Сыйлы ердеслер!
Бизим Ногай районымызда коронавирус юкпалы маразы ман байланыслы аьллер авырланып барувын эсинъизге салмага суьемен. Дагестаннынъ баска районларына коьре бизим район еринде бу авырув ман авырыйтаганлар саны коьбееди.
Сондай авыр аьллер мен байланыста янъыларда бизге ДР савлык саклав министри де келип кетти. Буьгуьн Ногай ЦРБ стационарында вируслы пневмония ман – 41, сонынъ эсабында covid-19 маразы ман 10 аьдем ятыр. Алты аьдемге кешеси-куьндизи кислород йибериледи. Янъыларда республикалык юкпалы авырувлар больницасына эт кызувы ман авыраяклы эки кыскаяклыды еткердик. Бу мараз бан баьримиз де авырып шыксак, коллективли иммунитетимиз болар деген соьзлердинъ маьнеси йок. Медиклердинъ маслагаты: сол мараз бан авырымаганынъыз яхшы! Аьли бизде алдын язлыкта авырыган медицина куллыкшыларынынъ арасында кайтадан пневмония ман авырып, тагы да стационарга туьскенлер бар. Авырыганлардынъ бир кесегинде бу мараз авыр оьтеди, олардынъ тыныслары битеди, психикасы бузылады, авырыган аьдем бирерде кышкырык коьтереди, депрессияга туьседи. Солай ок инсульт, инфаркт кебинде маразы айлак та авырланмага болады.
Биз буьгуьнлерде район яшавшылары саклык йойганын коьремиз: куьн сайын да тойларда, мерекелерде, дувасларда аьдемлер коьп йыйыладылар эм юкпалы маразды яйылтпага онъайлы аьллер туьзедилер. Биз, эгер аьли язда бу баьледи токтатып болмасак, куьзде эм кыста не болармыз? Кайтип 1-нши сентябрьде мектеблерди эм балалар бавларын ашаякпыз мараздынъ мундай оьрленип турган заманында? Окытувшыда яде окувшыда авырув белгилери табылса, уьйлерине сав класс яде сол окытувшы окыткан баьри класслар да кетпеге керек боладылар. Балалар дистанционлык окув кебине коьшпеге амалсыз болаяклар. Сондай ерде окувдынъ сапаты нешик болар? Бизим балаларымыз эм уныкларымыз не болмага керек? Биз баьри авыл-элимиз бен янъы окув йылына аьзирленмеге тийислимиз. Сонынъ уьшин коьлем катнасувларымызды, юрислеримизди коймага борышлымыз. Анълайман, аьр ким де оьз увылын уьйлендирмеге, кызын эрге бермеге, оьлисининъ дувасларын да этпеге суьеди. Тек сондай ерде аьдемлер аз болмага, эпидемияга карсы амалларды куьш- лендирмеге тарык болады! Коьринип туратаган бир неше ерлерге 10-15 колларды тазалав уьшин антисептикалык алатларды салынъыз. Авырыйтаган аьдемлер туьзилген аьллерди анълап, уьйлеринде олтырмага, колларында Роспотребнадзордынъ буйырыгы йок болса да, азбарларыннан кырга шыкпага керек тувыл!
Сонынъ уьшин август айы ишинде, эпидемия басланатаган куьнлердегиндей болып, мараздынъ яйылувын иркуьв уьшин болган шаклы уьйлерде турмага шакырув этемен. Дагестанда авырыйтаганлар саны тагы да оьсип баслаганын белгилеймен. Биздеги больницада да июль айында юкпалы мараз бан авырыганлар уьшин 30 орын болган болса, август айыннан алып бу сан 40-ка етис- кен. Эпидемиядынъ энъ де кайнаган шагында 107 стационарлы орынлардан пневмонияды эмлев уьшин 90 орын авырувлылар уьшин берилгенин эсинъизге саламан. Мен аьли медицина куллыкшыларынынъ куьш салувлары ман районда кайтип болса да эмишлик аьллери туьзилгени акында язып олтырмайман. Бу юкпалы мараз бан авырып оьлгенлер акында сиз баьринъиз де билесиз. Оьзинъизди, оьз ювыкларынъызды, авылдасларынъызды сакланъыз! Уьйинъизде той, мереке яде сондай аьдем коьлеми катнасатаган шара оьткереектинъ алдында оьзинъиздинъ кардаш-ювыкларынъыздынъ савлыгына эм яшавына кайдай зарар келтирмеге болаягынъыз акында ойланынъыз.
Ф.Межитова,
«Ногайская ЦРБ» ГБУ бас врачы.
