Йыл сайын язлыктынъ басында,тоьгеректеги табиат танымастай буьрленип баслаган шакта, сыйлы байрамлардынъ бириси – Халклар ара хатын-кызлар куьни белгиленеди.
Бу аьлемет байрам куьнинде мен де меним яшавымда айырым орын туткан кыскаяклы – Оьтебике Джумандыковады (яткан ери еннетли болсын) кутлайтаган эдим муннан коьп йыллар артта. Оькинишке, сол йыллар кайтпаска кеткен, ама сол замандагы айырым вакытларда орын тапкан коьп затлар эсте сакланады, яшавдынъ яркын бетлери болып. Эсимде, балалык шагымда, баслангыш классларда окыйтаган заманда, мен Оьтебике-абайдынъ уьйиннен шыкпайтаган эдим. Эсиктен киргенлей ок, ол бизди (онынъ кызларынынъ бириси мени мен бир класста окыйтаган эди) сыпыра тоьгерегине олтыртып, асыгыслы кепте онынъ уьстине баьри берекетин тизип салар эди, тамак- ланып болганнан сонъ, касымызга олтырып хабарын бардырар эди. Белгилев керек, ол бек окымыслы аьдем эди, китап те онынъ айырылмас досы эсабындай эди, менимше. Окыган китаплери бойынша ма яде яшавда болган оьзгерислер акында ма, хабарлары онынъ бек кызыклы эди, сол зат па,билмеймен, мени онынъ уьйине тартатаган болды: оны ман аьр бир йолыгысувым юрегимде кайдай да болсын бир ийги ыз калдыратаганы сезилди.
Оьтебике Джумандыкова 1922-нши йылда Ленин авылында ярлы эгиншидинъ аьелинде тувган. 11 ясыннан алып ога балалар уьйинде яшамага эм тербия алмага туьскен. 6-ншы классты окып кутылганнан сонъ, ога партия райкомынынъ маслагаты ман Кизляр каласындагы педагогикалык училищесининъ аьзирленгиш курсларында окымага туьскен. «Мен – ногай халкынынъ уллы ярыкландырувшысы Абдул-Хамид Шаршенбиевич Джанибековтынъ биринши окувшыларынынъ бириси эдим,» – деп эскеретаган эди Оьтебике-абай, оьктемсимей де калмай. Ама педучилищеди ол окып кутаралмады, анъсыздан аьелге кара кайгы келди: тайды яшавдан суьйикли атасы. Уьйдинъ тунъгыш аьвлети болганга, ийинлери беркимеген яс кызалакка куллык этпеге, анасы ман бирге кишкей бебелерин аяк уьстине салмага туьсти. Ол колхозда кассир-эсапшы куллыгын юритти, оннан сонъ маданият уьйининъ заведующийи эсабында кыйын салды. 1940-ншы йылда комсомолшы кызга партия райкомынынъ кадрлар боьлигинде куллык этуьвди тапшырдылар.
1941-нши йылда элимиз еринде кан тоьгисли согыс басланды, сав халкымызга баьле-каза аькелип. Бакты Оьтебике-абайды, тагы да каты сынагандай болып, кара кайгыды басыннан коьширмеге буйырды: кенетеннен суьйикли анасы да топырак болды. Энди яс кыскаяклыдынъ ийинлерине оннан да авыр юк туьсти. Ама буьгилмеди Оьтебике-абай кыйынлыклар алдында: ата-ана орынына калган яс кыскаяклы йибермеди оьз бебелерин балалар уьйине, аьрисин аяк уьстине салув уьшин оьзин де, оьз кыйынын да аямады.
Сол заманнан алып Оьтебике Джумандыкова ис аьрекетин райПО-да кыйын салув ман байланыстырды эм мундагы кайсы ис орынында да бажарымлы юрди. Экспедитор, склад эм туькен заведующийи – мине онынъ ерли савда тармагында куллык эткен ис орынлары. Кайдай куллыкты юритсе де, оны уьйкен яваплылык пан, сапатлы толтырмага шалысты.
Соьйтип куллык этуьв аьрекети мен каьрлевде наьсип тавып бардырды яшав оьмирин Оьтебике Джумандыкова. Аьел курып, уьйли-эсикли де болды. Ама яшав аьдемди дайым да сынагандай болады. Кишкейлей атасыз калган оьз балаларын да ога ялгыз асырап-саклап оьстирмеге туьсти. Арув-талувды билмей, кеше-куьндиз кыйын салды Оьтебике-абай, бир куллыктан да кажынмай. Шынтысы ман да наьсиби исте эди. Ол «Коммунистлик исининъ ударниги», «Ис ветераны» деген медальлер иеси эди. Соьйтип, савлай яшавы бойынша оьз балаларына йогары билим алувга амал туьзди.
8-нши март куьнинде Оьтебике-абай тувганлы 100 йыл толаяк эди. Онынъ акында ярык эстелик дайым да бизим юреклерде.
Б.Ибрагимова.
Суьвретте: Оьтебике Джумандыкова.
