Шаир оьз тувган ерине, ана тилине, табиатка суьйимин шеберли соьз бен, талаплы суьвретши ясав калеми мен коьрсетип, ян коьнъилин тыска шыгарып келеди. Кудай аьр бир аьдемди оьнер мен усындырады, деп айтадылар. Кайбиревлерде сол оьнер заманлар оьтип соьнип те калады. Баскалар сол берилген оьнерди яшав бойы оьрлендирип, оьстирип, олардынъ кол усталыгы тоьгеректегилерди сукландырып келеди.
Россиядынъ Язувшылар союзынынъ агзасы, Карашай-Шеркеш Республикасынынъ ат казанган суьвретшиси, Карашай-Шеркеш Республикасынынъ ат казанган маданият куллыкшысы Сепер Мурадафилович Утемисов буьгуьнлерде 500 суьвретлерининъ иеси болады.
Сепер Мурадафилович Карашай каласында Алиев атындагы педагогикалык институтынынъ художественно-графикалык боьлигин етимисли тамамлаган. Сол окув ошагында алган билими онынъ оьнерин канатландырмага, ойларын оьстирмеге, ясав калемин бек ысламага дем берди. Онынъ юрек тоьрин бийлеген шет-кырыйсыз тувган-оьскен Кобан ери, аьлемет табиаты, коьздинъ явын алган ярасыклыгы, сербет сувы шыгармаларынынъ бас темалары боладылар.
Белгили ногай суьвретшиси пейзаж, натюрморт кебинде ясалган суьвретлеринде ойларын, коьнъилин туьрли туьслердинъ байлыгы ман коьрсетпеге шалысады. Онынъ аты, ясаган шыгармалары тек элимиздинъ туьрли муьйислеринде белгили болып калмай, баска шет эллерининъ саният пан кызыксынувшыларынынъ да юреклерин бийлегенлер. Онынъ 30-дан артык шыгармалары шет эллери: США, Швейцария, Канада, Германия, Франция эллерининъ байырлык коллекцияларында сакланадылар. Оьнерли суьвретшидинъ кол астыннан шыккан суьвретлери республика, зональлик, область, савлайсоюзлык эм халклар ара бойынша художестволык выставкаларынынъ катнасувшысы болып келеди.
Оьнерли суьвретшидинъ суьврет выставкалары тувган Карашай-Шеркеш Республикасында, Астрахань, Нальчик, Ставрополь, Краснодар, Ростов-на-Дону, Казань, Москва калаларында, шет эллери Ирландияда, Германияда озгарылганлар. Суьвретши-экспрессионист С.Утемисовтынъ суьвретлери Ногай районынынъ Эркен-Халк авылынынъ халк музейинде де сыйлы орынды алган. Аьдем оьзиннен сонъ ыз калдырмага керек дейдилер. Сепер Утемисовтынъ ясав калемининъ астыннан шыккан шыгармалары халк арасында яшап, аьдемлердинъ коьзлерин куьезлендирип, коьнъиллерин оьстирип, ийгилик этпеге, ярасыклыкка ымтылмага шакырув болып келеегине соьз йок.
Ол тек оьз ойларын кагытта туьрли туьслер мен суьвретлеп коьрсеткен уста суьвретши болып калмай, тувган ери, халкы, ана тили акында эм онынъ байлыгына сукланып, басына келген ойларды ятлавларга айландырмага шалыскан шаир де болады. Оьнерли аьдемнинъ коьнъили дайым бай болады. Сонынъ уьшин де оьнерлидинъ куйысы курымас дегенлер бурында.
Мине тоьменде Сепер Утемисовтынъ ана тилинде язылган ятлавы ман сизди таныстырамыз:
Айт десенъиз, айтайым
Тувган ерим – Ногай Элим,
Яныма таьтли ана тилим.
Атаклы халкым анамдай,
Буйра ювсаным алтындай.
Бала анасыннан тувганлай,
Таьтли суьтин эмеди.
Бесикке анасы боьлейди,
Саьат пен бала оьседи.
Дослары ман ойнаган,
Тал шыбыкты тай эткен.
Бес ясыннан ат минген,
Ювенди тартып ыслаган,
Домбыра шертип йырлаган,
Тойда атын ойнаткан,
Аспанда юлдыз сайлаган,
Сылув кызды яраткан,
Алал болган халкына,
Ийгилик этпеге асыккан,
Юйрик атын яс йигит,
Ойга кырга шаптырган.
Кымызлы уьйге кирип яс,
Халкта сондай аьдет болган,
Сылув кызды акашкан,
Тенъ-досларын араламай,
Тойына йигит шакырган,
Домбыра шерткен атайды,
Тоьрине шыгарып
олтырткан,
Туякларыннан от шыгып,
Ясты-картты ойнаткан.
Соьйтип халкын юбанткан….
Х.Алакаев.
Суьвретте: Сепер Утемисов эм онынъ суьвретлери.
