Дагестан халкларынынъ бирлик куьни республикамызда 11 йылдан бери белгиленип келеди. Бу байрам Дагестанда яшаган халклардынъ оьмирлик татымлыгынынъ белгиси болады. Сол ортакреспубликалык байрамды беркитуьв акында карар Дагестан халкларынынъ III Курылтайында кабыл этилинген. Белгиленген карар официаллык аьлде ДР Президентининъ Указы ман 2011-нши йылдынъ 6-ншы июлинде беркитилген.
Дагестан – бизим элимиздинъ бурынгы, аьвелги эстеликлерине эм тарихке бай районларынынъ бириси болады. Мунда конъысы болып, узын эм авыр тарих йолын бирге оьткен кардаш-халклар – аварлар, даргинлер, лаклар, лезгинлер, орыслар, азербайджанлар, татлар, кумыклар, ногайлар, шешенлер, табасаранлар эм баскалар яшайдылар. Бизим элимизде, Дагестаннан оьзге, кишкей кесек ерде сол шаклы коьп туьрли халклар яшаган ер йок.
Дагестан халкларынынъ бирлик куьни багысланган ислер узак 1741-нши йылдынъ 15-нши сентябринде болганлар. Сол заман дагестан халклары биргелесип баскыншылык эткен Надир-шахтынъ коьп санлы аьскерлерин оьз ерлериннен кувганлар. 18-нши оьмиринде болган оьзгерислер Дагестан халкларынынъ бирлик куьнининъ тарихли негизи болады. Сондай ислер оннан сонъ да болганлар. Уллы Аталык согысы йылларында бизим элимиздинъ баьри халклары да бирлигин коьрсеттилер, сонынъ сырасында дагестанлылар да бар.
Дагестан халкларынынъ бирлиги бир неше кере берк- ликке сынавды 1999-ншы йылдынъ август айында, Шешен ериннен Дагестанга савытлы караклар куьплери киргенде оьттилер. Олардынъ Дагестанды Россиядан айырмага мырады бар эди. Савлай республика, савлай коьп миллетли Дагестан тувган ерин коршалавга турды. Дагестанлылар, коьп йыллар артта олардынъ ата-бабаларындай болып, явды кувар уьшин бирлестилер. Федераллык аьскерлерининъ, республикадынъ иш ислер органларынынъ эм ополченецлердинъ куьши мен яв республикадан кувылды.
Тарих Дагестан халкларынынъ бирлигининъ коьп ша- йытламаларын саклайды, сога дагестан халкларын бир-бири мен яв этпеге суьйген, баска ерлерден келген баскыншылар да буршав берип болмаган. Халкларымыз арасында экономикалык катнасувлар да берк болган – тав ерлерде яшайтаганлар туьзликтеги конъысларына емис, коз продуктларын, туьзликтеги яшавшылар оьзлерининъ кыйыны ман оьстирген мал, эт, эгин культураларын тавдагыларга элтеп юргенлер. Соьйтип яшаймыз, бир- биримизге коьмек эм коьтергишлев этип.
Н.Эрежепова.
