Буьгуьнлерде аьллер яман тувыл. Коронавируслы мараз бан доьрт аьдем авырыйтаганы аянланган эм он аьдем внебольничная пневмония ман авырыйдылар. Бу авырувлылар больницада эмлев аладылар, уьйлеринде де эмленетаганлар бар, олардынъ саны да уьйкен тувыл. Аьли аьллер куьннен-куьнге ийгиленип барады. Алдымызда – яхшылыкларды озгарар уьшин банкет залларды ашпага керек деген сорав алдымызда турады, соларды ашынъыз деп алдынгы республика етекшимиз де ыхтыяр берген эди, ама биз еримизде туьзилетаган аьллерге коьре тартынып туры эдик, энди ыхтыярымызды бермеге де боламыз, – деди ол. Болса да, айлак болып, телбегеден босатылган айгырдай болып, алдыга шаппага ярамас, неге десе биз бу зарарлы маразды толысынша енъгенимиз йок. Сонынъ акында Ногай районнынъ имамы Алиасхаб Танаев те айтып кетти:
– Дуасларга барганда коьп аьдемлер болып бармайык, тийисли санитарлы йорыкларды тутпага шалысайык, сол затлар акында тек биз – дин куллыкшылары айтып турмайык, Мухтарбий Кошманбетович, етекшилер яктан да бизге ярдам болсын, – деген ойын район имамы билдирип кетти. Билимлендируьв учреждениелери бойынша толы билдируьвлерди сол тармактынъ етекшиси Алтын Даутовна Агаспарова этти. Онынъ билдируьвине коьре, буьгуьнлерде окытувшылар арасында коьп болмаса да, мараз бан зарарланганлар бар, сол себептен район орталыгымыздагы А-Х.Джанибеков атындагы мектебининъ 1,4 класслары (бирер) окувдынъ дистанционлы кебине коьширилдилер, тек сол, алдынгыдай, узагына тувыл, уьш куьнге.
Йыйыннынъ барысында элимизге кыйынлы заманларда, оьзлерининъ яшав оьмирлерин аямай, ис аьрекетлерин белсенли бардырганлары уьшин, уьйкен разылык билдирилди. Йыйын катнасувшысы Эльмурза Саитов, буьгуьнлерде оьзин кыйнайтаган соравын да берди.
– Аьли заманлар енъил тувыл, коронавируслы мараз да бар. Йылдынъ шагына коьре, оьткир респираторлы маразы да яйылмага болады, сиз, Фаризат Янибековна, сондай аьллерге аьзирсиз бе?
– Сол бизде коркыныш тувдырады. Кыйынлы аьллерге калмас уьшин, юкпалы инфекциялы авырувлар – ОРВИ, ОРЗ авырувларына карсы прививкалар этилдилер. Аьли де, вакцинады карап турымыз, соларды билимлендируьв учреждениелердинъ куллыкшыларына эм окувшыларына этилинеек.
Медицина куллыкшылары ман куьн сайын анълатув ислер юритилип турады, эгер коронавируслы мараз бан грипп косылса, авырыган аьдемди онъдырмайды, биз олардынъ оьмирлерининъ кыскарувларын да коьрмеге боламыз, – деп явап берди Фаризат Межитова.
Коронавируслы маразга карсы турув соравы бойынша Мурат Мамутов та оьз ойын айтып кетти: «Эгер биз банкет залларды ашатаган болсак, тийисли йорыкларды да тутпага керек боламыз. Аьдемлердинъ ден савлыклары бас орында болмага керек. Оьзек те, анълаймыз, материаллык ягы да бар. Заллар ислемесе, бир неше аьдемлер куллыксыз да олтырадылар, солай болганда, келим де болмайды. Аьдемлер ашамага да, яшамага да керек болады».
Соны ман, баьри йыйында ортакшылык эткен аьдемлер районымыз бойынша банкет заллардынъ, кафелердинъ ашылувына муькир болдылар.
Экинши сорав – оьткен еллерден сонъ, ерлеримиздинъ кумга коьмилуьви, такырланувы эди. Бу бизим шоьлимиздинъ айлак авыр маьселеси болады. Алдыда сол оьткир маьселеди шешуьв уьшин кайдай куллыклар этилмеге кереги акында «Ногайский район» МР аькимбасы билдирип кетти. Бу сорав республикалык кезегинде шешилееги акында да айтты.
Г.Сагиндикова.